Công dân của một nước

Quan sát hình ảnh, thảo luận các trường hợp và trả lời câu hỏi 

Em hãy cho biết, nhân vật trong môi trường hợp dưới đây là công dân nước nào? Vì sao?

- Cả lớp cùng nghe bài hát Việt Nam ơi, nhạc và lời Minh Beta. 

- Hãy nêu cảm xúc của mình về hình ảnh đất nước và con người Việt Nam qua bài hát.

Vẽ các bức tranh về chủ đề “Tiết kiệm”: 

- Dưới mỗi bức tranh, em hãy viết một thông điệp dễ ghi nhớ để nhắc nhở bản thân và mọi người thường xuyên thực hành tiết kiệm trong cuộc sống. 

- Hãy chia sẻ với thầy cô và bạn bè về bức tranh và thông điệp của em

Sưu tầm: 

Em hãy sưu tầm và chia sẻ với các bạn trong nhóm, lớp những câu chuyện, tấm gương về lối sống tiết kiệm mà em biết. Em học được điều gì từ những câu chuyện, tấm gương đó?

Lập kế hoạch tiết kiệm: 

- Em sẽ rèn luyện như thế nào để trở thành người có lối sống tiết kiệm? 

- Hãy xây dựng kế hoạch rèn luyện lối sống tiết kiệm của bản thân và chia sẻ với bố mẹ hoặc thầy cô giáo về kế hoạch của mình.

Em hãy cùng các bạn trao đổi, bày tỏ thái độ về các ý kiến dưới đây (tán thành hoặc không tán thành). Vì sao? 

A. Tiết kiệm là việc giảm bớt hao phí trong sử dụng tài sản, lao động, thời gian và đồ dùng nhưng vẫn đạt được mục tiêu đã định. 

B. Tiết kiệm không có nghĩa là sống qua loa, đại khái, cẩu thả, tuỳ tiện trong nếp sống, nếp nghĩ, nói năng cộc lốc, trống không, tâm hồn nghèo nàn, trống rỗng. 

C. Hành vi thể hiện lối sống tiết kiệm phải phù hợp với lứa tuổi, điều kiện của gia đình, bản thân và môi trường xã hội xung quanh.

Em đồng tình hay không đồng tình với ý kiến nào dưới đây? Vì sao? 

A. Tiết kiệm tiền của là keo kiệt, bủn xỉn. 

B. Tiết kiệm tiền của là chi tiêu hợp lí, không hoang phí. 

C. Tiết kiệm tiền của vừa ích nước, vừa lợi nhà. 

D. Tiết kiệm tiền của chỉ là việc của gia đình nghèo.

Xây dựng lời thoại, đóng vai và giải quyết tình huống:

Hà đang dùng hộp bút màu rất tốt, nay lại được bạn tặng thêm một hộp giống hệt hộp đang dùng nhân dịp sinh nhật. Hà định bỏ hộp bút màu đang sử dụng để dùng hộp mới. 

a) Suy nghĩ của Hà đúng hay sai? Vì sao? 

b) Em sẽ khuyên Hà như thế nào?

Những việc làm nào dưới đây là biểu hiện của tiết kiệm? Vì sao? 

A. Giữ gìn quần áo, đồ dùng, đồ chơi. 

B. Vẽ, bôi bẩn ra sách vở, bàn ghế, tường lớp học. 

C. Hoàn thành công việc đúng hạn. 

D. Tắt các thiết bị điện khi không sử dụng. 

E. Thường xuyên quên khoá vòi nước.

a. Giải quyết tình huống

? Em đồng ý với ý kiến của ai? Vì sao?

b. Thực hiện mục tiêu tiết kiệm

- Viết ra giấy một mục tiêu tiết kiệm mà em mong muốn đạt được nhất. 

- Liệt kê những việc cần làm để đạt mục tiêu, nguyện vọng tiết kiệm của em bằng cách kẻ bảng và hoàn thiện theo gợi ý dưới đây: 

a. Em hãy thực hiện các nội dung sau: 

- Liệt kê tất cả các hoạt động trong một ngày của em theo thời gian biểu. 

- Vì sao em và mọi người phải xây dựng thời gian biểu cho riêng mình? Nếu lãng phí thời gian sẽ dẫn đến những hậu quả gì? 

