Em hãy đọc thông tin sau và trả lời câu hỏi:

Báo cáo của Bộ Tài chính cho biết, giáo dục nghề nghiệp là bộ phận của hệ thống giáo dục quốc dân. Hằng năm, ngân sách nhà nước đều ưu tiên bố trí kinh phí cho lĩnh vực giáo dục đào tạo và dạy nghề đảm bảo tỷ lệ theo quy định tại Nghị quyết số 29–NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng nhu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hoá trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Cụ thể, chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho giáo dục, đào tạo và dạy nghề năm 2019 là 244 835 tỉ đồng, bằng 24,49% tổng chi thường xuyên ngân sách nhà nước (ngân sách trung ương 28 335 tỷ đồng, ngân sách địa phương 216 500 tỷ đồng), năm 2020 là 258 750 tỷ đồng, bằng 24,49% tổng chi thường xuyên ngân sách nhà nước (ngân sách trung trong 30 250 tỷ đồng, ngân sách địa phương 228 500 tỉ đồng)

(Theo Thời báo tài chính Việt Nam, ngày 12/5/2020)

a) Tại sao Nhà nước chi ngân sách cho công tác giáo dục nghề nghiệp?

b) Vai trò của ngân sách nhà nước ở đây là gì?

Nội dung nào sau đây không phải là đặc điểm của ngân sách nhà nước? Vì sao?

A. Ngân sách nhà nước bao gồm toàn bộ các khoản thu chi được dự toán và thực hiện trong một thời gian nhất định.

B. Ngân sách nhà nước được quyết định bởi cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

C. Ngân sách nhà nước được xây dựng và thực hiện nhằm mục tiêu bảo đảm về mặt tài chính cho việc thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước vì lợi ích chung của quốc gia.

D. Ngân sách nhà nước là văn bản tài chính mô tả các khoản thu và chi của Nhà nước.

Em đồng ý hay không đồng ý với ý kiến nào sau đây? Vì sao?

A. Ngân sách nhà nước là quỹ tiền tệ của Nhà nước được thiết lập hằng năm chỉ dùng để Nhà nước điều tiết kinh tế và bình ổn giá cả.

B. Ngân sách nhà nước là dự toán các khoản thu, chi của Nhà nước do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định.

C. Ngân sách Nhà nước là bản dự toán thu chi của Nhà nước để bảo đảm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước.

D. Ngân sách nhà nước là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước được dự toán và thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định để bảo đảm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước.

Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi:

Điều 34, Luật Ngân sách nhà nước số 83/2015/QH13

Quyền hạn, nghĩa vụ của cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân có liên quan đến ngân sách nhà nước.

1. Nộp đầy đủ, đúng hạn các khoản thuế, phí, lệ phi và các khoản phải nộp khác vào ngân sách nhà nước theo quy định của pháp luật.

2. Trường hợp được Nhà nước trợ cấp, hỗ trợ vốn và kinh phí theo dự toán được giao thì phải quản lý, sử dụng các khoản vốn và kinh phí đó đúng mục đích, dùng chế độ, tiết kiệm, hiệu quả và quyết toán với cơ quan tài chính

3. Chấp hành đúng quy định của pháp luật về kế toán, thống kê và công khai ngân sách

4. Được cung cấp thông tin, tham gia giám sát cộng đồng về tài chính – ngân sách theo quy định của pháp luật.

a) Nghĩa vụ của công dân trong việc thực hiện Luật Ngân sách nhà nước là gì?

b) Theo Luật Ngân sách nhà nước, công dân có những quyền gì ?

Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi:

Cơ cấu thu ngân sách nhà nước

Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, đáp ứng yêu cầu đổi mới, hội nhập kinh tế quốc tế, thời gian qua, công tác quản lý thu ngân sách và cơ cấu ngân sách đã được Bộ Tài chính triển khai quyết liệt với những bước tiến quan trọng. Cụ thể, giai đoạn 2011 – 2015, tổng thu ngân sách nhà nước tiếp tục tăng, gấp gần hai lần so với giai đoạn 2006 – 2010, binh quân đạt 22,3% GDP. Thu ngân sách nhà nước năm 2016 – 2017 binh quân đạt trên 22% GDP. Năm 2018, thu cân đối ngân sách nhà nước ước đạt 1 422,7 nghìn tỷ đồng, vượt 103,5 nghìn tỷ đồng so với dự toán, tăng 64,3 nghìn tỷ đồng so với số bao cáo Quốc hội, tỉ lệ động viên vào ngân sách nhà nước đạt 25,7% GDP.

Thực tế số thu ngân sách nhà nước qua các năm cho thấy, cơ cấu thu ngân sách ngày càng vững chắc hơn phù hợp với sự phát triển của nền kinh tế và quá trình hội nhập.

