Em hãy quan sát tranh để trả lời câu hỏi:

a) Xác định các hành vi, việc làm thể hiện sự siêng năng, kiên trì và chưa thể hiện siêng năng, kiên trì trong mỗi bức tranh?

b) Kể thêm các biểu hiện siêng năng, kiên trì trong học tập, lao động và trong cuộc sống mà em biết?

Em hãy đọc thông tin sau và trả lời câu hỏi

   Mạc Đĩnh Chi là vị trạng nguyên nổi tiếng trong lịch sử Việt Nam. Vốn lanh lợi, thông minh ham học nhưng nhà nghèo không được đi học. Mạc Đĩnh Chi thường phải tranh thủ ghe qua các lớp học gần nhà, đứng ngoài cửa nghe thầy giảng. Ban ngày phải đi nhặt củi kiếm sống, tối về cậu lại lo ôn luyện, học bài. Nhà nghèo không có đèn, cậu bắt đom đóm bỏ vào vỏ trứng lấy ánh sáng để học. Không có giấy, cậu dùng lá để  tập viết. Nhờ siêng năng, kiên trì, nỗ lực vượt qua mọi khó khăn, để học tập, Mạc Đĩnh Chi đã thi đỗ Trạng nguyên – học vị Tiến sĩ cao nhất.

a) Mạc Đĩnh Chi đã nỗ lực như thế nào để thi đỗ Trạng nguyên?

b) Em hiểu thế nào là siêng năng, kiên trì?

Em hãy cùng các bạn tham gia trò chơi "Ai nhanh hơn"

 - Tìm những câu ca dao, tục ngữ nói về siêng năng, kiên trì. Ai tìm được nhanh và nhiều câu đúng hơn sẽ chiến thắng.

 - Chia sẻ hiểu biết của em về ý nghĩa của những câu ca dao, tục ngữ đã tìm được.

Em hãy lập kế hoạch và thực hiện việc giúp đỡ một bạn có hoàn cảnh khó khăn trong lớp, trường hoặc ở địa phương?

Em hãy vẽ bức tranh mang thông điệp yêu thương con người để giới thiệu với bạn bè và thầy cô?

Sắm vai xử lí tình huống

1. Bố mẹ cho em tiền ủng hộ những người có hoàn cảnh khó khăn nhưng bạn rủ em dùng tiền chơi điện tử

2. Gia đình Hoa rất khó khăn, me bạn bị bệnh hiểm nghèo. Lớp em tổ chức đi thăm, tặng quà, động viện Hoa nhưng một số bạn trong lớp không muốn tham gia

Em đồng tình hoặc không đồng tình với việc làm của bạn nào dưới đây? Vì sao?

1. Gia đình Hà có bốn người: bố, mẹ, Hà và em trai. Để hai chị em Hà có nhiều thời gian học tập và vui chơi, bố mẹ thường làm hết việc nhà. Mấy hôm nay mẹ bị ốm nên mọi việc đều do một mình bố xoay xở, còn hai chị em Hà vẫn mãi chơi, không giúp đỡ bố cũng không quan tâm, động viện mẹ.

2. Lan là học sinh khuyết tật mới chuyển đến lớp. Em thường ngồi một chỗ xem các bạn vui đùa, chạy nhảy. Thấy vậy, Mai đến trò chuyện và cùng chơi với Lan.

3. Cạnh nhà Phúc có một bà cụ neo đơn. Phúc thường sang chơi với cụ mỗi khi rảnh rỗi. Cuối tuần được nghỉ, Phúc rủ các bạn hàng xóm sang quyét dọn nhà cửa, nhổ cỏ vườn và nói chuyện để cụ đỡ buồn.

Tìm câu ca dao, tục ngữ về yêu thương con người và thảo luận về ý nghĩa của những câu ca dao, tục ngữ đó.

Em hãy đọc thông tin dưới đây, thảo luận và trả lời câu hỏi

            Các chương trình nhân ái trên truyền hình như những nhịp cầu, mang phép màu đến với những người nghèo khổ, bất hạnh. Đó là thông điệp của lòng yêu thương lan tỏa tới những trái tim biết rung cảm, thấu hiểu và chia sẻ với những mảnh đời khốn khó.

