Trong hoạt động thảo luận nhóm về vấn đề “Thế nào là tôn trọng sự thật?”, nhóm của Nam có 3 ý kiến sau đây:

- Ý kiến 1: Tôn trọng sự thật là công nhận những điều đang diễn ra trong thực tế cuộc sống.

- Ý kiến 2: Tôn trọng sự thật là yêu quý những lời nói, việc làm chân thật của những người xung quanh.

- Ý kiến 3: Tôn trọng sự thật là công nhận cái có thật, đã và đang diễn ra trong thực tế, suy nghĩ, nói và làm theo đúng sự thật.

Em đồng ý với ý kiến nào trên đây? Vì sao?

Tự liên hệ bản thân, em đã thể hiện tính siêng năng, kiên trì như thế nào trong học tập và lao động:

Những ngày mùa Đông rét đậm, nhiều buổi sáng tỉnh giấc, nằm trong chăn mà Quang không muốn dậy. Trong những ngày này, lớp học thường thấy vắng hơn mọi ngày. Một số bạn trong lớp hay đi học muộn vì lí do “Trời rét”. Có bạn khuyên Quang hôm nào trời rét thì cũng có thể đi học muộn, vì có lí do chính đáng. Thế nhưng, nghĩ đến đi học, Quang quyết tâm dậy đúng giờ và không hôm nào đi học muộn.

  những ngày trời rét đậm?

b. Tính siêng năng, kiên trì đã mang lại điều gì cho bạn Mai?

Mai sinh ra và lớn lên tại một vùng quê ở Đồng bằng sông Cửu Long. Cũng như bao gia đình khác ở nông thôn, cuộc sống lao động của gia đình Mai còn nhiều vất vả. Sau mỗi buổi học, Mai thường phụ mẹ đi bán hàng, làm việc gia đình giúp đỡ mẹ. Tối đến, sau khi dọn hàng, nhiều hôm đã muộn nên Mai muốn đi nghỉ ngay, nhưng nghĩ đến nhiệm vụ học tập, Mai lại cố gắng học bài và làm bài đầy đủ. Từ lớp 1 đến lớp 6, Mai luôn cố gắng vượt qua khó khăn để học tốt, năm nào Mai cũng là học sinh giỏi.

a. Em nhận xét thế nào về bạn Mai trong tình huống trên?

Hãy nối mỗi cụm từ ở cột I sao cho tương ứng với mỗi biểu hiện ở cột II.

Đọc câu chuyện dưới đây và trả lời câu hỏi

CHIẾC RÌU CỦA NGƯỜI TIỀU PHU

Trên núi có một tiều phu đốn củi kiếm sống, phải khó khăn lắm anh mới dựng được ngôi nhà gỗ nhỏ để có thể che gió, che mưa.

Một ngày, anh mang củi đã đốn được đi vào trong thành đổi lấy hàng hóa, mãi tới xế chiều mới về đến nhà, thì phát hiện nhà của mình đang bị cháy.

Tính siêng năng, kiên trì của các nhân vật được biểu hiện như thế nào qua các hình ảnh dưới đây?

Việc làm nào dưới đây thể hiện tính siêng năng, kiên trì?

(Khoanh tròn chữ cái trước câu em lựa chọn)

A. Dù trời mưa gió, bao giờ Dung cũng đi học đúng giờ.

B. Gặp bài Toán, bao giờ Hạnh cũng giở sách giải bài tập ra trước.

C. Khi được nhắc nhở, Tùng mới tham gia lao động tập thể.

D. Dũng rất tích cực chơi trò chơi điện tử một mình.

Lòng yêu thương con người có ý nghĩa như thế nào đối với mỗi người và đối với xã hội?

Theo em, vì sao mỗi chúng ta cần phải có lòng yêu thương con người?