Cơ cấu chi ngân sách nhà nước

Chủ trương, chính sách về cơ cấu chi ngân sách nhà nước có nhiều chuyển biến qua từng thời kỳ phát triển của đất nước, góp phần cải thiện rõ nét, cụ thể về quy mô chi ngân sách nhà nước, cơ cấu chi, tỷ trọng chi ngân sách nhà nước cũng đã thay đổi theo hướng tích cực, toàn diện, bền vững. Theo đó, quy mô chi ngân sách nhà nước giai đoạn 2006 – 2010 đạt bình quân 29,8% GDP, giai đoạn 2011 – 2015 bình quân chỉ ngân sách nhà nước đạt mức 29,4% GDP. Kết hợp với thu hút các nguồn vốn khác là nền tảng cho phát triển kinh tế và giải quyết đói nghèo, thực hiện các mục tiêu tiến bộ, công bằng, hướng tới phát triển nhanh bền vững, bảo đảm các nhiệm vụ chi quốc phòng – an ninh, an sinh xã hội.

(Theo Tạp chí điện tử Tài chính ngày 22/4/2019)

a) Ngân sách nhà nước có vai trò như thế nào đối với việc huy động các nguồn lực tài chính đảm bảo cho nhu cầu chi tiêu của Nhà nước?

b) Tại sao ngân sách nhà nước lại có vai trò quan trọng trong việc phát triển kinh tế ?

c) Ngân sách nhà nước đóng vai trò gì trong việc thực hiện điều tiết thu nhập, phát triển an sinh xã hội ?

Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi:

Thông tin 1. Ngày 12/11/2020, với tỉ lệ 92,53% đại biểu tham gia biểu quyết tán thành, Quốc hội đã chính thức thông qua Nghị quyết về dự toán ngân sách nhà nước năm 2021. Theo đó, Quốc hội thống nhất tổng số thu ngân sách nhà nước năm 2021 là 1 343 330 tỷ đồng, tổng số chi ngân sách nhà nước là 1 687.000 tỉ đồng. Quốc hội giao Chính phủ thực hiện một số biện pháp điều hành nhiệm vụ tài chính - ngân sách nhà nước năm 2021 nhằm ổn định kinh tế vĩ mô, hỗ trợ phát triển sản xuất, kinh doanh phục hồi tăng trưởng kinh tế, kiểm soát lạm phát.

(Theo Tạp chí điện tử Tài chính ngày 12/11/2020)

Thông tin 2. Ngày 03/12/2020, Bộ Tài chính đã ban hành quyết định số 1927/QĐ-BTC về việc công bố công khai dự toán ngân sách nhà nước năm 2021, theo đó, cân đối nguồn thu, chi dự toán ngân sách trung ương và ngân sách địa phương năm 2021 như sau

- Ngân sách trung ương:

+ Tổng nguồn thu ngân sách trung trong 739 401 tỷ đồng

+ Tổng chi ngân sách trung ương 1058 271 tỷ đồng

+ Bội chi ngân sách trung trong: 318 870 tỷ đồng

- Ngân sách địa phương:

+ Tổng nguồn thu ngân sách địa phương: 954 733 tỷ đồng

+ Tổng chi ngân sách địa phương: 979 533 tỷ đồng

+ Bội chi ngân sách địa phương: 24 800 tỷ đồng

(Theo Bộ Tài chính, Cân đối nguồn thu, chi dự toán ngân sách trung ương và ngân sách địa phương năm 2021, Cổng công khai ngân sách nhà nước ).

a) Ngân sách nhà nước bao gồm những nội dung cơ bản nào? 

b) Ngân sách nhà nước được thực hiện trong thời gian bao lnâu?

c) Cơ quan nhà nước nào có thẩm quyền quyết định ngân sách nhà nước ?

d) Ngân sách nhà nước được sử dụng nhằm mục đích gì?

Em hãy sưu tầm thông tin (hình ảnh, số liệu, video clip,...) về những hành vi không đúng khi tham gia thị trường và viết bài phê phán các hành vi đó.

Em hãy bình luận ý kiến của các bạn về giá cả thị trường trong đoạn hội thoại dưới đây. Nếu em tham gia cuộc tranh luận đó, em sẽ làm rõ hơn điều gì về chức năng của giá cả thị trường ?

Nhóm Lan tranh luận về giá cả thị trường và chức năng của giá cả thị trường. Một vài ý kiến được đưa ra như sau:

Lan: Tớ thấy giá cả thị trường thay đổi liên tục, ở mỗi nơi lại khác nhau.

Mai: Tớ thì cho rằng giá cả thị trường do người sản xuất quyết định

Hưng: Giá cả thị trường giúp chúng ta nhận biết được tình hình hàng hóa trên thị trường để điều chỉnh chỉ tiêu. Như những lúc thịt lợn tăng giá, nhà tớ chuyển sang ăn thịt bò, cá, gà,..

Em hãy thảo luận nhóm, chia sẻ thông tin và trả lời câu hỏi

a) Ở quê hương em có đặc sản gì nổi tiếng? Sản phẩm này hiện đã có mặt ở những vùng miền nào trong cả nước?

b) Theo em, vì sao các sản phẩm đặc sản của các địa phương hiện nay có thể mua được ở rất nhiều nơi trong cả nước?

c) Em có nhận xét gì về sự khác biệt mức giá các sản phẩm là đặc sản tại địa phương nơi sản xuất và tại những nơi khác? Tại sao lại có sự khác biệt đó?