             Chương trình “ Cặp lá yêu thương” là dự án hỗ trợ các em học sinh có hoàn cảnh khó khăn, vươn lên trong cuộc sống để tới trường. Chương trình “ Xin chào cuộc sống” chữa lành những vết thương bằng chính tình yêu thương dành cho những em bé khuyết tật. Sau mỗi ca phẫu thuật giup các em bước ra khỏi bất hạnh, trở về với tuổi thơ bình thường như các em đáng được hưởng. Chương trình “ Cùng xây ước mơ” giúp giảm bớt những căn nhà dột nát, xiêu vẹo. Trên mảnh đất ấy, sẽ là những ngôi nhà mới khang trang được dựng lên từ những viên ghạch tình nghĩa, từ bàn tay, khóc óc và tấm lòng cao cả cộng đồng… để mỗi ngôi nhà thật sự trở thành một mái ấm, một chốn an cư, ươm mầm cho một đời mới tươi sáng và ấm ấp hơn.

Theo em, tình yêu thương con người có ý nghĩa như thế nào đối với mỗi người và xã hội?

Em hãy nêu biểu hiện trái với yêu thương con người?

Quan sát hình ảnh và cho biết: Tình yêu thương con người được biểu hiện như thế nào trong các mối quan hệ: gia đình, nhà trường, xã hội. Em cần làm gì để thể hiện tình yêu thương con người? 

Qua thông tin về bé Nguyễn Hải An và bằng trải nghiệm của bản thân, em đưa ra những biểu hiện của tình yêu thương con người theo bảng mẫu sau:

Em hãy đọc những thông tin dưới đây và trả lời câu hỏi

             Bé Nguyễn Hải An, 7 tuổi bị căn bệnh u thần kinh đệm cầu não lan toả - một căn bệnh hiện tại chưa có phương pháp điều trị tối ưu. Sau một thời gian điều trị tại bệnh viện nhưng không qua khỏi, thực hiện ước vọng  của bé khi còn sống mẹ bé và gia đình đã quyết định hiến tặng giác mạc của bé. Hai giác mạc của Hải An sau đó đã được ghép cho một cụ bà 73 tuổi và một người đàn ông 42 tuổi.

            Việc mẹ bé và gia đình đã cố gắng vượt qua nỗi đau, quyết định hiến giác mạc để trao ánh sáng cho người khác với mục đích cứu người, làm việc thiện đã viết nên câu chuyện đẹp về lòng nhân ái, biết sống vì người khác, đem lại hạnh phúc cho người khác để sự sống mãi tiếp nối, trường tồn. Cô Thùy Dương, mẹ của bé chia sẻ: “ Việc hiến tạng là di nguyện của con. Lúc con còn tỉnh táo, hai mẹ con hay thủ thỉ và bé đã nói ra mong muốn của mình về việc hiến tạng, một phần là muốn cống hiến cho xã hội, giúp người; một phàn là muốn mẹ tiếp tục sống tiếp vì con còn trên thế gian”. Như một hiệu ứng kì diệu, sau khi biết nghĩa cử cao đẹp của bé Hải An, đã có hàng nghìn người trên cả nước đăng kí hiến tạng sau khi qua đời.

a) Ước nguyện bé Hải An là gì? Em có suy nghĩ như thế nào về ước nguyện đó?

b) Theo em, yêu thương con người là gì?

Quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi:

a) Hình ảnh gợi cho em nhớ tới sự việc nào xảy ra ở nước ta?

b) Trước sự việc đó, Nhà nước và Nhân dân ta đã có những hành động gì?

c) Em hãy chia sẻ cảm xúc của mình trước những hành động đó?

Em hãy lập và thực hiện kế hoạch giữ gìn, phát huy truyền thống gia đình, dòng họ của em theo bảng mẫu sau:

Em hãy viết thư cho ông bà, bố mẹ để nói lên niềm tự hào của em về truyền thống gia đình, dòng họ và chia sẻ những việc em sẽ làm để phát huy những truyền thống tốt đẹp đó.

