Từ nhỏ M đã được bố mẹ yêu thương, chăm sóc và được hưởng cuộc sống vật chất, tinh thần hơn hẳn nhiều bạn cùng trang lứa. Từ lớp 1 đến lớp 6 M học hành chăm chỉ, đạt kết quả tốt nên bố mẹ rất hài lòng. Nhưng đến năm học lớp 7, M bị bạn bè xấu rủ đi chơi nhiều nên việc học hành dần dần sa sút. Dù yêu thương con, nhưng bố của M đã nghiêm túc nói M hạn chế đi chơi, quan tâm học hành nhiều hơn; nhưng M không nghe lời của bố và cho rằng mình có quyền suy nghĩ và hành động theo ý mình, bố mẹ cần phải tôn trọng suy nghĩ và việc làm của mình.

Suy nghĩ và việc làm của M có phù hợp với pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân trong gia đình hay không? Vì sao?

S được bố mẹ nuông chiều từ nhỏ nên S cho rằng mình có quyền đương nhiên như vậy. Hằng ngày, S không phải làm việc gì trong gia đình, kể cả việc chăm sóc bản thân cũng ỷ lại vào bố mẹ. S hay đòi hỏi bố mẹ phải mua cho nhiều thứ, kể cả những thứ đắt tiền, nếu không có là S lại vùng vằng, hờn dỗi. Bố mẹ và họ hàng trong gia đình có nói gì S cũng không nghe. S cho rằng, mình là con gia đình khá giả nên mình có quyền được hưởng mọi thứ mà không phải thực hiện nghĩa vụ gì.

a) S đã thực hiện đúng quyền và nghĩa vụ của công dân trong gia đình hay chưa? Vì sao?

Em hãy tự liên hệ bản thân về việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của con đối với cha mẹ.

- Những điều đã thực hiện tốt:

- Những điều chưa tốt:

- Biện pháp khắc phục:

b) Suy nghĩ của S về việc mình chỉ có quyền mà không có nghĩa vụ trong gia đình là đúng hay sai? Vì sao?

Hãy tìm những câu ca dao, tục ngữ nói về tình cảm gia đình và bốn phận, trách nhiệm của cá nhân trong gia đình.

Em hãy quan sát các hình ảnh dưới đây và cho biết mỗi hình ảnh nói về mối quan hệ nào giữa các thành viên trong gia đình.

Đọc câu chuyện

HAI BÁT MÌ BÒ

Vào một buổi chiều mùa xuân lạnh lẽo, trước cửa quán xuất hiện hai vị khách rất đặc biệt, một người cha và một người con. Nói đặc biệt là bởi vì người cha bị mù. Người con trai đi bên cạnh cần mẫn dìu người cha. Cậu con trai trạc mười tám, mười chín tuổi, quần áo đơn giản, lộ rõ vẻ nghèo túng, nhưng từ cậu lại toát lên nét trầm tĩnh của người có học, dường như cậu vẫn đang là học sinh.

Cậu con trai tiến đến trước mặt tôi: “Cho hai bát mì bò!”, cậu nói to. Tôi đang định viết hoá đơn, thì cậu ta hướng về phía tôi và xua xua tay. Tôi ngạc nhiên nhìn cậu ta, cậu ta nhoẻn miệng cười biết lỗi, rồi chỉ tay vào bảng giá treo ở trên tường, phía sau lưng tôi, bảo tôi rằng chỉ làm một bát mì cho thịt bò, bát kia chỉ cần rắc chút hành là được. Lúc đầu, tôi hơi hoảng, nhưng sau đó chợt hiểu ra ngay. Hoá ra, cậu ta gọi to hai bát mì thịt bò như vậy là cố tình để cho người cha nghe thấy, thực ra thì tiền không đủ, nhưng lại không muốn cho cha biết. Tôi cười với cậu ta tỏ vẻ hiểu ý.