Em hãy kết nối các ví dụ sau đây với những ưu điểm tương ứng của cơ chế thị trường.

A. Nhà sản xuất A phân phối lại nguồn hàng từ nơi có lãi ít đến nơi có lãi nhiều.

B. Nhà sản xuất X tập trung đầu tư vào cải tiến kỹ thuật, nâng cao tay nghề của người lao động.

C. Phát huy lợi thế về đất đai và khí hậu, nhiều nông dân các tỉnh Nam Trung Bộ đã chuyển từ trồng lúa sang trồng cây ăn quả xuất khẩu, mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Em hãy cho biết các nhận định sau đây đúng hay sai? Vì sao?

A. Cơ chế thị trường vận hành theo mệnh lệnh của Nhà nước.

B. Cơ chế thị trường vận hành theo các quy luật kinh tế khách quan

C. Chỉ có người sản xuất quan tâm tới giá cả thị trường.

D. Cơ chế thị trường không có sự tương tác giữa các chủ thể kinh tế.

Em hãy đọc thông tin và thảo luận:

Thông tin 1. Năm 2020, thị trường dầu thô đã trải qua cuộc khủng hoảng chưa từng có trong lịch sử. Do tác động kép của đại dịch COVID-19 và cuộc chiến về giá giữa các nước xuất khẩu dầu mỏ lớn trên thế giới, giá dầu thô Bơ-ren đã giảm từ gần 70 USD/thùng xuống dưới 20 USD/thùng từ tháng 01 đến tháng 4/2020. Sự sụt giảm đột biến về nhu cầu tiêu thụ dầu mỏ năm 2020 buộc Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) và các nước đối tác phải cắt giảm sản lượng ở mức kỷ lục 9,7 triệu thùng ngày, tương đương gần 10% nguồn cung toàn cầu. Giá dầu phục hồi trong tháng 12/2020 lên trên 50 USD thùng mức đủ bù chi phí với hầu hết công ty. Cơ quan thông tin năng lượng Mỹ dự báo, sản xuất ngoài nhóm các nước xuất khẩu dầu mỏ sẽ tăng 500.000 thùng ngày trong năm 2021 sau khi giảm 2,6 triệu thùng ngày trong năm 2020.

(Theo Tạp chí Con số và Sự kiện, ngày 09/8/2021)

Thông tin 2. Trong những năm qua, cơ cấu sản xuất một số loại nông sản xuất khẩu chủ lực của Việt Nam thường xuyên biến động, mà nguyên nhân chính là do biến động giá cả. Sự tăng giá hồ tiêu giai đoạn 2010 - 2015 khiến nhiều hộ nông dân các tỉnh Bình Dương, Binh Phước, Đăk Lăk phá bỏ vườn cà phê, vườn điều để chuyển sang trồng hồ tiêu. Tuy nhiên, do sự cạnh tranh từ các nước khác có cùng thế mạnh trồng hồ tiêu làm thị trường xuất khẩu của Việt Nam bị thu hẹp, giá hồ tiêu giảm mạnh từ năm 2017 đến năm 2019. Nhiều hộ trồng hồ tiêu lại chuyển sang trồng các loại cây ăn quả xuất khẩu tốt, hiện có giá cao như chuối, mít, sầu riêng, bưởi, …

(Theo Báo Dân Việt, ngày 22/4/2019)

a) Giá cả thị trường dầu thô đã biến động như thế nào trong năm 2020?

b) Thông tin về giá cả thị trường đã tác động như thế nào tới các chủ thể kinh tế có liên quan?

c) Thông tin 2 cho em biết điều gì về biến động của giá cả hồ tiêu trong giai đoạn từ năm 2010 - 2019?

d) Em có nhận xét gì về phản ứng của các hộ nông dân khi giá cả sản phẩm biến động?

Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi:

Thông tin: Tại khu vực miền Bắc, giá lợn hơi ngày 16/5/2021 ổn định so với mức giá cuối tuần trước và dao động trong khoảng từ 64.000 đồng kg đến 69.000 đồng kg. Cụ thể, tại các tỉnh Yên Bái, Nam Định, Hà Nam, Vĩnh Phúc và Ninh Binh, giá lợn hơi được thu mua chung mức 69.000 đồng/kg. Tỉnh Lào Cai tiếp tục giữ mức giá 64.000 đồng /kg. Đây cũng là mức giao dịch thấp nhất thời điểm hiện tại ở miền Bắc.

(Theo Tạp chí Công thương ngày 17/5/2021)

a) Thông tin bên cho em biết mức giá cụ thể của sản phẩm thịt lợn như thế nào?

b) Em hãy nhận xét về giá lợn hơi tại những thời điểm và địa điểm khác nhau theo thông tin bên.

c) Các thông tin đó cho em biết điều gì về giá cả?

Hình 2 phản ánh tình trạng gì xảy ra đối với tài nguyên nước? Dưới góc độ lợi ích của người sản xuất, em hãy giải thích vì sao một số nhà máy chọn phương án xả trực tiếp nước thải ra sông hồ tự nhiên? Việc làm này gây tác hại gì đối với môi trường và xã hội?