Xử lí tình huống:

Gia đình Tuấn có truyền thống yêu nước. Ông của Tuấn là lão thành cách mạng, bố của Tuấn đang làm việc trong quân đội. Tuấn rất tự hào về truyền thống gia đình nhưng lại muốn trở thành một doanh nhân, bởi theo Tuấn làm công việc mà có đóng góp cho đất nước cũng là tiếp nối truyền thống của gia đình. Tùng, bạn của Tuấn, thì lại phản đối và cho rằng Tuấn phải nối tiếp công việc, nghề nghiệp được truyền từ đời ông, cha đến nay mới là tiếp nối truyền thống của gia đình. Em đồng tình với ý kiến bạn nào? Vì sao

Xử lí tình huống:

Gia đình Hải có nghề truyền thống làm đồ chơi Trung Thu. Ông nội của Hải được vinh danh là nghệ nhân nổi tiếng. Bố mẹ của Hải vẫn luôn say mê làm ra những chiếc mặt nạ, đền ông sao, đèn lồng,… và mong muốn bạn tiếp nối truyền thống của gia đình. Có người khuyên Hải không nên tiếp tục nghề truyền thống của gia đình vì vất vả và không phù hợp với xu thế hiện nay nữa.

Nếu em là Hải, em sẽ nói với người khuyên em như thế nào? 

Xử lí tình huống:

Dòng họ Nguyễn Huy của Bình có truyền thống hiếu học. Hằng năm, cứ vào đầu năm học, dòng họ lại tổ chức trao phần thưởng cho các cháu đạt thành tích cao trong học tập và thi đỗ đại học. Năm nay, Bình không được nhận phần thưởng vì kết quả học tập của bạn chưa cao.

Theo em, Bình cần làm gì để phát huy truyền thống hiếu học của dòng họ?

Em đồng tình hay không đồng tình với ý kiến nào dưới đây? Vì sao?

a) Lao động cần cù, chăm chỉ là một nét đẹp của truyền thống gia đình, dòng họ. 

b) Giữ gìn truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ là thể hiện lòng trân trọng và biết ơn với cha mẹ, ông bà, tổ tiên. 

c) Chỉ những gia đình, dòng họ giàu mới có truyền thống đáng tự hào.

Em hãy đọc các trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi

1. Năm nào cũng vậy, Linh luôn háo hức mong chờ đến sáng mùng một Tết Nguyên đán. Khi đó, mọi thành viên trong gia đình đều tụ họp đông đủ, cùng nhau đi chúc tết ông bà và những người thân trong gia đình, dòng họ. Tết năm nay, Linh còn học được rất nhiều lời chúc ý nghĩa để chúc mừng ông bà, bố mẹ và những người thân.

2. Tuổi thơ của An đã gắn bó với tiếng đàn bầu vì bà ngoại và mẹ của An đều là nghệ sĩ đàn bầu nổi tiểng. Từ nhỏ, An đã được tập đàn cùng bà và mẹ. Giờ đây, kĩ thuật đánh đàn của An đã khá điêu luyện. An luôn mong muốn sẽ có nhiều cơ hội mang nét độc đáo của tiếng đàn bầu Việt Nam giới thiệu với bạn bè trong nước và quốc tế.

a) Theo em, việc làm của Linh và gia đình sẽ mang đến cảm xúc như thế nào cho người thân?

b) Em có suy nghĩ gì về mong muốn của bạn An?

c) Từ việc làm của gia bạn Linh và bạn An, theo em mỗi người cần làm gì để giữ gìn, phát huy truyền thống gia đình, dòng họ?

Em hãy đọc các trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi

1. Dung xa nhà lên huyện học. Mỗi khi gặp khó khăn trong cuộc hay học tập, Dung lại nhớ tới ông ngoại, người đã cần cù lao động, khai khẩn đất đai để trồng trọt, chăn nuôi. Cũng như ông ngoại, bố mẹ Dung không quản khó khăn, vất vả để tiếp tục mở rộng và phát triển kinh tế. Dung cảm thấy tự hào về tinh thần lao động chăm chỉ và không ngại khó khăn của ông ngoại và bố mẹ mình. Nhờ đó, bạn có động lực để tiếp tục học tập tốt dù ở xa nhà.

