3 chi tiết chứng minh văn bản Dòng “Sông Đen” là truyện khoa học viến tưởng:

- Đề tài: cuộc sống hay trải nghiệm dưới đại dương trên một con tàu hiện đại. 

- Tình huống: Các nhân vật bị đâm thủng tàu và được con tàu Nau- ti- lux cứu, ở đây họ gặp thuyền trưởng nemo và có những trải nghiệm mới. 

- Nhân vật: Thuyền trưởng Ne- mo, Nét và Công – xây, giáo sư A- rô- nắc.

Những câu văn miêu tả không gian, thời gian chứng minh văn bản Dòng “Sông Đen” là truyện khoa học viễn tưởng:

- Tôi nghiên cứu đường đi của hải lưu trên bản đồ và thấy nó bị mất hút giữa Thái Bình Dương mênh mông,

- Đang ở trên tàu Nau-ti-lơtx, dưới mặt biển năm mươi mét.

Ngày nay, khoa học, kỹ thuật và công nghệ đang phát triển như vũ bão, tác động sâu rộng vào toàn bộ các hoạt động sản xuất và đời sống của con người. Khoa học, kỹ thuật và công nghệ tạo ra máy móc, dụng cụ sản xuất, phương pháp tổ chức, liên lạc thông tin, thị trường mới có tác dụng thúc đẩy nền kinh tế thế giới phát triển mạnh. Làm tăng lượng tri thức, nâng cao nhận thức và kỹ năng làm việc của con người, tiết kiệm tài nguyên, rút ngắn các khâu sản xuất, thu gọn không gian sản xuất, tăng cao hiệu xuất làm việc. Giải phóng con người ra khỏi lao động. Máy móc dần thế con người ở các công việc nguy hiểm, bảo vệ sức khỏe, nâng cao chất lượng sống. Đưa con người tiến xa hơn vào không gian, khám phá và làm chủ vũ trụ. Giúp con người hiểu biết chính mình, kết nối mình với toàn thế giới. Khoa học, kỹ thuật và công nghệ là động lực phát triển thế giới, là yếu tố cải thiện năng xuất lao động và nâng cao chất lượng đời sống con người.

Văn bản Xưởng Sô-cô-la ghi lại trải nghiệm đáng nhớ về chuyến đi tham quan Xưởng Sô-cô-la đầy kì thú với bao điều mới lạ, hấp dẫn của Sác-li.

Các chi tiết có tính chất giả tưởng:

- Một thung lũng đẹp với những cánh đồng cỏ xanh rờn hai bên, và ở đáy thung lũng, cuộn chảy một dòng sông nâu

- Điều kì dị là giữa chừng luồng chảy của con sông, có con thác lớn – trên đỉnh một vách đá dựng đứng, nước cuồn cuộn trải thành một tấm màn rồi ào ào trút xuống thành một xoáy nước sôi sục tia và bọt trắng xóa.

- Bên dưới con thác là những đường ống thủy tinh kếch xù từ đâu đó tít trên trần rủ xuống vục vào lòng sông.

- Dọc hai bờ sông, cây cối mọc nom đẹp mắt.

- Cỏ và cây mao lương vàng đều có thể ăn được.

- Chỗ này có đủ sô-cô-la để đổ đầy tất cả các bồn tắm trong nước. Và tất cả bể bơi nữa.

- Đó là một người tí hon. Đó là một người đàn ông tí hon.

- Chi tiết ấn tượng: Chi tiết cỏ và cây hoa mao lương vàng có thể ăn được

- Giải thích: Cho thấy sự tài năng của ông Quơn-cơ. Ông không chỉ tạo ra một hệ thống sản xuất sô-cô-la hoàn mĩ mà ông còn nghiên cứu và tạo ra những sản phẩm mới và hoàn toàn khác biệt. Mọi thứ dường như đều có thể biến thành có thể đối với ông, ngay từ cỏ cây, hoa lá cũng có thể biến thành đồ ăn.

