Hoàn thành Phiếu học tập dưới đây về sự phát triển văn hóa thời Trần.

(*) Học sinh điền các thông tin dưới đây vào phiếu học tập

- Trong vai một nhà sử học, hãy viết lại sử kí ngắn gọn mô tả về đời sống tư tưởng, tôn giáo thời Trần.

=> Trả lời:

- Dưới thời Trần, tín ngưỡng cổ truyền vẫn phổ biến trong dân, như tục thờ tổ tiên, các anh hùng có công với dân tộc.

- Phật giáo, Đạo giáo và Nho giáo đều được coi trọng. Tầng lớp nho sĩ đỗ đạt qua các kì thi được triều đình trọng dụng. Đặc biệt, thời kì này đánh dấu sự phát triển của Phật giáo dân tộc với sự ra đời của Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử do Trần Nhân Tông sáng lập. Chùa Vĩnh Nghiêm (tên dân gian là Đức La), nay thuộc Bắc Giang trở thành trung tâm đào tạo tăng đồ Phật giáo lớn nhất thời Trần.

- Dựa vào tư liệu 16.10, hãy trình bày nét chính về tình hình giáo dục thời Trần. Theo em, nhà Trần tổ chức các khoa thi nhằm mục đích gì? Việc nhà Trần coi trọng thực tài không qua thi cử có ý nghĩa như thế nào?

=> Trả lời:

- Tình hình giáo dục:

+ Năm 1253, Quốc Tử Giám được mở rộng.

+ Trường tư cũng được mở rộng ở nhiều làng xã.

+ Định lệ thi Thái học sinh, chọn Tam khôi trong kì thi Đình.

- Nhà Trần tổ chức các khoa thi nhằm mục đích: tuyển chọn nhân tài

- Tài năng của con người được thể hiện ở nhiều lĩnh vực, nhiều khía cạnh khác nhau (trong khi nội dung của các kì thi thời phong kiến chủ yếu là về đạo Nho), do đó, việc nhà Trần coi trọng thực tài không qua thi cử đã thể hiện: tinh thần cầu thị, tôn trọng người hiền tài, mong muốn người hiền tài ra góp sức xây dựng đất nước.

- Hoàn thành bảng thống kê dưới đây về các thành tựu khoa học – kĩ thuật thời Trần

=> Trả lời:

Lĩnh vực	Thành tựu (tên tác phẩm/ công trình/ nhân vật tiêu biểu)
Sử học	Có các bộ sử nổi tiếng, như: Đại Việt sử ký của Lê Văn Hưu; Việt sử lược (khuyết danh), Việt sử cương mục (Hồ Tông Thốc)....
Quân sự	Sách Binh thư yếu lược, Vạn Kiếp tông bí truyền thư của Trần Quốc Tuấn
Y học	Xuất hiện nhiều danh y nổi tiếng, tiêu biểu là: Thiền sư Tuệ Tĩnh...

- Nêu nét nổi bật về văn học thời Trần. Tại sao văn học thời Trần thể hiện đậm nét lòng yêu nước, tự hào dân tộc? Hãy kể tên một số tác phẩm tiêu biểu.

=> Trả lời:

- Văn học thời Trần phát triển rực rỡ.

- Văn học thời Trần thể hiện đậm nét lòng yêu nước, tự hào dân tộc, vì: dưới thời Trần, quân dân Đại Việt đã 3 lần tiến hành kháng chiến chống quân Mông Cổ - Nguyên để bảo vệ nền độc lập, tự chủ của dân tộc

- Một số tác phẩm tiêu biểu: Hịch tướng sĩ (Trần Quốc Tuấn), Tụng giá hoàn kinh sư (Trần Quang Khải)…

- Nêu những thành tựu tiêu biểu về kiến trúc, điêu khắc thời Trần. Theo em, nét độc đáo về hình khối của nghệ thuật kiến trúc, điêu khắc thời Trần là gì?

=> Trả lời:

- Thành tựu:

+ Nhiều công trình kiến trúc có giá trị, như: Tháp Phổ Minh, tháp Bình Sơn,…

+ Các tác phẩm điêu khắc tiêu biểu: tượng hổ ở lăng Trần Thủ Độ, chạm khắc gỗ trên cách cửa ở chùa Phổ Minh,…

- Nét độc đáo:

+ Chủ yếu phát triển các loại hình kiến trúc cung đình và kiến trúc tôn giáo; quy mô của các công trình tương đối lớn.

+ Loại hình điêu khắc đa dạng, kĩ thuật điêu luyện, tinh xảo.