Nhà bếp nhanh nhẹn bê lên ngay hai bát mì nóng hổi. Cậu con trai chuyển bát mì bò đến trước mặt cha, ân cần chăm sóc: “Cha, có mì rồi, cha ăn đi thôi, cha cẩn thận kẻo nóng đấy ạ!”. Rồi cậu ta tự bưng bát mì nước về phía mình. Người cha không vội ăn ngay, ông cầm đũa dò dẫm đưa qua đưa lại trong bát. Mãi lâu sau, ông mới gắp trúng một miếng thịt, vội vàng bỏ miếng thịt vào bát của người con. “Ăn đi con, con ăn nhiều thêm một chút, ăn no rồi học hành chăm chỉ, sắp thi tốt nghiệp rồi, nếu mà thi đỗ đại học, sau này làm người có ích cho xã hội”. Điều khiến cho tôi ngạc nhiên đó là, cái cậu con trai đó không hề cản trở việc cha gắp thịt cho mình, mà cứ im như thóc đón nhận miếng thịt từ bát của cha, rồi lại lặng lẽ gắp miếng thịt đó trả về.

Cứ lặp đi lặp lại như vậy, dường như thịt trong bát của người cha cứ gặp lại đầy, gắp mãi không hết. “Cải quán này thật từ tế quá, một bát mi mà biết bao nhiêu là thịt”. Ông lão cảm động nói. Kẻ đứng ngay bên cạnh là tôi, chợt toát hết cả mồ hôi, trong bát chỉ có vài mẫu thịt tội nghiệp, quắt queo bằng móng tay, lại mỏng chẳng khác gì xác ve. Người con trai nghe vậy vội vàng tiếp lời cha: “Cha à, cha mau ăn đi, bát của con đầy ắp không biết để vào đâu rồi đây này”. “Ừ... ừ, con ăn nhanh lên, ăn mì bò thực ra cũng có chất lắm đấy.”

Hành động và lời nói của hai cha con đã làm chúng tôi rất xúc động. Chẳng biết từ khi nào, bà chủ cũng đã ra đứng cạnh tôi, lặng lẽ nhìn hai cha còn họ. Vừa lúc đó, cậu đầu bếp bê lên một đĩa thịt bò vừa thái, bà chủ dẩu dầu mới ra hiệu bảo cựu đặt lên bàn của hai cha con nọ. Cậu con trai ngẩng đầu tròn mắt nhìn một lúc, bàn này chỉ có mỗi hai cha con cậu ngồi, cậu ta vội vàng hỏi lại: "Anh để nhầm bàn rồi thì phải, chúng tôi không gọi thịt bò.” Bà chủ mim cười bước lại chỗ họ: “Không nhầm đâu, hôm nay chúng tôi kỉ niệm ngày mở quản, đĩa thịt này là quà biểu khách hàng”. Cậu con trai cười cười, không hỏi gì thêm,

Cậu lại gặp thêm vài miếng thịt vào bát người cha, sau đó, bỏ phần còn thừa vào trong một cái tủi nhựa. Chúng tôi cứ im lặng chờ cho hai cha con ăn xong, rồi lại dõi mắt tiễn hai cha con ra khỏi quán.

(Theo Truyện cổ tích Việt Nam)

Câu hỏi gợi ý:

a) Người con trai trong câu chuyện trên đã quan tâm chăm sóc người cha của mình như thế nào?

b) Nếu là bạn của H, em có thể khuyên H thế nào để H hiểu đúng về quyền và nghĩa vụ của con đối với bố mẹ?

Những ý kiến nào dưới đây là đúng hoặc sai khi nói về quyền và nghĩa vụ của cha mẹ và con?

(Đánh dấu X vào ô em lựa chọn)

H là học sinh lớp 7, trong kì nghỉ hè năm nay H muốn cùng mấy bạn trong lớp tổ chức đi nghỉ ở biển miền Trung cách nhà hơn 100km. H nói với mẹ về việc này nhưng mẹ không đồng ý vì H còn nhỏ, không thể đi biển xa như vậy khi không có bố mẹ. Không được mẹ đồng ý, H vùng vằng, giận dỗi mẹ vì đã không đáp ứng quyền và nguyện vọng của mình, không tôn trọng ý kiến chính đáng của mình.

a) Theo em, suy nghĩ và biểu hiện của H như vậy có đúng không? Vì sao?

Theo em, con cái có thể tham gia bàn bạc và quyết định một số công việc của gia đình có liên quan đến mình không? Vì sao? Nêu ví dụ cụ thể.

b) Tình cảm của người con đối với cha mình đã nói lên điều gì về quan hệ cha con?