Hãy tự nhận xét bản thân về những việc em đã làm được và những việc chưa làm được thể hiện tình yêu thương con người:

Một buổi chiều mùa hè nắng gắt, Mạnh đang cùng các bạn đi trên đường thì thấy một bà cụ đang ngồi ven đường. Nhìn bà cụ rất mệt mỏi, mặt tái mét. Thấy vậy, Mạnh bảo các bạn dừng xe, hỏi han bà mấy câu mới biết bà cụ bị say nắng không thể đi được nữa. Thấy vậy, Mạnh nói các bạn cùng đỡ bà ngồi lên xe của mình, rồi cùng các bạn đưa bà về nhà.

a. Em có nhận xét gì về việc làm của Mạnh?

Ông B là một người khỏe mạnh và tốt bụng trong thôn H. Nhưng trong một lần xây nhà, giàn giáo đổ sập, khiến ông bị ngã và bị thương ở chân. Sau một thời gian đi chữa, vết thương lành lặn, nhưng cũng từ đó ông phải đi tập tễnh. Mỗi lần thấy ông, một số trẻ em trong thôn lại chế giễu, nhại dáng đi của ông.

a. Em có nhận xét gì về hành vi của một số trẻ em trong tình huống trên?

Trong các câu ca dao, tục ngữ sau, câu nào nói về lòng yêu thương con người lòng yêu thương con người?

(Khoanh tròn chữ cái trước câu em lựa chọn)

A. Ăn cây nào rào cây ấy

B. Lá lành đùm lá rách

C. Chết vinh còn hơn sống nhục

D. Ăn quả nhớ kẻ trồng cây

E. Chia ngọt sẻ bùi

G. Nhường cơm xẻ áo

H. Chị ngã em nâng

I. Nhiễu điều phủ lấy giá gương

Người trong một nước phải thương nhau cùng.

Đọc câu chuyện dưới đây và trả lời câu hỏi:

BÁC HỒ TẮM CHO TRẺ EM VIỆC BẮC

Hơn một năm xa Tổ quốc, trải qua ngót ba chục nhà tù của Tưởng Giới Thạch gần khắp Quảng Tây, Bác Hồ trở về Pác Bó cuối năm 1944.

Nhìn thấy việc giữ vệ sinh nước ăn và nơi ở chưa được dân ở đây chú ý, Bác bảo chúng tôi cùng Bác bắt tay dọn dẹp. Một buổi sáng, Bác bảo các cháu xếp hàng đi ra phía khe nước.

Người tự tay cởi quân áo cho các cháu bé, lần lượt tắm rửa, kì cọ cho từng cháu. Chúng vừa tắm, vừng vui đùa bắn cả nước vào Bác.

Trong số bọn trẻ được Bác tắm cho hôm đó có cháu Thân bị chốc đầu, tóc dính bết. Tắm gội xong, Bác còn làm thuốc đắp cho cháu. Thuốc xót, thấy cháu kêu, Bác Hồ dỗ dành ngọt ngào:

- Không saao, chỉ một lát là hết xót ngay thôi cháu ạ!

Rồi Bác nói với đám thanh niên chúng tôi đứng quanh đó.

- Các cô các chú, vợ chồng còn trẻ phải giữ gìn quan năm sạch sẽ cho con cái, bệnh ghẻ lây nhanh lắm đấy, thật khổ cho cháu tôi.

Chúng tôi im lặng, cảm động. Trông thấy mấy cháu mặc quần áo bẩn và rách, Bác không vui:

- Các cháu này con cô chú nào đây? Lấy áo sạch thay cho trẻ, còn quần áo bẩn mang đi giặt, chỗ nào rách thì khâu lại.

Có một bà cố gần một trăm tuổi, nghe vậy xuýt xoa thán phục nói:

- Ông già này là con người quý giá lắm đấy!

Rồi bà cố bảo bố tôi bưng một bát cháo có đánh trứng gà lại mời Bác Hồ.

Bác tỏ vẻ không bằng lòng:

- Các đồng chí làm cách mạng, tôi cũng làm cách mạng, tại sao tôi được ăn đặc biệt hơn các đồng chí?

Và người đứng dậy bê bát cháo trứng gà mời bà cố ăn rồi nói:

- Đây mới là người cần được đặc biệt bồi dưỡng. Bà đã sống gần trăm tuổi rồi, khổ cực nhiều, cần ăn cho khỏe để sống đến ngày đất nước độc lập vui hưởng thái bình.