Quan sát hình ảnh, đọc thông tin và thảo luận

Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi:

Thông tin: Trước những áp lực cạnh tranh ngày càng cao trên thị trường về sản phẩm giấy nhập khẩu từ Trung Quốc, Đài Loan, In-đô-nê-xi-a, Pháp, các doanh nghiệp sản xuất giấy Việt Nam đã chú trọng đổi mới công nghệ sản xuất và áp dụng các công cụ cải tiến nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm và năng lực cạnh tranh. Một sáng kiến tiêu biểu đã được áp dụng hiệu quả tại công ty Giấy, thuộc Tổng công ty Giấy Việt Nam là cải tiến lỗ cuộn giấy và máy cắt để giảm tỉ lệ giấy nhăn, giảm lượng giấy phế liệu, từ đó tăng sản lượng và chất lượng sản phẩm. Với những sáng kiến được áp dụng thường xuyên trong sản xuất kinh doanh, Tổng công ty Giấy Việt Nam giữ được vị thế dẫn đầu về quy mô, sản lượng và chất lượng trên thị trưởng Việt Nam.

 (Theo khcncongthuong và Bộ Công Thương, năm 2021)

a) Em hãy cho biết trên thị trường giấy Việt Nam có sản phẩm của những nhà sản xuất giấy ở những quốc gia nào?

b) Vì sao các doanh nghiệp sản xuất giấy của Việt Nam luôn phải chú trọng cải tiến kỹ thuật, đổi mới công nghệ sản xuất

c) Hãy kể tên một số sản phẩm của Việt Nam đã xuất hiện trên thị trường các quốc gia khác và sản phẩm của quốc gia khác có trên thị trường Việt Nam mà em biết.

Em hãy đọc trường hợp sau và trả lời câu hỏi:

Trường hợp: Cá Basa là một loại thuỷ sản được nhiều người tiêu dùng ưa thích. Một vài năm gần đây, do điều kiện sản xuất bất lợi, sản lượng cá giảm làm giá cá Basa trên thị trường tăng cao. Do giá tăng, nhiều người tiêu dùng có xu hướng chuyển dần sang dùng sản phẩm thuỷ sản khác để thay thế. Nhu cầu tiêu dùng cá Basa giảm sút trên thị trường trong một khoảng thời gian dài làm giảm giá sản phẩm này. Giá cả giảm, lợi nhuận thấp khiến người nuôi cá Basa cân nhắc chuyển vốn sang sản xuất sản phẩm khác. Trong khi đó, giá cả Basa giảm dần lại có thể kéo người tiêu dùng quay trở lại mua sản phẩm. Theo thời gian, tác động qua lại giữa các chủ thể kinh tế đã tự phát xác định giá cả sản phẩm cá Basa ở mỗi thời điểm trên thị trường.

a) Em hãy kể tên các chủ thể kinh tế có liên quan trong trường hợp nêu trên. Các chủ thể đó có ảnh hưởng lẫn nhau như thế nào trên thị trường?

b) Theo em, lựa chọn của các chủ thể kinh tế chịu ảnh hưởng của những yếu tố nào? Khi có sự thay đổi các lựa chọn của các chủ thể kinh tế, yếu tố gì của thị trường sẽ thay đổi theo?

Trong lịch sử xã hội loài người, đã tồn tại nhiều cách thức vận hành hoạt động kinh tế khác nhau. Có ba cách thức cơ bản là kinh tế truyền thống - nền sản xuất vận hành theo kiểu tự cung tự cấp, kinh tế kế hoạch hoá tập trung - nền sản xuất vận hành theo mệnh lệnh của Chính phủ, và kinh tế thị trường -  nền sản xuất vận hành theo cơ chế thị trường.

Em hãy xem một bản tin thị trường trong thời gian qua và cho biết tình hình sản xuất, nhu cầu tiêu dùng, giá cả thị trường của hàng hóa được thể hiện như thế nào ở bản tin đó.

Em hãy cùng người thân trong gia đình (bố, mẹ, anh, chị,...) tham gia một thị trường tại nơi em sinh sống và ghi chép lại những gì em được trải nghiệm tại thị trường này.

Em hãy cùng bạn lập kế hoạch để khảo sát một số thị trường tại nơi em sinh sống theo gợi ý sau:

- Đối tượng khảo sát,

- Tên thị trường khảo sát;

- Thời gian khảo sát,

- Nội dung khảo sát,

- Các công việc được thực hiện khi khảo sát,

- Kết luận sau khảo sát,

- Báo cáo kết quả khảo sát (cách thức báo cáo, địa điểm báo cáo,...)

Em hãy tham gia vào cuộc tranh luận sau đây và chia sẻ ý kiến của mình:

Hai bạn M và C tranh luận với nhau về chức năng của thị trường, bạn M khẳng định, thị trường xác định mức giá tương ứng với số lượng hàng hóa mà người bán muốn bán, người mua muốn mua. Bạn C không đồng ý vì cho rằng mua bao nhiêu bán giá như thế nào là do thỏa thuận của người mua và người bán chứ thị trường không can thiệp.

Em có đồng ý với nhận định sau đây của bạn A không? Vì sao?