- Chi tiết cho thấy Ích-chi-an có điểm khác biệt so với người bình thường là: Ích- chi-an ra đời trong một cơn sinh khó, người mẹ mất ngay sau khi sinh và chú bé cũng bị nguy hiểm về tính mạng. Trong hoàn cảnh đó, ông bác sĩ Xan- va- tô đã phẫu thuật anh thành người cá Ích- chi- an. 

- Chi tiết này thể hiện khát vọng về cuộc sống tốt đẹp của con người.

- Ích- chi-an ra đời trong một cơn sinh khó, người mẹ mất ngay sau khi sinh và chú bé cũng bị nguy hiểm về tính mạng. Trong hoàn cảnh đó, ông bác sĩ Xan- va- tô đã phẫu thuật anh thành người cá Ích- chi- an. 

- Ích-chi-an nhảy xuống biển và bơi lội như một chú cá.

- Ích-chi-an cứu những động vật nhỏ khỏi cái chết.

Với sự phát triển nhanh chóng, mạnh mẽ của khoa học kĩ thuật, ta có thể tin rằng nhiều điều con người từng mơ ước trong quá khứ đã trở thành thực tế ở hiện tại hoặc sẽ được thực hiện trong tương lai. Đó là nhờ sự kết hợp tuyệt vời giữa trí tưởng tượng với các thành tựu khoa học, kĩ thuật – công nghệ của nhân loại. Khi này, cuộc sống của con người sẽ có sự hỗ trợ của máy móc, công nghệ giúp tiết kiệm thời gian và tiền bạc. Làm chủ tự nhiên sẽ làm tăng lượng tri thức, nâng cao nhận thức và kỹ năng làm việc của con người, tiết kiệm tài nguyên, rút ngắn các khâu sản xuất, thu gọn không gian sản xuất, tăng cao hiệu xuất làm việc. Giải phóng con người ra khỏi lao động. Máy móc dần thế con người ở các công việc nguy hiểm, bảo vệ sức khỏe, nâng cao chất lượng sống. Đưa con người tiến xa hơn vào không gian, khám phá và làm chủ vũ trụ. Giúp con người hiểu biết chính mình, kết nối mình với toàn thế giới.

3 văn bản truyện khoa học viễn tưởng mà em đã từng đọc hoặc biết đến:

- Hai vạn dặm dưới đáy biển

- Chất làm gỉ

- Nhật trình Sol 6.

- Tên truyện: Chất làm gỉ

- Đề tài: Viên trung sĩ chế ra chất làm gỉ có thể phá hủy tất cả các vũ khí bằng kim loại để ngăn chặn chiến tranh.

- Chủ đề: Khoa học viễn tưởng.

- Những chi tiết tiêu biểu:

+ Đại tá tìm chiếc bút của mình trong túi quần: “Hai ngón tay ông lôi ra một dúm bột gì đó. Một ít chất vụn gỉ mà đỏ vàng rơi lả tả xuống tờ giấy thấm”.

+ “Những khẩu súng đang biến thành vụn gỉ sắt màu vàng, những chiếc máy bay thì tan vụn ra thành đám bụi màu xám bị gió cuốn đi bay lả tả, những chiếc xe tăng dần dần chìm vào lớp nhựa đường nóng chảy, như những con quái vật thời tiền sử một thời bị rơi vào những cái hố nhựa đường”.

+ “Những chiếc xe tải biến thành những đám mây màu da cam, chỉ còn lại những chiếc lốp cao su lăn đi một cách vô định trên mặt đường”.

+ Khi đại tá với chiếc súng lục của mình “Cái bao da màu nâu đầy vụn gỉ sắt”.

- Các nhân vật trong truyện: viên trung sĩ Hô- lít, đại tá, bác sĩ Mét-thiu và tên lính gác.