Thật bình dị, mà rất đỗi thân quen!

(Theo 117 chuyện kể về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh,NXB Chính trị Quốc gia, 2007)

a. Bác Hồ đã thể hiện lòng yêu thương con người như thế nào qua câu chuyện trên?

Hành vi, việc làm nào dưới đây không phải là yêu thương con người?

(Khoanh tròn chữ cái trước câu em lựa chọn)

A. Chăm sóc mẹ khi mẹ bị ốm.

B. Làm bài tập giúp bạn khi bạn không làm kịp.

C. Dành tiền lì xì năm mới ủng hộ nhân dân vùng lũ lụt.

D. Nhường chỗ cho phụ nữ có thai trong xe buýt

Trong những việc làm sau, việc nào nên làm và việc nào không nên làm?

(Đánh dấu X vào ô tương ứng)

Tìm 5 biểu hiện của yêu thương con người và 5 biểu hiện không yêu thương con người.

 Quan sát các hình ảnh dưới đây và cho biết mỗi hình ảnh nói lên điều gì về lòng yêu thương con người.

Có ý kiến cho rằng, truyền thống của gia đình, dòng họ là những thứ đã lạc hậu, không còn phù hợp, cần phải được xóa bỏ.

Em suy nghĩ thế nào về ý kiến trên?

Ông nội An là nghệ nhân điêu khắc đá. Nghỉ hè, khi được về quê, An say mê ngắm nhìn ông khắc họa từng đường nét cho phiến đá. Về nhà, An xin bố mẹ cho nghỉ học để về quê học nghề điêu khắc đá của ông.

Nếu em là bạn của An, em sẽ khuyên An như thế nào?

Trong buổi tham quan Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam, giáo viên tổ chức cho học sinh thảo luận về truyền thống của gia đình, dòng họ. Có bạn cho rằng truyền thống đạo đức là quan trọng nhất, bạn khác cho rằng truyền thống hiếu học quan trọng hơn, nhiều bạn lại cho rằng truyền thống nghề nghiệp mới quan trọng hơn cả.

Em đồng tình với ý kiến nào trên đây? Vì sao?

Gia đình Hoa có truyền thống hiếu học, đạt nhiều thành tích cao trong học tập và thành công trong cuộc sống. Hoa tự hào khoe với các bạn và cho rằng mình không cần học nhiều mà sẽ thành công theo truyền thống của gia đình.

Em có đồng ý với ý kiến của Hoa không? Vì sao?

Đọc câu chuyện dưới đây và trả lời câu hỏi

DÒNG HỌ HIẾU HỌC ĐIỂN HÌNH Ở QUẢNG YÊN

Quảng Yên là vùng đất có truyền thống hiếu học. Trong đó, dòng họ Lê là một trong những dòng họ điển hình trên địa bàn thị xã duy trì tốt phong trào khuyến học, khuyến tài. Với truyền thống hiếu học, thời gian qua difng họ Lê đã đóng góp tích cực trong phong trào xây dựng xã hội học tập, xây dựng quê hương, đất nước ngày một phát triển.

Dòng họ Lê có gốc gác ở làng Đồng Lầm, phủ Hoài Đức, thành Thăng Long (Hà Nội). Cách đây chừng 600 năm, ông Tổ dòng họ di cư khai hoang mở đất ở khu Làng Cốc, Hưng Yên (nay là phương Phong Cốc, thị xã Quảng Yên). Dòng họ Lê có truyền thống hiếu học suốt 22 đời nay. Đến nay, dòng họ có 10 người là thiếu tướng, đại tá, phó giáo sư; 7 tiến sĩ và trên 300 thạc sĩ, cử nhân…

Việc làm nào dưới đây là cần thiết để giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ?

