Đất Nước có trong những cái “ngày xửa ngày xưa…” mẹ thường hay kể.

Đất Nước bắt đầu với miếng trầu bây giờ bà ăn

Đất Nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc

Tóc mẹ thì bới sau đầu

Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn

Cái kèo, cái cột thành tên

Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng

Đất Nước có từ ngày đó…

(Trích Đất Nước, Nguyễn Khoa Điềm, Ngữ văn 12, tập một, NXB Giáo dục 2009, tr.118)

Anh/ chị hiểu như thế nào về cụm từ “sức đề kháng” được đề cập đến trong văn bản.

Theo tác giả, những nguyên nhân để lọt thông tin của học sinh ra ngoài là gì?

Đọc văn bản:

Sau hàng loạt trường hợp phụ huynh bị lừa chuyển tiền với lý do “con cấp cứu ở bệnh viện” diễn ra tại nhiều tỉnh, thành phố trên cả nước, câu hỏi được nhiều người quan tâm là thông tin học sinh bị lọt ra từ kênh nào và làm sao để đảm bảo an toàn thông tin cho người học.

Ông Huỳnh Thanh Phú, Hiệu trưởng Trường THPT Nguyễn Du (quận 10, TPHCM) cho rằng, hiện nay nhiều công tác hồ sơ, giấy tờ trong trường học như sổ khám sức khỏe, thẻ ngân hàng, bảo hiểm y tế, xét tuyển đại học,… nếu không được kiểm soát chặt đều có thể trở thành nguy cơ lọt thông tin của học sinh. Với sự phát triển nhanh của công nghệ, dù công tác bảo mật được các trường chú trọng vẫn có thể bị tội phạm mạng tấn công. Đồng quan điểm, Hiệu trưởng Trường THPT Thành Nhân (quận Tân Phú, TPHCM) Nguyễn Đình Độ khẳng định, nhà trường rất coi trọng công tác nhập dữ liệu học sinh và thường xuyên nhắc nhở đội ngũ về việc bảo mật thông tin. Tuy nhiên, rất nhiều hoạt động diễn ra trong trường học như tư vấn hướng nghiệp, khuyến mãi của nhãn hàng… đều có thể là nguyên nhân khiến thông tin cá nhân của học sinh bị lọt ra ngoài. Ngoài ra, lọt thông tin có thể xuất phát từ việc học sinh truy cập mạng internet với nhiều ứng dụng phổ biến hiện nay như Facebook, TikTok, game… dẫn đến cạm bẫy về mã độc, đường dẫn truy cập có nội dung lừa đảo. Thậm chí, việc phụ huynh có thói quen “khoe” thành tích học tập cùng giấy khen của con lên mạng xã hội cũng vô tình làm lọt thông tin của học sinh.

Theo Đại úy Huỳnh Đỗ Tấn Thịnh, Phòng Cảnh sát hình sự, Công an TPHCM, mỗi ngày đơn vị này tiếp nhận từ 20-30 đơn tố cáo của người dân về việc bị lừa đảo với nhiều cách thức đa dạng như: mượn danh người quen, dùng hình ảnh hoặc tự xưng là người của cơ quan nhà nước để tiến hành hành vi lừa đảo. Theo đánh giá của Công an TPHCM, khoảng 20% trường hợp lọt thông tin xuất phát từ doanh nghiệp, cơ quan hành chính; nhưng đến 80% là do cá nhân vô tình lọt thông tin ra ngoài qua các hoạt động hàng ngày, sử dụng ứng dụng giải trí, mạng xã hội. Nhằm hạn chế tình trạng lọt thông tin học sinh, gia đình và nhà trường cần phối hợp với nhau trong việc tăng cường “sức đề kháng”cho học sinh thông qua việc cung cấp kỹ năng, kiến thức phòng chống tội phạm công nghệ cao. Trong đó, trường học tổ chức các buổi nói chuyện chuyên đề, đưa ra các tình huống cụ thể giúp học sinh có kỹ năng tự bảo vệ mình trước các rủi ro an toàn thông tin trên mạng xã hội.