2. Gia đình Nam có nhiều thế hệ sống chung một nhà, việc duy trì nhề nếp, gia phong “kính trên, nhường dưới”, “uống nước nhớ nguồn” đã trở thành truyền thống của gia đình. Mỗi thế hệ có nếp nghĩ, cách sống khác nhau nhưng mọi người biết chia sẻ, lắng nghe và tôn trọng ý kiến của nhau nên cuộc sống gia đình luôn đoàn kết, vui vẻ, đầm ấm.

a) Việc tự hào về truyền thống gia đình, dòng họ đã giúp ích gì cho Dung?
b) Việc duy trì nề nếp, gia phong đã đem lại điều gì cho gia đình Nam?
 c) Theo em, truyền thống gia đình, dòng họ có ý nghĩa như thế nào đối với mỗi cá nhân, gia đình và xã hội?

Em hãy đọc những thông tin dưới đây và trả lời câu hỏi:

Dòng họ Đặng ở Sơn La là dòng họ có truyền thống hiếu học. Qua nhiều thế hệ, các gia đình trong dòng họ luôn quan tâm, chăm lo việc học hành của con em mình. Trẻ em đến tuổi đều được tới trường, nhiều em đạt thành tích cao trong học tập. Nhiều thành viên trong dòng họ đã trưởng thành, là cán bộ có đóng góp tích cực trong việc xây dựng và bảo vệ quê hương, đất nước. Con cháu trong dòng họ luôn tự hào và không ngừng phát huy truyền gia đình, dòng họ hiếu học.

a) Dòng họ Đặng ở Sơn La có truyền thống gì? Em hãy suy nghĩ gì về truyền thống ấy?

b) Hãy kể tên các truyền thống gia đình, dòng họ mà em biết?

Cả lớp cùng nghe bài hát “Lá cờ” (sáng tác: Tạ Quang Thắng) để trả lời câu hỏi:

a) Bài hát nói về truyền thống nào của gia đình Việt Nam?

b) Chia sẻ hiểu biết của em về truyền thống đó?

Em cùng các bạn trong nhóm xây dựng kế hoạch thực hiện quyền trẻ em của bản thân: 

- Những công việc cần làm: trong học tập, trong quan hệ với mọi người xung quanh nhà, ở trường và ở ngoài xã hội. 

- Biện pháp thực hiện.

Tìm hiểu và nêu những việc làm thể hiện sự quan tâm, chăm sóc của cha mẹ đối với mình hoặc của chính quyền địa phương đối với trẻ em nơi em sinh sống.

Vẽ tranh với chủ đề “Quyền trẻ em” và cùng các bạn trưng bày tại lớp học của mình.

Trên một bài báo có đoạn tin vắn sau: “Bà Hải mở một quán giải khát tại trung tâm thị trấn. Quán của bà rất đông khách, ngoài những người trong thị trấn và khách đi đường qua lại, quán của bà luôn là địa điểm tập trung ăn chơi của nhóm trẻ em từ 12 - 15 tuổi trong vùng. Nhóm trẻ hay tập trung tại quán bà Hải vào mỗi buổi chiều để ăn uống và đánh bài. Một lần, nhóm trẻ đang ăn uống, đánh bài thì công an ập vào giải tán và tiến hành lập biên bản xử phạt bà Hải”. 

a) Hãy nhận xét hành vi của bà Hải và nhóm trẻ trong tình huống trên? 

b) Em sẽ làm gì nếu chứng kiến tình huống đó? 

c) Theo em, việc công an đến lập biên bản bà Hải và giải tản nhóm trẻ là đúng hay sai? Vì sao?

Trong các hành vi sau, hành vi nào đã thực hiện quyền trẻ em, hành vi nào xâm phạm đến quyền trẻ em? 

Em hãy kể những việc làm của trường, lớp và nơi em sống góp phần bảo vệ và giáo dục trẻ em.