- Những ai cần tiết kiệm thời gian? Tiết kiệm thời gian có phải tiết kiệm tiền bạc không? Tiết kiệm thời gian sẽ đem lại lợi ích gì cho bản thân trong học tập và trong cuộc sống?

b. Thảo luận về các lí do cần sống tiết kiệm của bản thân (trong sinh hoạt hằng ngày; sử dụng quỹ thời gian; hiệu quả học tập, làm việc;...). 

Phân biệt tiết kiệm và không tiết kiệm

a) Em có nhận xét gì về hành vi đua đòi của Nam? 

b) Hãy đưa ra lời khuyên của en với Nam. 

c) Theo em, trải với tiết kiệm là gì? Hãy cùng các bạn thảo luận và liệt kê những

Quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi 

a) Hãy nêu nội dung và cảm nghĩ của em khi quan sát các hình ảnh trên. 

b) Tiết kiệm được biểu hiện như thế nào trong cuộc sống hằng ngày của con người?

c) Hãy lấy ví dụ từ bản thân hoặc từ những người xung quanh để minh hoạ về lối sống tiết kiệm.

Đọc thông tin và trả lời câu hỏi

a) Cảm nhận của em về Bác Hồ sau khi đọc thông tin trên? 

b) Lối sống tiết kiệm của Bác Hồ được thể hiện qua lời nói, việc làm nào? 

c) Qua thông tin trên, em hiểu thế nào là tiết kiệm? Người như thế nào được gọi là người có lối sống tiết kiệm? 

d) Em học tập được gì từ tấm gương của Bác Hồ về lối sống tiết kiệm?

Hãy trao đổi với các bạn xung quanh và chia sẻ trước lớp: “Em mong ước mua một món đồ nhưng không đủ tiền và cũng không muốn xin tiền bố mẹ. Em sẽ làm gì để thực hiện được mong muốn đó?”.

Em cùng bạn lập dự án tuyên truyền về phòng ngừa tai nạn do các tình huống nguy hiểm từ thiên nhiên, dành cho thiếu niên ở địa phương em đang sống theo hướng dẫn: 

- Tên dự án. 

- Đối tượng dự án hướng tới. 

- Các tai nạn do nguy hiểm từ thiên nhiên cần phải phòng ngừa ở địa phương. 

- Cách phòng ngừa, ứng phó với nguy hiểm.

Mỗi nhóm xây dựng một thông điệp về cách học sinh ứng phó với tình huống nguy hiểm từ thiên nhiên. Các nhóm giới thiệu thông điệp trước cả lớp.

Lập kế hoạch cá nhân về cách ứng phó với tình huống nguy hiểm từ thiên nhiên. Chia sẻ với các bạn trong lớp, trong nhóm về kế hoạch của mình.

Em đồng tình hoặc không đồng tình với việc làm nào dưới đây? Tại sao? 

A. Trời mưa rất to, hai bạn Lâm và Hưng vẫn đạp xe về nhà, dù không có áo mưa. 

B. Trong khi đang có sấm sét, Bình vẫn sử dụng ti vi và các thiết bị điện. 

C. Được cảnh báo về cơn dông sắp đến, Hồng và các bạn quyết định ở lại trường, đợi khi trời hết dông mới đi về nhà. 

D. Con đường từ trường về nhà bị chia cắt bởi nước lũ lên nhanh, các bạn nam tranh thủ thi xem ai bơi được xa nhất.

Một cơn lốc xoáy mạnh di chuyển đến gần nhóm bạn đang chơi ở công viên. Thay vì chạy tìm chỗ trú như các bạn, Thành vội lấy điện thoại trong túi áo mang ra chụp ảnh “cơn lốc”. Thành tin rằng đây sẽ là bức ảnh độc đáo nhất chưa ai từng có. 

Em có đồng tình với việc làm của Thành không? Vì sao?

Kể lại những nguy hiểm từ thiên nhiên đã xảy ra tại nơi em sinh sống. Những nguy hiểm đó đã gây ra hậu quả gì đối với con người và tài sản?

Em sẽ làm gì nếu em là các bạn trong mối tình huống dưới đây?