(Trang bị kỹ năng bảo mật thông tin, Thu Tâm, báo Sài Gòn Giải phóng số ra ngày 21/03/2023)

Xác định phong cách chức năng ngôn ngữ của văn bản trên.

Anh/chị suy nghĩ gì về hình ảnh những nữ liệt sĩ được thể hiện trong văn bản?

Phân tích hiệu quả của biện pháp điệp được sử dụng trong văn bản.

Theo văn bản, các nữ liệt sĩ được miêu tả qua những hình ảnh nào?

Từ nội dung văn bản ở phần Đọc hiểu, hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) nêu suy nghĩ của anh/ chị về sự cần thiết phải có tinh thần đồng đội trong cuộc sống.

Anh/Chị có đồng tình với ý kiến: cứ không ngừng rèn luyện và tích lũy, chơi đúng luật chơi của cuộc đời, rồi bạn sẽ là người chiến thắng hay không? Vì sao?

Nêu tác dụng của phép điệp cấu trúc trong đoạn văn số (2) và (3).

Theo đoạn trích, cuộc sống và game có những điểm nào tương đồng?

Đọc văn bản:

 (1) Và dần dà, tôi nhận ra, cuộc sống cũng như game, luôn bày ra trước mắt ta rất nhiều thủ thách) và hay việc. Nếu muốn lên cấp, bạn phải rèn luyện kĩ năng và vích lũy kinh nghiệm bằng việc làm nhiệm vụ hay còn gọi là vượt chướng ngại vật. Cấp độ mình càng tăng thì độ khó của chướng ngại vật cũng tăng theo. Nhưng cứ không ngừng rèn luyện và tích lũy, chơi đúng luật chơi của cuộc đời, rồi bạn sẽ là người chiến thắng.

           (2) Cũng giống như game, trong cuộc sống, chúng ta cần có đồng đội. Đồng đội giúp cho mình không cảm thấy cô đơn và có đủ bản lĩnh để vượt qua thách thức. Sau này tôi đã mở công ty, giống như thành lập hội nhóm trong game để cùng nhau rèn luyện và phát triển. Và tôi đã có được chỉ số sức khỏe tuyệt vời với một trái tim khỏe mạnh, mức năng lượng luôn trong trạng thái đầy ắp vì luôn biết cách làm tăng năng lượng và tận hưởng cuộc sống như một cuộc chơi.

          (3) Cũng giống như game, cuộc sống cũng có phần thưởng. Phần thưởng của người thắng cuộc là một cuộc sống hạnh phúc, vui vẻ, ý nghĩa và thành công.

         (4) Còn luật chơi là gì? Bật mí cho bạn biết nhé: đó là thành thật, đạo đức, hồn nhiên và tích cực. Chúc bạn thành công!

 (Hãy sống như chơi - trích Không có đỉnh quả cao,

Phan Văn Trường và nhiều tác giả, NXB Trẻ, 2022, tr. 59-60)

Xác định phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích.

Phân tích đoạn thơ sau: 

Khi ta lớn lên Đất Nước đã có rồi 

Đất Nước có trong những cái “ngày xửa ngày xưa…” mẹ thường hay kể.

Đất Nước bắt đầu với miếng trầu bây giờ bà ăn 

Đất nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc 

Tóc mẹ thì bới sau đầu 

Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn 

Cái kèo cái cột thành tên 

Hạt gạo phải một nắng hai sương, xay, giã, dần, sàng 

Đất Nước có từ ngày đó… 

(Trích Đất Nước – Nguyễn Khoa Điềm, SGK Ngữ Văn 12, Tập 1, tr 118)

Từ đó, nhận xét về cách vận dụng chất liệu dân gian của tác giả trong đoạn trích.

Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu, anh/chị hãy viết đoạn văn (khoảng 200  chữ) trình bày suy nghĩ về sự cần thiết phải có tinh thần đồng đội trong cuộc sống. 

Anh/Chị có đồng tình với ý kiến: cứ không ngừng rèn luyện và tích lũy, chơi đúng luật chơi của  cuộc đời, rồi bạn sẽ là người chiến thắng hay không? Vì sao? 

Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi: 

(1) Và dần dà, tôi nhận ra, cuộc sống cũng như game, luôn bày ra trước mắt ta rất nhiều thử thách. Và mỗi  người chơi đều có một chỉ số sức khỏe và năng lượng khác nhau giúp họ học tập và làm việc. Nếu muốn lên  cấp, bạn phải rèn luyện kĩ năng và tích lũy kinh nghiệm bằng việc làm nhiệm vụ hay còn gọi là vượt chướng  ngại vật. Cấp độ mình càng tăng thì độ khó của chướng ngại vật cũng tăng theo. Nhưng cứ không ngừng rèn  luyện và tích lũy, chơi đúng luật chơi của cuộc đời, rồi bạn sẽ là người chiến thắng 

(2) Cũng giống như game, trong cuộc sống, chúng ta cần có đồng đội. Đồng đội giúp cho mình không cảm  thấy cô đơn và có đủ bản lĩnh để vượt qua thách thức. Sau này tôi đã mở công ty, giống như thành lập hội  nhóm trong game để cùng nhau rèn luyện và phát triển. Và tôi đã có được chi sổ sức khỏe tuyệt vời với một  trái tim khỏe mạnh, mức năng lượng luôn trong trạng thái đầy ắp vì luôn biết cách làm tăng năng lượng và  tận hưởng cuộc sống như một cuộc chơi. 

(3) Cũng giống như game, cuộc sống cũng có phần thưởng. Phần thưởng của người thắng cuộc là một cuộc  sống hạnh phúc, vui vẻ, ý nghĩa và thành công. 

(4) Còn luật chơi là gì? Bật mí cho bạn biết nhé: đó là thành thật, đạo đức, hồn nhiên và tích cực. Chúc bạn  thành công! 

(Hãy sống như chơi - trích Không có định quả cao,

Phan Văn Trường và nhiều tác giả, NXB Trẻ)

Xác định phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích. 

Nhớ gì như nhớ người yêu

Trăng lên đầu núi, nắng chiều lưng nương

Nhớ từng bản khói cùng sương

Sớm khuya bếp lửa người thương đi về.

Nhớ từng rừng nứa bờ tre

Ngòi Thia, sông Đáy, suối Lê vơi đầy.

Ta đi ta nhớ những ngày

Mình đây ta đó đắng cay ngọt bùi…

Thương nhau, chia củ sắn lùi

Bát cơm sẻ nửa, chăn sui đắp cùng.

Nhớ người mẹ nắng cháy lưng

Địu con lên rẫy, bẻ từng bắp ngô.

    (Theo Ngữ văn 12, Tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2019, tr.110, 111)

Cảm nhận của anh, chị về đoạn thơ trên; từ đó, nhận xét tính trữ tình chính trị của Tố Hữu trong đoạn thơ.                                         

Nhận xét về vẻ đẹp của hình ảnh người lính thời kì đầu kháng chiến chống Pháp được thể hiện trong đoạn thơ .

Phân tích tính gợi hình, gợi cảm của từ  “mòn chân” trong câu thơ: Ít nhiều người vợ trẻ / Mòn chân bên cối gạo canh khuya

Hình ảnh “lũ chúng tôi” được tác giả giới thiệu như thế nào trong đoạn thơ:

 Lũ chúng tôi
Bọn người tứ xứ,
Gặp nhau hồi chưa biết chữ
Quen nhau từ buổi “Một hai”
Súng bắn chưa quen,
Quân sự mươi bài
Lòng vẫn cười vui kháng chiến
Lột sắt đường tàu,
Rèn thêm đao kiếm,
Áo vải chân không,
Đi lùng giặc đánh.

Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu:

Lũ chúng tôi
Bọn người tứ xứ,
Gặp nhau hồi chưa biết chữ
Quen nhau từ buổi “Một hai”
Súng bắn chưa quen,
Quân sự mươi bài
Lòng vẫn cười vui kháng chiến
Lột sắt đường tàu,
Rèn thêm đao kiếm,
Áo vải chân không,
Đi lùng giặc đánh.
Ba năm rồi gửi lại quê hương
Mái lều gianh,
Tiếng mõ đêm trường,
Luống cày đất đỏ
Ít nhiều người vợ trẻ,
Mòn chân bên cối gạo canh khuya
Chúng tôi đi
Nắng mưa sờn mép ba lô,
Tháng năm bạn cùng thôn xóm.
Nghỉ lại lưng đèo
Nằm trên dốc nắng
Kì hộ lưng nhau ngang bờ cát trắng
Quờ chân tìm hơi ấm đêm mưa.
- Đằng nớ vợ chưa?
- Đằng nớ?
- Tớ còn chờ độc lập
Cả lũ cười vang bên ruộng bắp,
Nhìn o thôn nữ cuối nương dâu.

          ( Nhớ - Hồng Nguyên- Thơ Việt Nam 1945-1985, NXBVH,1985, Trang 107)
Xác định thể thơ của đoạn trích. 

Anh/chị suy nghĩ gì về hình ảnh người lính được thể hiện trong văn bản?

Phân tích hiệu quả của biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn sau:

Chúng tôi như hòn đá ngàn năm, trong đập nhịp tim người
Như đá vững bền, như đá tốt tươi...

Theo văn bản, tại sao những người lính xin mưa cứ hiện lên thăm thẳm cuối chân trời?

Anh/ chị có đồng tình với ý kiến Khi bạn có đủ năng lực chăm sóc tốt bản thân, hãy lập tức hành động không? Vì sao?

Anh/chị hiểu như thế nào về ý kiến thời cơ tốt nhất luôn chính là thời điểm hiện tại?

Theo văn bản, tác giả đã hiểu ra đạo lí gì từ câu chuyện của người bạn của cha mình?

Đọc văn bản:

Khi còn trẻ, tôi cũng thường xuyên nói những câu: “Đợi đến khi tốt nghiệp trung học, tôi sẽ…”, “Đợi tốt nghiệp đại học xong tôi sẽ…”, “Đợi mua được nhà xong, tôi sẽ…”, “Đợi sự nghiệp thành danh rồi…”, tôi không hề nhận ra rằng tất cả mọi thứ trong cuộc sống của tôi dường như đều nằm trong sự chờ đợi.

Có một ngày, tôi nghe thấy có một người bạn của cha mình vô cùng đau khổ tâm sự rằng “Tôi không dám tin điều này là sự thật. Vợ tôi rất thích hoa, luôn hi vọng được tôi tặng hoa nhưng tôi cho rằng việc đó quá lãng phí, đợi chúng tôi có điều kiện kinh tế dư giả hơn một chút, đợi con út chúng tôi trưởng thành rồi tôi sẽ mua hoa tặng cô ấy. Vì thế, tôi thường thoái thác nói để lần sau sẽ mua. Kết quả, giờ đây cô ấy đã rời xa thế giới này, mãi mãi không đợi được đến ngày đó nữa. Còn tôi chỉ có thể mua hoa tươi bày trước bài vị của cô ấy.”. Cảm giác tuyệt vọng của chú ấy in đậm trong tâm trí tôi, từ đó, tôi mới hiểu sâu sắc đạo lí: có quá nhiều người không dám nắm lấy hiện tại mà lại gửi hi vọng vào sự chờ đợi mơ hồ.

Bất luận là mua hoa cho người yêu thương hay đăng kí một bộ môn mà bạn yêu thích hoặc đi du lịch khắp thế giới, bạn đừng nên chờ đợi. Khi bạn có đủ năng lực chăm sóc tốt bản thân, hãy lập tức hành động. Bạn nên biết rằng cuộc sống là luôn luôn biến đổi, tương lai là điều không thể dự đoán, lạc quan không hề sai nhưng lạc quan mù quáng vào tương lai thì sai lầm đáng sợ. Vì vậy, thời cơ tốt nhất luôn chính là thời điểm hiện tại. Bạn muốn làm việc gì, muốn tương lai ra sao, đừng chờ đợi “nếu có một ngày”, ngay từ bây giờ bạn đã có thể bắt đầu thực hiện được rồi.