Thông tin 1:

a) Uỷ ban nhân dân xã T đã thực hiện quyền trẻ em ở xã mình như thế nào? 

b) Việc làm của Uỷ ban nhân dân xã T đã tác động đến thực hiện quyền trẻ em trong xã như thế nào?

Thông tin 2:

a) Hoà đã thực hiện tốt quyền và bổn phận nào của trẻ em? 

b) Em có thể học tập được điều gì của bạn Hoà?

Thông tin 3:

? Vì sao Minh và em gái luôn chăm chỉ học hành, được thầy yêu, bạn mến?

a. Ý nghĩa của quyền trẻ em 

? Theo em, vì sao Lan có thể tham gia tốt các hoạt động văn hoá, văn nghệ của trường lớp và địa phương?

b. Ý nghĩa của việc thực hiện quyền trẻ em 

? Vì sao Tuấn và em gái luôn chăm ngoan học giỏi, được thầy cô và bạn bè yêu quý?

a. Cùng nghe bài hát và trả lời câu hỏi

a) Cảm nghĩ của em sau khi nghe bài hát? 

b) Liệt kê tất cả những quyền mà trẻ em mong muốn được thể hiện trong bài hát trên.

b. Hãy đặt tên cho mỗi hình ảnh tương ứng với mỗi quyền của trẻ em dưới đây

Quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi 

Em mong muốn được như các bạn trong ảnh trên không? Em còn mong muốn những điều gì khác nữa?

Em tự nhận xét, đánh giá việc thực hiện quyền và nghĩa vụ học tập của mình và trao đổi với các bạn trong nhóm.

Mỗi nhóm sưu tầm một bộ tranh ảnh liên quan đến việc thực hiện các quyền cơ bản của công dân, làm thành báo ảnh hoặc tập san của nhóm.

Theo em, quyền và nghĩa vụ nào là quan trọng nhất đối với học sinh? Vì sao?

Biểu hiện nào dưới đây là thực hiện đúng quyền và nghĩa vụ học tập của công dân? 

A. Vân tích cực học trên lớp và làm đầy đủ bài tập ở nhà. 

B. Hưng chăm học các môn yêu thích, còn các môn khác chỉ học đối phó. 

C. Lâm chỉ học được vào buổi tối, còn buổi chiều thì làm việc nhà giúp bố mẹ.

D. Hà học giỏi nhưng không muốn tham gia các hoạt động học tập trong nhà trường.

E. Hân học giỏi nhưng thỉnh thoảng lại vi phạm nội quy trường học. 

G. Minh luôn giúp đỡ bạn bè trong học tập.

Trường Trung học cơ sở N phát động phong trào vệ sinh bảo vệ môi trường trong trường học và khu vực xung quanh vào một buổi sáng chủ nhật. Đa số các bạn học sinh lớp 6C hào hứng tham gia. Thế nhưng, các bạn N, T và H không muốn tham gia hoạt động này, vì cho rằng công việc ấy không phải là công việc của học sinh lớp 6. 

a) Em có nhận xét gì về suy nghĩ và biểu hiện của ba bạn trên? 

b) Theo em, học sinh trung học cơ sở có phải thực hiện nghĩa vụ bảo vệ môi trường hay không?

Nghệ sĩ V bị một Facebooker dùng lời lẽ xúc phạm danh dự trên trang Facebook của mình. Điều này đã mang đến sự phiền toái, thậm chí thiệt hại cho nghệ sĩ V, làm ảnh hưởng đến danh dự, uy tín của Nghệ sĩ V. 

? Trong trường hợp này, Nghệ sĩ V cần làm gì để bảo vệ danh dự, nhân phẩm của mình?

1.

a) Em hãy nhận xét việc thực hiện quyền tự do ngôn luận của học sinh trong trường hợp này. 

b) Theo em, trong trường hợp này học sinh có thể phát biểu ở đâu và phát biểu như thế nào? 

2.

(?) Em hãy cho biết ý kiến của mình về việc thực hiện quyền tự do kinh doanh và nghĩa vụ đóng thuế của chị Điệp.

3.