Bạn A cho rằng, thị trường có chức năng cung cấp thông tin để các chủ thể kinh tế điều tiết hoạt động sản xuất và tiêu dùng sao cho có lợi nhất.

Em hãy đọc trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi:

Trường hợp: Cà phê là nông sản xuất khẩu chủ lực của Việt Nam với sự tham gia của nhiều chủ thể khác nhau trong quá trình sản xuất, chế biến và tiêu thụ. Kênh xuất khẩu phần lớn dưới hình thức nguyên liệu thô (cà phê nhân) chiếm đến 95% sản lượng cà phê sản xuất ra. Các doanh nghiệp chế biến sử dụng nguyên liệu từ cà phê nhân để chế biến ra cà phê rang xay, cà phê hoà tan, cà phê hoà tan 3 trong 1,... Những sản phẩm này được xuất khẩu đi một số quốc gia trên thế giới hoặc tiêu thụ nội địa.

Trong bối cảnh chuyển đổi số nền kinh tế, bên cạnh các kênh giao dịch truyền thống trực tiếp của thị trường cà phê thì ngày càng có nhiều doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh cà phê sử dụng sản giao dịch điện tử để kết nối với khách hàng, đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm.

a) Em hãy chỉ ra sự khác biệt về chủ thể tham gia mua bán đối với cà phê nhân và cà phê hoà tan. Hai loại sản phẩm cà phê đó được trao đổi trên những loại thị trường nào?

b) Nếu xét theo phạm vi không gian, cà phê Việt Nam được bán ở những thị trường nào? Cách thức giao dịch giữa các chủ thể của thị trường cà phê hiện nay có điểm gì mới?

Em hãy cho biết các nhận định sau đây đúng hay sai? Vì sao?

A. Thị trường là nơi thực hiện hoạt động mua và bán.

B. Người mua, người bán là một trong những yếu tố cơ bản của thị trường.

C. Chỉ có thể tìm đến thị trường thì con người mới thoả mãn được nhu cầu.

D. Tiền là một yếu tố cơ bản của thị trường.

E. Mua – bán không phải là quan hệ của thị trường.

Em hãy đọc thông tin trong trường hợp sau và trả lời câu hỏi:

Thoong tin. Hằng năm, cứ mỗi dịp sắp bắt đầu năm học mới, các cơ sở sản xuất giấy vở học sinh trong huyện A lại hoạt động nhộn nhịp. Năm học trước, một số xưởng sản xuất đã đầu tư thêm vào công nghệ in ấn bìa vở để có những hình ảnh đẹp mắt hơn, đồng thời in thêm các công thức toán, vài ý đẹp lời hay phù hợp với thị hiếu các bạn học sinh tiểu học và trung học cơ sở. Sản phẩm mới đã được các bạn nhỏ đón nhận nhiệt tình. Số lượng vở bán được năm trước của các cơ sở đó đã tăng trung bình 150% mặc dù giá bán cao hơn 10% so với giá bán vở bìa trơn truyền thống, doanh thu và lợi nhuận thu được cũng tăng theo. Mùa khai trương năm nay, các cơ sở sản xuất khác cũng đã đầu tư theo công nghệ in ấn mới để có thêm những sản phẩm sinh động, hữu ích tương tự phục vụ thị trường vở học sinh tại địa phương.

a) Từ trường hợp trên, em hãy chỉ ra dấu hiệu cho thấy sản phẩm mới của các cơ sở sản xuất giấy và học sinh được đón nhận trên thị trường.

b) Em hãy cho biết số lượng và mức giá của sản phẩm vở mới thay đổi như thế nào?

c) Theo em, thông tin nào từ thị trường tác động đến quyết định đầu tư công nghệ in ấn mới của các cơ sở sản xuất giấy và học sinh?

d) Với tư cách là người tiêu dùng, thông tin từ thị trường và học sinh tác động như thế nào tới quyết định mua vở của em?

Em hãy đọc thông tin và thảo luận:

Thông tin 1. Thị trường thép thế giới dự báo sẽ hồi phục mạnh mẽ trong năm 2021, sau khi suy giảm mạnh ở năm 2020 do đại dịch COVID-19. Sự hồi phục về nhu cầu thép thế giới ở nửa cuối năm 2020 đã đẩy giá tất cả các loại thép tăng lên. Trung Quốc đã tăng thị phần của mình trong sản lượng thép dài thế giới lên 61,2%. Trung Quốc nói riêng và châu Á nói chung vẫn là thị trường tiêu thụ thép dài chủ chốt và trong tương lai gần xu hướng này sẽ chưa thay đổi. Tại Việt Nam, từ giữa năm 2020, thị trường thép trong nước cũng bắt đầu hồi phục. Ngành thép Việt Nam được dự báo sẽ hưởng lợi khi các dự án cơ sở hạ tầng quy mô lớn được triển khai.