(Khi bạn đang mơ thì người khác đang nỗ lực, Vĩ Nhân, NXB Văn học, 2018, Tr 28-29)

Xác định phương thức biểu đạt chính của đoạn trích trên.

Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa

Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ

Biển Diêm Điền, 29-12-1967

(Sóng, Xuân Quỳnh, Ngữ văn 12, tập 1, NXB Giáo dục Việt Nam, 2019, tr.156)

Anh/ chị hãy phân tích đoạn thơ trên trong bài thơ Sóng. Từ đó, nhận xét về khát vọng tình yêu vĩnh hằng được thể hiện trong đoạn thơ.

Thông điệp ý nghĩa nhất mà anh/ chị rút ra từ đoạn trích trên là gì?

Anh/ chị hiểu như thế nào về ý kiến của tác giả Sự lựa chọn phải của chính bạn chứ không phải chọn lấy thứ đã bị người khác ảnh hưởng trong đoạn trích?

Đọc văn bản:

Quan niệm của bản thân vẫn có xu hướng bị những ý kiến của người khác tác động đến. Bản thân không thể tự dưng trở nên kiên cường được.

Vì vậy, điều mình thực sự muốn hướng tới là gì. Muốn trở thành người như thế nào và cả việc ban đầu bạn có cảm giác với điều gì chưa,.. Chưa chắc bạn đã hiểu được.

Tuy nhiên, nếu dừng lại tại đó, quan niệm của bạn sẽ yếu ớt. Thế nên, sau khi đến được điểm bạn đặt bước đầu tiên, trước hết hãy bắt đầu bằng việc “đưa tay ra một cách ngẫu nhiên”.

Hãy “đưa tay ra một cách ngẫu nhiên” để nắm lấy thứ bản thân yêu thích.

“Tôi muốn thấy cái này, muốn chạm vào cái này” – thử đưa tay ra và thực hiện các phép thử. Sau đó chọn lựa điều gì tốt, điều gì không. Hãy biết từ bỏ những điều mà bạn cảm thấy vô nghĩa, chấp nhận những điều bạn cho rằng có ý nghĩa. Cứ lặp đi lặp lại việc lựa chọn, càng ngày bạn sẽ càng trở nên có chính kiến cá nhân.

Sự lựa chọn phải của chính bạn chứ không phải chọn lấy thứ đã bị người khác ảnh hưởng. Giống như một đứa trẻ mới bắt đầu tập bò, tôi luyện các giác quan bằng việc sờ soạng một cách ngẫu nhiên, trước tiên bạn nên thử tự mình đưa tay ra, sau đó lựa chọn thứ bạn “thích” và “ghét”. Điều này bước đầu sẽ khiến quan điểm cá nhân của bạn trở nên mạnh mẽ hơn.

Hiểu rõ trong thế giới xung quanh, bạn sẽ nhận ra được điều gì khiến bạn thoải mái và điều gì không. Bạn Không cần miễn cưỡng chấp nhận những điều kiện bạn không thoải mái. Đã mất công thay đổi suy nghĩ theo chiều hướng của bản thân thì nhất định phải từ bỏ những điều không thuộc về bạn!

Hãy vui vẻ, thoải mái để dễ dàng lựa chọn cho mình những điều tốt đẹp.

         (Mặc kệ thiện hạ - Sống như người Nhật, Mari Tamagawa, NXB Hà Nội, tái bản 2020)

Xác định phương thức biểu đạt chính của đoạn trích trên.