Tình huống 1: 

Hạnh đang xem chương trình ti vi yêu thích thì trời bỗng nổi cơn dông, mây đen ùn ùn kéo đến, sấm chớp đùng đùng, trời mưa tầm tã. 

Tình huống 2: 

Tà Nua là con suối duy nhất chảy qua khe núi dẫn đến Trường Trung học cơ sở X. Trên đường Phương đi học thì thấy nước suối dâng cao sau trận lũ đêm qua. 

Tình huống 3: 

Tâm đi kiếm củi qua sườn dốc đang bị sạt lở do sau trận mưa bão lớn, kéo dài.

a) Thông tin và các bức ảnh trên cho thấy cơn bão số 5 (năm 2020) gây ra những thiệt hại gì đối với các địa phương chịu ảnh hưởng trực tiếp? 

b) Theo em, nguy hiểm từ thiên nhiên có thể gây nên những hậu quả như thế nào đối với con người và xã hội?

Nhận biết các tình huống nguy hiểm từ thiên nhiên 

Quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi 

a) Em quan sát được những hiện tượng nguy hiểm nào từ các hình ảnh trên? 

b) Những hiện tượng nguy hiểm đó gây ảnh hưởng đến con người như thế nào?

c) Theo em, thế nào là tình huống nguy hiển từ thiên nhiên?

Nam đang trên đường đi học về thì trời đổ cơn dông. Mây đen kéo đến và sấm sét bắt đầu nổi lên. Em hãy giúp Nam chọn một vị trí trú ẩn an toàn và giải thích vì sao không nên trú ẩn ở những vị trí còn lại. 

Xây dựng thông điệp “Vì một trường học an toàn”: 

- Mỗi nhóm xây dựng một thông điệp theo các nội dung sau: 

+ Các hành động gây nguy hiểm cho các bạn học sinh mà chúng tôi đã chứng 

kiến là:... 

+ Chúng tôi phản đối các hành động gây nguy hiểm đó, vì những hậu quả mà 

chúng có thể gây ra là:... 

+ Chúng ta có thể cùng loại bỏ các hành động gây nguy hiểm đó bằng cách:... 

- Trình bày, giới thiệu thông điệp của các nhóm. 

- Các nhóm bình chọn thông điệp hay nhất.

Vẽ bản đồ cảnh báo nguy hiểm trên đường từ nhà em đến trường học bằng cách: 

- Đánh dấu vào những địa điểm không an toàn và ghi chú (bắt nạt, trêu chọc, chặn đánh,...). 

- Lưu ý những thời điểm không an toàn khi đi một mình. 

- Chú ý việc cần làm để đảm bảo an toàn.

Em hãy sưu tầm các biện pháp ứng phó khi xảy ra các tình huống nguy hiểm từ con người, ngoài những biện pháp mà em đã được học và lập thành cuốn sổ tay cá nhân.

Chiến, học sinh lớp 6A hay bắt nạt các bạn học yếu thế hơn mình, trong đó có Dương. Gần đây, Dương phải thức khuya hơn để vừa làm hết bài tập của mình, vừa chép lại bài tập về nhà vào vở cho Chiến. Trong các giờ kiểm tra, Dương phải tìm cách cho Chiến nhìn bài của mình. Cứ nghĩ đến sự đe doạ của Chiến, Dương cảm thấy rất sợ hãi và lo lắng. 

a) Theo em, Dương có nên im lặng và làm theo yêu cầu của Chiến không? Vì sao? 

b) Nếu là Dương, em sẽ xử lý tình huống này như thế nào?

Bố mẹ đi vắng, hai anh em Minh và Ngọc ở nhà học bài. Bỗng có tiếng chuông cửa, Ngọc chạy ra thì thấy một chú tự giới thiệu là nhân viên Công ty Điện lực, đề nghị vào nhà để kiểm tra các thiết bị điện của gia đình. Ngọc định mở cửa cho chủ thợ điện vào thì anh Minh liền lắc đầu từ chối và nói rằng khi bố mẹ về thì chú quay lại. 

a) Em có đồng ý với cách giải quyết của Minh trong tình huống trên không? Tại sao? 

b) Nếu Ngọc mở cửa cho chú thợ điện vào nhà khi bố mẹ đi vắng, điều gì có thể xảy ra?