(Theo Báo cáo thị trường thép On III 2021, tại vietcuubiz. com)

Thông tin 2. Vải thiều là trái cây đặc sản của miền Bắc, được trồng nhiều ở hai tỉnh Hải Dương và Bắc Giang. Thông thường, cứ đến vụ vải chín hằng năm, vải thiều được thương lái mua buôn tại vườn, vận chuyển đến các chợ đầu mối trên cả nước để cung cấp cho người tiêu dùng những quả vải tươi ngon. Vải tươi cũng là nguyên liệu cho ngành công nghiệp chế biến nông sản để có những sản phẩm như vải đông lạnh, nước vải thiều xuất khẩu. Từ vụ vải tháng 5 năm 2021, vải thiều Thanh Hà của tỉnh Hải Dương đã xuất hiện trên sàn thương mại điện tử. Việc đưa nông sản lên sàn thương mại điện tử tạo thêm một kênh phân phối bền vững cho sản phẩm tiềm năng của các địa phương. Đây là kết quả của nỗ lực kết nối các chủ thể kinh tế có liên quan như người sản xuất, các doanh nghiệp kinh doanh, nhà cung cấp dịch vụ thương mại trực tuyến và sự hỗ trợ của Nhà nước.

(Theo Cục xúc tiến thương mại, Bộ Công Thương, năm 2021)

a) Em hãy cho biết trong hai thông tin trên, nếu xét theo đối tượng sản phẩm được đưa ra mua bán thì thị trường được phân loại như thế nào?

b) Em hãy cho biết các sản phẩm trong hai thông tin trên có vai trò gì đối với sản xuất và tiêu dùng? Căn cứ vào vai trò đó có thể phân chia thị trường thành những loại nào?

c) Theo em, xét theo phạm vi không gian, thép được tiêu thụ ở đâu?

d) Thông tin 2 cho em biết điều gì về cách thức gặp nhau giữa các chủ thể của thị trưởng vải thiều?

Em hãy quan sát các hình ảnh và trả lời câu hỏi 

a) Em hãy xác định các chủ thể kinh tế xuất hiện trong hình ảnh. Các chủ thể này đang tiến hành hoạt động gì? Ở đâu?

b) Để các hoạt động này diễn ra, các chủ thể kinh tế nêu trên cần thoả thuận với nhau điều gì?

c) Những quan hệ nào được xác lập trong quá trình mua bán ở các hình ảnh trên ?

Trong lịch sử xã hội loài người, khi sản phẩm được sản xuất ra dư thừa so với nhu cầu tiêu dùng sẽ dẫn đến hiện tượng trao đổi sản phẩm đó. Ban đầu, việc trao đổi sản phẩm mang tính ngẫu nhiên, đơn giản nhưng sản xuất và tiêu dùng hàng hóa phát triển ở trình độ cao hơn sẽ dẫn đến sự ra đời của thị trường.

Em hãy cùng các bạn đóng vai các chủ thể tham gia vào hoạt động trao đổi sản phẩm theo các gợi ý sau:

a) Xác định nơi diễn ra hoạt động trao đổi.

b) Ở đó, các chủ thể trao đổi, mua bán sản phẩm gì

c) Giá cả được thoả thuận như thế nào?

Hãy tìm hiểu về một hoạt động sản xuất gần nhà em để viết một bài thu hoạch ngắn mô tả về các quyết định của chủ thể sản xuất với việc trả lời các câu hỏi như: Sản xuất cái gì? Số lượng bao nhiêu? Sản xuất như thể nào (bằng cách nào)? Phải sử dụng những nguồn lực gì? Sản xuất cho đối tượng nào (cho ai)?

Em hãy tìm ví dụ để làm rõ vai trò của chủ thể nhà nước trong việc tạo điều kiện thuận lợi cho các chủ thể kinh tế khác hoạt động sản xuất kinh doanh hiệu quả?

Em hãy thảo luận nhóm với các bạn trong tổ để trả lời những câu hỏi sau:

a. Vì sao sự phân biệt giữa người sản xuất và người tiêu dùng chỉ có ý nghĩa tương đối

b. Hãy chỉ ra sự phụ thuộc, tác động qua lại giữa người sản xuất, người tiêu dùng và chủ thể trung gian

c. Hãy tìm thêm những ví dụ về chủ thể trung gian trong các hoạt động kinh tế mà em biết? Trong mỗi ví dụ, em hãy làm rõ vai trò của chủ thể trung gian và tác động qua lại giữa chủ thể trung gian với các chủ thể kinh tế khác?

Lớp em gồm 40 học sinh, dự định tổ chức một chuyến tham quan kết hợp với các hoạt động ngoại khóa vào dịp hè. Dự kiến nguồn kinh phí mỗi bạn đóng góp 200.000 đồng để cùng chi tiêu cho một ngày dã ngoại tại Khu bảo tồn thiên nhiên cách trường 50km. Là một thành viên trong ban tổ chức chuyến đi, em sẽ cùng các bạn cân nhắc trả lời các câu hỏi sau như thế nào để có quyết định hợp lý.

a) Lớp sẽ sử dụng phương tiện giao thông gì phù hợp nhất để di chuyển?

b) Lớp dự định sử dụng những dịch vụ gì ở Khu bảo tồn thiên nhiên?

c) Nhóm hậu cần sẽ chuẩn bị những gì, số lượng bao nhiêu cho bữa trưa của cả lớp tại nơi dã ngoại?

d) Tại sao ban tổ chức, với tư cách là người đại diện tập thể lớp lại cần trả lời những câu hỏi trên?