(Đánh dấu X vào ô tương ứng)

Em hãy đánh dấu X vào những truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ trong bảng dưới đây:

Giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ giúp chúng ta

A. sống trong sạch, lương thiện

B. chăm ngoan, học giỏi

C. có thêm kinh nghiệm và sức mạnh trong cuộc sống.

D. có kiến thức và phương pháp học tập tốt hơn.

Biểu hiện nào dưới đây thể hiện việc giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình dòng họ?

(Khoanh tròn chữ cái trước câu em lựa chọn)

A. Bán lại bí quyết làm nghề cho người trả giá cao

B. Truyền nghề cho con cháu

C. Bỏ nghề điêu khắc vì vất vả và mất thời gian.

D. Không xuất khẩu hàng truyền thống.

Hằng năm cứ đến dịp nghỉ hè, dòng họ T luôn tổ chức tặng quà cho các con, cháu trong họ đạt kết quả cao trong học tập. Việc làm này thể hiện điều gì?

(Khoanh tròn chữ cái trước câu em lựa chọn)

A. Ghi nhận truyền thống hiếu học của gia đình, dòng họ.

B. Động viên tinh thần và khích lệ con cháu học tập tốt.

C. Khoe thành tích của con cháu với mọi người.

D. So sánh thành tích học tập của con cháu gia đình này với gia đình khác trong dòng họ.

Những hình ảnh dưới đây nói về truyền thống nào của các gia đình, dòng họ?

Xử lí tình huống.

Tình huống 1. Mai là một học sinh ngoan và học giỏi. Vì muốn Mai tập trung cho việc học để đạt kết quả cao nên bố mẹ đã cấm Mai tham gia các hoạt động tập thể để dành thời gian học tập. Mai cảm thấy rất buồn và tâm sự với Hùng. Nếu là Hùng, em sẽ nói gì với Mai?

Tình huống 2. Hùng năm nay được học sinh giỏi nên muốn xin mẹ mua một chiếc xe đạp mới. Mẹ bảo Hùng khi nào có tiền sẽ mua, nhưng Hùng vẫn giận dỗi vì nhiều bạn trong lớp có xe đẹp để đi. Hùng bảo với Lan, bạn học cùng lớp rằng, việc làm của mẹ mình là vi phạm quyền trẻ em. Nếu là Lan, em sẽ nói gì với Hùng?

Tình huống 3. Tùng năm nay 14 tuổi, vì hoàn cảnh khó khăn nên em đã làm thêm ở quán cơm của bà Oanh. Mỗi lần Tùng sơ suất làm vỡ bát đều bị bà Oanh la mắng, đánh đập. Chi đi học ngang qua nên đã chứng kiến vài lần, Chi cảm thấy rất thương Tùng và muốn giúp Tùng. Nếu là Chi, em sẽ làm gì?

Tiình huống 4. Hương là học sinh lớp 6B. Gia đình Hương có 2 chị em gái, hoàn cảnh rất khó khăn. Dạo gần đây, Hương bị bác hàng xóm thường xuyên có hành vi quấy rối, xâm hại nhưng Hương không dám nói với người lớn vì bị bác đa dọa. Hương đem chuyện này tâm sự với chị gái. Nếu là chị gái của Hương, em sẽ làm gì?

Nêu những hành vi, việc làm thực hiện quyền trẻ em và vi phạm quyền trẻ em trong gia đình, nhà trường, xã hội theo bảng gợi ý dưới đây.

Hãy sắp xếp các hành vi, việc làm dưới đây vào bảng ở trang 52 sao cho phù hợp.

1. Tổ chức việc làm cho trẻ em có khó khăn.

2. Lợi dụng trẻ em để buôn bán ma tuý.

3. Cha mẹ li hôn, không ai chăm sóc con cái.

4. Dạy học ở lớp học tình thương cho trẻ em.

5. Dạy nghề miễn phí cho trẻ em có khó khăn.

6. Bắt trẻ em làm việc nặng quá sức.

7. Tổ chức tiêm phòng dịch cho trẻ em.

8. Đánh đập trẻ em.

9. Tổ chức trại hè cho trẻ em.

10. Lôi kéo trẻ em vào con đường nghiện hút.