(?) Theo em, ý kiến nào trên đây là thực hiện đúng quyền và nghĩa vụ bảo vệ môi trường? 

4.

a.

a) Em đồng tình hay phản đối việc làm của T? Vì sao? 

b) Trong trường hợp này, D có thể làm gì để bảo vệ quyền của mình?

b.

Các nhóm trao đổi, thảo luận về việc thực hiện quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân theo các câu hỏi sau: 

- Là học sinh, các em đã và đang thực hiện những quyền và nghĩa vụ cơ bản nào của công dân? 

- Các em đã và đang thực hiện những quyền và nghĩa vụ đó như thế nào? 

Tìm hiểu quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân theo Hiến pháp 2013 

a. Thế nào là quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân?

Quan sát hình ảnh, đọc thông tin và trả lời câu hỏi 

a) Hình ảnh và thông tin trên đây thể hiện những quyền và nghĩa vụ cơ bản nào của công dân? 

b) Em hiểu thế nào là quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân?

b. Nội dung quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân theo Hiến pháp 2013

Đọc các nội dung sau đây của Hiến pháp và trả lời câu hỏi

(?) Công dân có những quyền và nghĩa vụ cơ bản nào theo Hiến pháp năm 2013?

Em biết những quyền và nghĩa vụ cơ bản nào của em và của mọi người xung quanh?

Vẽ một số bức tranh với chủ đề “Tự hào là công dân nước Việt Nam”.

Hãy kể một vài tấm gương công dân Việt Nam tiêu biểu trong học tập, văn hoá, thể thao, lao động sản xuất và kinh doanh. Em học tập được điều gì ở những tấm gương này?

Là học sinh, em cần làm gì để trở thành một công dân tốt?

Hường có bố là công dân Hàn Quốc, mẹ là công dân Việt Nam. Khi Hường sinh ra ở Việt Nam, bố mẹ Hường không thoả thuận việc để bạn mang quốc tịch Việt Nam hay Hàn Quốc. Năm Hường 12 tuổi thì cả nhà bạn về Hàn Quốc sinh sống. 

? Theo em, Hường có quốc tịch Việt Nam hay Hàn Quốc? Vì sao?

Trường hợp nào dưới đây không phải là công dân Việt Nam? 

A. Người có quốc tịch Việt Nam nhưng chưa đủ 18 tuổi. 

B. Trẻ em được tìm thấy ở Việt Nam nhưng không rõ cha mẹ là ai. 

C. Trẻ em sinh ra ở Việt Nam, mà khi sinh ra có cha mẹ là người nước ngoài. 

D. Người có quốc tịch Việt Nam nhưng học tập, công tác ở nước ngoài.

Trong các trường hợp dưới đây, ai là công dân Việt Nam, ai là công dân nước ngoài? 

A. Bạn Hiền có bố mẹ là công dân Việt Nam, hiện nay bạn sinh sống cùng gia đình ở Ô-xtrây-li-a (Australia). 

B. Bạn Hưng có bố mẹ là công dân Việt Nam, bạn đang cùng bố sinh sống ở Xlô-va-ki-a (Slovakia), còn mẹ bạn sinh sống tại Việt Nam. 

C. Bạn Ôn-ga có bố mẹ là công dân Nga. Bạn sinh ra ở Việt Nam và có nhiều năm sinh sống ở Việt Nam. 

D. Bạn Quân có bố là công dân Việt Nam, mẹ là người Ba Lan. Bạn sinh ra ở Việt Nam. Khi Quận sinh ra, bố mẹ bạn không thoả thuận được việc chọn quốc tịch cho bạn.

a) Vì sao Hương, Lan và Nam đều là công dân Việt Nam. Căn cứ vào yếu tố nào để có thể khẳng định điều này? 

b) Vì sao bạn Toàn sinh ra ở Nga nhưng vẫn là công dân Việt Nam? 

c) Vì sao bạn Ly có bố mang quốc tịch Hàn Quốc nhưng bạn vẫn là công dân Vệt Nam? Ly có thể mang quốc tịch Hàn Quốc được không?