Trong các tình huống sau, tình huống nào gây nguy hiểm? Hậu quả của chúng là gì? 

A. Hưng thường đi học nhóm về muộn và đi xe đạp một mình qua quãng đường vắng. 

B. Nhóm bạn rủ nhau tự đón xe khách, trốn bố mẹ đến nhà một bạn cùng lớp chơi, cách nơi ở khoảng 30 km. 

C. Khi trực nhật, Mai sơ ý làm vỡ bình hoa trên bàn giáo viên. 

D. Khi bị lạc đường, Phương rất sợ nên không biết phải làm như thế nào.

Nêu các tình huống nguy hiểm từ con người và hậu quả có thể xảy ra theo bảng dưới đây: 

Thảo luận tình huống sau: 

An và Ninh đi chăn bò ở ven rừng, bỗng phát hiện thấy một vật lạ giống quả mìn. An tò mò đến gần vật lạ, sờ tay vào, định lấy đá đập thì Ninh ngăn lại và nói: 

- Có lẽ đây là quả mìn, cậu đừng động vào. Mình đi báo cho các bác ở xã ra xử lí nhé! 

An tỏ vẻ khó chịu: 

- Có gì đâu mà phải sợ, quả mìn này chắc từ lâu lắm rồi, không nổ được nữa đâu. Mình cứ cầm về nhà chơi, không sao đâu. 

Thấy vậy, Ninh kiên quyết không cho An đến gần chỗ có mìn và bảo bạn chạy đi báo với Uỷ ban nhân dân xã, còn mình thì ở lại đó trông. 

a) An và Ninh đã gặp phải tình huống nguy hiểm gì? 

b) Em hãy bày tỏ ý kiến của mình về cách giải quyết của hai bạn trong tình huống trên.

Quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi 

? Các hình ảnh trên nói về những mối nguy hiểm nào từ con người? Những hậu quả nào có thể xảy ra trong các tình huống trên?

Tình huống nguy hiểm từ con người 

Đọc thông tin và trả lời câu hỏi 

a) Những chi tiết nào trong thông tin trên cho thấy H là nạn nhân của những kẻ bắt nạt? 

b) Khi bị bắt nạt, H đã cảm thấy như thế nào?

Thanh đang đi một mình trên đường thì bị một người lớn hơn bắt nạt. Em hãy giúp Thanh chọn một trong các cách xử lí sau? 

Hãy xác định những điều em thấy hài lòng và những điều em chưa hài lòng về bản thân trong cuộc sống. Lập kế hoạch phát huy những điều em hài lòng và khắc phục những điều em chưa hài lòng theo bảng dưới đây: 

Em hãy sưu tầm những câu chuyện nói về những người biết phát huy ưu điểm, khắc phục nhược điểm của bản thân để hiện thực hoá ước mơ của mình.

Bạn Minh ở lớp 6A có hoàn cảnh gia đình khó khăn nên thường cảm thấy tự ti, mặc cảm về bản thân, nhiều lúc rất muốn thôi học. Một lần, Minh đã đọc trên báo về một tấm gương vượt khó, cũng có hoàn cảnh khó khăn như mình, nhưng đã nỗ lực vươn lên trở thành một sinh viên ưu tú, được ra nước ngoài học tập và thành đạt. Minh đã quyết tâm lấy tấm gương đó làm động lực để mình học giỏi và đạt được mơ ước. 

a) Minh đã sử dụng cách thức nào đề tự nhận thức bản thân? 

b) Đề tự nhận thức bản thân tốt hơn, theo em bạn Minh nên áp dụng thêm cách thức nào nữa?

Hồng rất tự tin vào những ưu điểm của bản thân. Mặc dù hát không hay, nhưng Hồng luôn mơ ước trở thành một ca sĩ nổi tiếng. Hồng nghĩ rằng, muốn làm ca sĩ thì không cần phải hát hay, chỉ cần xinh đẹp, ăn mặc thời trang, biết nhảy múa là được. 

? Em có đồng ý với suy nghĩ của Hồng không? Vì sao?