… Ông đò hai tay giữ mái chèo khỏi bị hất lên khỏi sóng trận địa phóng thẳng vào mình. Mặt nước hò la vang  dậy quanh mình, ùa vào mà bẻ gãy cán chèo võ khí trên cánh tay mình. Sóng nước như thể quân liều mạng  vào sát nách mà đá trái mà thúc gối vào bụng và hông thuyền. Có lúc chúng đội cả thuyền lên. Nước bám lấy  thuyền như đô vật túm thắt lưng ông đò đòi lật ngửa mình ra giữa trận nước vang trời thanh la não bạt. Sóng  thác đã đánh đến miếng đòn hiểm độc nhất, cả cái luồng nước vô sở bất chí ấy bóp chặt lấy hạ bộ người lái  đò […]. Mặt sông trong tích tắc loà sáng lên như một cửa bể đom đóm rừng ùa xuống mà châm lửa vào đầu  sóng. Nhưng ông đò cố nén vết thương, hai chân vẫn kẹp chặt lấy cuống lái, mặt méo bệch đi như cái luồng  sóng đánh hồi lùng, đánh đòn tỉa, đánh đòn âm vào chỗ hiểm. Tăng thêm mãi lên tiếng hỗn chiến của nước  của đá thác. Nhưng trên cái thuyền sáu bơi chèo, vẫn nghe rõ tiếng chỉ huy ngắn gọn tỉnh táo của người cầm  lái. Vậy là phá xong cái trùng vi thạch trận vòng thứ nhất. Không một phút nghỉ tay nghỉ mắt, phải phá luôn  vòng vây thứ hai và đổi luôn chiến thuật. Ông lái đã nắm chắc binh pháp của thần sông thần đá. Ông đã thuộc  quy luật phục kích của lũ đá nơi ải nước hiểm trở này. Vòng đầu vừa rồi, nó mở ra năm cửa trận, có bốn cửa  tử một cửa sinh cửa, sinh nằm lập lờ phía tả ngạn sông. Vòng thứ hai này tăng thêm nhiều cửa tử để đánh lừa  con thuyền vào, và cửa sinh lại bố trí lệch qua phía bờ hữu ngạn. Cưỡi lên thác Sông Đà, phải cưỡi đến cùng  như là cưỡi hổ. Dòng thác hùm beo đang hồng hộc tế mạnh trên sông đá. Nắm chặt lấy được cái bờm sóng  đúng luồng rồi, ông đò ghì cương lái, bám chắc lấy luồng nước đúng mà phóng nhanh vào cửa sinh, mà lái  miết một đường chéo về phía cửa đá ấy. Bốn năm bọn thuỷ quân cửa ải nước bên bờ trái liền xô ra định níu  thuyền lôi vào tập đoàn cửa tử. Ông đò vẫn nhớ mặt bọn này, đứa thì ông tránh mà rảo bơi chèo lên, đứa thì  ông đè sấn lên mà chặt đôi ra để mở đường tiến. Những luồng tử đã bỏ hết lại sau thuyền. Chỉ còn vẳng reo  tiếng hò của sóng thác luồng sinh. Chúng vẫn không ngớt khiêu khích, mặc dầu cái thằng đá tướng đứng chiến  ở cửa vào đã tiu nghỉu cái mặt xanh lè thất vọng thua cái thuyền đã đánh trúng vào cửa sinh nó trấn lấy. Còn  một trùng vây thứ ba nữa. Ít cửa hơn, bên phải bên trái đều là luồng chết cả. Cái luồng sống ở chặng ba này  lại ở ngay giữa bọn đá hậu vệ của con thác. Cứ phóng thẳng thuyền, chọc thủng cửa giữa đó. Thuyền vút qua cổng đá cánh mở cánh khép. Vút, vút, cửa ngoài, cửa trong, lại cửa trong cùng, thuyền như một mũi tên tre  xuyên nhanh qua hơi nước, vừa xuyên vào tự động lái được lượn được. Thế là hết thác. 

 (Trích Người lái đò Sông Đà, Nguyễn Tuân, Ngữ văn 12, Tập một, NXB Giáo dục Việt Nam)  Trình bày cảm nhận của anh/chị về đoạn trích trên. Từ đó, nhận xét cái nhìn mang tính phát hiện về con người  của nhà văn Nguyễn Tuân. 

3 

Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu, hãy viết một đoạn văn (khoảng 200  chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về sự cần thiết phải biết vượt qua những cơn bão lòng.