Giả sử gia đình em có một hecta đất vườn đang trồng xen nhiều loại cây. Với mong muốn tăng thu nhập, cải thiện kinh tế gia đình, bố mẹ em đang suy nghĩ chuyển sang trong một loại cây ăn quả có giá trị kinh tế cao. Em hãy cùng các bạn phân tích để nêu ý kiến gợi ý cho bố mẹ em:

a) Gợi ý về loại cây ăn quả nên trồng và nêu các lý do về lựa chọn đó.

b) Phân tích đối tượng tiêu dùng của sản phẩm mới và những yêu cầu về chất lượng sản phẩm của người tiêu dùng.

c) Đề xuất những việc cần làm để chuyển đổi việc sử dụng đất vườn nhà em theo mục tiêu mới.

Em hãy cho biết ai là chủ thể sản xuất trong những trường hợp sau đây. Vì sao?

A. Người lái xe taxi

B. Hộ nông dân nuôi bò sữa.

C. Doanh nghiệp chế biến hạt điều xuất khẩu

D. Một nhóm người đi du lịch

E. Nhóm học sinh đang làm báo tường treo tại lớp.

G. Mẹ tranh thủ cắt may quần áo cho các con vào buổi tối.

Em hãy đọc trường hợp, thông tin và thảo luận:

Trường hợp. Về chức năng kinh tế, Nhà nước cùng đóng vai trò chủ thể sản xuất, khi các doanh nghiệp, đơn vị nhà nước trực tiếp tạo ra và cung cấp hàng hóa, dịch vụ công cho xã hội. Mặt khác, nhà nước cũng là chủ thể tiêu dùng, hoặc là chủ thể trung gian kết nối người mua và người bán một số loại hàng hóa, dịch vụ đặc biệt trên thị trường. Tuy nhiên, vai trò quan trọng và khác biệt của chủ thể nhà nước so với các chủ thể kinh tế khác thể hiện ở chỗ, Nhà nước là chủ thể quản lý nền kinh tế.

Thông tin. Quốc hội Việt Nam đã phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025. Theo đó, Chính phủ huy động các nguồn lực khác cùng với nguồn lực ngân sách nhà nước để đầu tư, thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững, hạn chế tái nghèo và phát sinh nghèo, hỗ trợ người nghèo, hộ nghèo vượt lên trên mức sống tối thiểu, tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản, nâng cao chất lượng cuộc sống.

(Theo Nghị quyết số 24/2021/QH15)

a) Từ trường hợp và thông tin bên, em hãy cho biết Nhà nước đang thực hiện vai trò gì với tư cách là một chủ thể của nền kinh tế.

b) Ngoài vai trò trên, em có thể nêu thêm những vai trò nào khác của chủ thể nhà nước trong nền kinh tế.

Em hãy phân tích tình huống và thảo luận:

Tình huống: Trường em sắp tổ chức hoạt động cắm trại, em được các bạn giao nhiệm vụ phụ trách chuẩn bị bữa trưa cho cả lớp.

- Với số tiền quỹ được giao, em sẽ cân nhắc trả lời những câu hỏi gì trước khi thực hiện nhiệm vụ?

- Với vai trò là người tiêu dùng trong tình huống trên, em hãy cho biết quyết định chi tiêu của người tiêu dùng phụ thuộc vào những điều gì.

Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi:

Thông tin: Các sản phẩm điện, điện tử đã trở thành những vật dụng quan trọng, thiết yếu trong đời sống của mọi gia đình. Tham gia chuỗi kết nối sản xuất và tiêu dùng, các siêu thị điện máy đã xuất hiện ngày càng nhiều ở các trung tâm kinh tế, những nơi tập trung dân cư. Các siêu thị đã hợp tác chặt chẽ với nhà sản xuất để cung cấp ra thị trường các sản phẩm điện và điện tử đa dạng, trong đó các sản phẩm sử dụng công nghệ mới tiết kiệm điện, giảm thải các chất khí làm gia tăng hiệu ứng nhà kính ngày càng chiếm ưu thế.

a) Hoạt động của chủ thể trung gian giúp ích gì cho người sản xuất và người tiêu dùng?

b) Ngoài những chủ thể trung gian kể trên, em còn biết đến những chủ thể trung gian nào khác nữa.

Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi:

Thông tin: Trên mảnh đất của gia đình, anh H đã thực hiện mô hình nuôi tôm thẻ chân trắng công nghệ cao. Anh bỏ tiền đầu tư ao, máy móc, thiết bị, tôm giống, thức ăn,... và thuê nhân công phụ giúp. Mô hình nuôi tôm công nghệ cao cho phép quản lý chất lượng nguồn nước, sử dụng men vi sinh để phòng trừ dịch bệnh cho tôm. Nhờ đó, người nuôi có được sản phẩm tôm sạch, đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng. Ngoài việc mang lại hiệu quả kinh tế cho bản thân, anh còn thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế đối với Nhà nước, tạo việc làm cho người dân địa phương và truyền đạt mô hình sản xuất “xanh và sạch cho những hộ nuôi tôm lân cận”. Với quy mô sản xuất như hiện nay, hộ nuôi tôm của anh H có triển vọng chuyển đổi từ hình thức hộ kinh doanh cá thể thành doanh nghiệp để đáp ứng nhu cầu phát triển sản xuất trong tương lai.