Trong những việc làm sau, việc nào nên làm, việc nào không nên làm để tự nhận thức bản thân? Vì sao? 

A. Tự suy nghĩ về những nhược điểm của mình để sửa chữa. 

B. Hỏi những người thân và bạn bè về ưu điểm, nhược điểm của mình. 

C. Xem bói để tìm hiểu các đặc điểm của bản thân. 

D. Thường xuyên đặt ra các mục tiêu và tự đánh giá việc thực hiện mục tiêu. 

E. Luôn tự trách bản thân, ngay cả khi không có khuyết điểm.

Các bạn học sinh dưới đây đang sử dụng cách nào để có thể tự nhận thức bản thân?

- Hình 1: Bạn Mai suy ngẫm về ước mơ, sở thích và ưu điểm, nhược điểm của bản thân.

- Hình 2: Bạn Tiến học hỏi về ưu điểm của bạn Hiếu (học sinh giỏi trong lớp), so sánh mình với tấm gương người tốt để nhận thức bản thân.

- Hình 3: Tập trung nghe cô giáo giảng bài, lấy lời khen cô giáo làm động lực.

- Hình 4: Bạn Tuấn đang lên kế hoạch thay đổi bản thân, đề ra mục tiêu "Tự tin nói trước đám đông".

Câu hỏi trang 30 sgk Giáo dục công dân lớp 6 mới – sách Cánh diều: 

? Ngoài các cách trên, em còn biết những cách tự nhận thức bản thân nào khác?

Đọc thông tin và trả lời câu hỏi

a) Những nội dung nào trong thông tin trên cho thấy Quân đã tự tin vào bản thân? 

b) Theo em, tự nhận thức bản thân có ý nghĩa như thế nào đối với mỗi chúng ta?

Tự nhận thức bản thân

a. Đọc thông tin và trả lời câu hỏi

? Từ lời khuyên của cô giáo, Ngọc đã làm gì để vượt qua trở ngại của môn Khoa học Tự nhiên?

b. Quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi

? Cả hai bạn Minh và Hằng đã tự nhận ra những điểm mạnh và điểm yếu của bản thân mình, còn em thì sao? 

? Em hiểu thế nào là tự nhận thức bản thân?

Đặt bàn tay trái của mình lên giấy rồi dùng bút vẽ hình bàn tay sao cho bằng với kích cỡ, hình dáng thực của bàn tay. Điền vào bàn tay vừa hoàn thành trên giấy những nội dung sau: 

- Ngón cái: 3 điểm mạnh (ưu điểm) của em. 

- Ngón trỏ: 1 mục tiêu của em trong năm học này. 

- Ngón giữa: 1 điều em từng mơ ước đạt được. 

- Ngón áp út: 3 điều quan trọng nhất với em. 

- Ngón út: 3 điểm yếu (hạn chế) của em. 

Em hãy chia sẻ với các bạn về bàn tay mình vừa vẽ nhé!

Em tham gia một trại hè trong 4 ngày, sống xa gia đình. Hãy viết nhật kí, liệt kê những công việc chuẩn bị của em trước chuyến đi, những việc em làm trong thời gian trại hè, thể hiện tính tự lập của em khi xa bố mẹ.

Hãy lập kế hoạch rèn luyện tính tự lập của bản thân theo bảng hướng dẫn dưới đây và chia sẻ cùng các bạn trong nhóm:

Hãy kể lại những hoạt động, việc làm thể hiện tính tự lập của các bạn trong lớp, trong trường mà em đã quan sát hoặc tham gia. Em học tập được điều gì khi quan sát và tham gia các hoạt động đó?

Trong giờ kiểm tra Toán, gặp bài khó, Nam loay hoay mãi vẫn chưa giải được. Thấy sắp hết giờ mà bạn vẫn chưa làm xong bài, Dũng ngồi bên cạnh đưa bài đã giải sẵn cho Nam chép. 

a) Em có nhận xét gì về việc làm của Nam và Dũng? 

b) Nếu là Nam, em sẽ làm gì? Vì sao? 

c) Nếu là Dũng, em sẽ làm gì? Vì sao?

Em hãy kể lại những việc làm của bản thân không thể hiện tính tự lập trong cuộc sống và nêu cách khắc phục.