(Theo Cổng thông tin Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tỉnh Đồng Nai startupdongnai.gov.vn)

a) Việc làm của chủ thể sản xuất nêu trên đã đem lại điều gì cho bản thân anh và gia đình?

b) Với vai trò là người sản xuất, anh H đã đóng góp gì cho nền kinh tế và cho xã hội?

c) Ngoài chủ thể sản xuất trong thông tin trên, em còn biết đến những chủ thể nào nữa

Em hãy cùng bạn xây dựng kịch bản và tổ chức một buổi tọa đàm về chủ đề “Tiêu dùng xanh" để góp phần nâng cao ý thức, trách nhiệm của học sinh khi tham gia vào các hoạt động kinh tế.

Em hãy tìm hiểu về các hoạt động kinh tế tại địa phương nơi em sinh sống và viết: một bài thu hoạch ngăn theo yêu cầu sau:

- Mô tả hoạt động kinh tế đang diễn ra. 

- Nêu nhận xét của em về những hoạt động kinh tế mà học sinh lứa tuổi trung học phổ thông có thể tham gia

Em hãy kể lại những việc em đã làm khi tham gia vào các hoạt động kinh tế. Em đã điều chỉnh như thế nào với những việc làm chưa phù hợp? Theo em, học sinh trung học phổ thông còn thể hiện trách nhiệm gi khi tham gia các hoạt động kinh tế hằng ngày?

Em hãy đọc tình huống sau và trả lời câu hỏi:

Tình huống: Cứ đến những tháng mùa hè, trời nắng nóng kéo dài thì nhu cầu sử dụng điện của gia đình nhà A tăng hơn rất nhiều so với các thời điểm khác trong năm. Được nghỉ hè, A ở nhà cả ngày, chơi với em, ôn bài và giúp đỡ bố mẹ việc nhà. Buổi tối cuối tuần vừa rồi, M đến nhà A chơi, thấy trong phòng khách bật cùng lúc mấy cái quạt, cái nào cũng ở số cao nhất, M khuyên A tắt bớt quạt và giảm số đi. A cười nói: Ôi giời, có đáng bao nhiêu, bật ba cái quạt hết số rồi mà vẫn còn toát mồ hôi hột đầy, nếu bật một cái, số bé nhất thì nóng làm sao mà chịu được.

M gợi ý: Nhà cậu ở tầng cao, thoáng đãng, cậu mở những cánh cửa số để gió ngoài vào cho mát, vừa trong lành, giảm bớt quạt, bật số nhỏ nhất sẽ tiết kiệm được điện.

A trả lời: Cậu cứ quan trọng hóa vấn đề và nói quá lên thế chứ. Mấy cái “chuyện nhỏ" ấy có đáng là bao nhiêu.

a) Em hãy nhận xét về thói quen tiêu dùng điện của các bạn học sinh trong tình huống trên.

b) Lời khuyên của M đối với A thể hiện ý thức gì trong hoạt động tiêu dùng của M?

c) Em ủng hộ ý kiến của bạn nào? Tại sao?

Em hãy vẽ sơ đồ mô tả mối quan hệ giữa các hoạt động sản xuất, hoạt động mua và bán, hoạt động tiêu dùng. Lấy ví dụ một sản phẩm cụ thể để minh hoạ mối quan hệ trên.

Em hãy phân loại các hoạt động kinh tế sau đây. Hoạt động nào có thể xếp được vào nhiều nhóm. Tại sao?

A. Một thanh niên đang sử dụng máy tính cá nhân tại nhà 

B. Nhóm bạn nhỏ đang xem phim tại rạp chiếu phim. 

C. Một người đang thả thức ăn cho tôm xuống đầm nuôi tôm, thức ăn trong bao có nhãn hiệu nơi sản xuất. 

D. Một người đang trả tiền mua hoa tại cửa hàng hoa.

Em hãy cho biết nhận định sau đây đúng hay sai và giải thích vì sao

A. Hoạt động sản xuất nông nghiệp là một trong những cơ sở cho sự tồn tại của con người.

B. Kết quả của hoạt động sản xuất tạo ra sản phẩm phục vụ hoạt động tiêu dùng. 

C. Tiêu dùng tạo ra nhu cầu và mục đích cho sản xuất.

D. Hoạt động mua và bán không liên quan tới hoạt động sản xuất.

E. Hoạt động mua và bán có thể thúc đẩy hoạt động sản xuất và hoạt động tiêu dùng.

em hãy quan sát hình ảnh, đọc thông tin và thảo luận

 

a) Em hãy cho biết các sản phẩm tiêu dùng nào được nhắc đến ở thông tin và hình ảnh trên. Hoạt động tiêu dùng đó có ý nghĩa như thế nào đối với mỗi người? 

b) Theo em, hoạt động tiêu dùng có vai trò gì đối với sản xuất? 

c) Em hãy kể thêm các hoạt động tiêu dùng khác mà em biết.