- Nhân vật chính: viên trung sĩ Hô- lít và đại tá.

Sau khi đọc văn bản Chất làm gỉ em có cảm xúc ngưỡng mộ và xúc động. Bởi vì truyện thể hiện mong muốn tạo ra một chất làm gỉ để phá hủy các phương tiện vũ khí chiến tranh trên thế giới để thế giới có một cuộc sống hòa bình của tác giả.

a. Trong tim anh / bùng lên / ngọn lửa nhiệt thành, thiết tha muốn cứu thoát họ, đưa

           TN1                VN1                                  CN1

họ lên con đường dễ dàng, và những tia lửa của niềm mong muốn mãnh liệt ấy / lóe

                                                                             CN2                                             VN2   lên / trong mắt anh.

             TN2

   (Mác-xim Go-rơ-ki – Trái tim Đan-kô)

b. Rau khúc / vào buổi sáng sớm khi sương vẫn còn đọng trên mặt ruộng / là lúc rau

       CN                                                TN                                                          VN

khúc ủ nhiều hương nhất vì thế mà ngon nhất.

(Nguyễn Quang Thiều – Tôi khóc những cánh đồng rau khúc)

c. Chim/ đậu chen nhau trắng xóa /trên những đầu cây mắm, cây chà là, cây vẹt rụng

    CN                  VN                                                           TN

trụi gần hết lá.

(Đoàn Giỏi – Đất rừng phương Nam)

d. Trong chiếc áo vải dù đen dài,/ tôi/ cảm thấy mình trang trọng và đứng đắn.

                    TN                           CN                             VN

(Thanh Tịnh – Tôi đi học)

e. Tim cậu / đập nhanh khi nó kể về kho báu, đập chậm hẳn khi mơ màng lặng nhìn

      CN              VN1               TN1                           VN2                    TN2

chân trời vô tận trên sa mạc.

 (Pao-lo Cau-ê-lo – Nhà Giả Kim)

a. Từ đằng xa, người đàn ông tiến lại gần.

- Câu mở rộng: Từ đằng xa, người đàn ông 30 tuổi tiến lại gần.

- Nhận xét: Câu mở rộng miêu tả rõ hơn về người đàn ông (30 tuổi)

b. Nghe bà lão nói thế, cô gái bật khóc.

-  Câu mở rộng: Nghe bà lão nói thế, cô gái bật khóc nức nở.

- Nhận xét: Câu mở rộng thể hiện rõ hơn tâm trạng của cô gái (khóc nức nở)

c. Buổi sáng, mặt biển trong xanh lấp lánh dưới ánh mặt trời.

- Câu mở rộng: Buổi sáng hôm nay, mặt biển trong xanh lấp lánh dưới ánh mặt trời,

- Nhận xét: Câu mở rộng thể hiện chính xác mặt thời gian hơn (buổi sáng hôm nay).

a. Không khí ấm áp và ẩm đượm mùi hương ngọt ngào của các loại hoa quý.

(A-léc-xăng-đơ Rô-ma-nô-vich Bê-li-ép – Một ngày của Ích-chi-an)

- Ý nghĩa của câu: Nghĩa của câu không bị thay đổi về mặt nội dung, nhưng người đọc không hình dung cụ thể được mùi hương của các loài hoa quý.

- Giải thích: Do câu không được mở rộng thành phần câu khi lược từ ngọt ngào.

b. Chẳng bàn tay họa sĩ nào vẽ được tất cả cái dịu dàng của màu sắc, của ánh sáng lung linh trong nước biển trong vắt từ đáy lên.

(Giuyn-véc-nơ – Dòng “Sông Đen”)

- Ý nghĩa của câu: Nghĩa của câu không bị thay đổi về mặt nội dung, nhưng người đọc không hình dung cụ thể được màu sắc, ánh sáng dưới đáy biển.

- Giải thích: Do câu không được mở rộng thành phần câu khi lược cụm từ lung linh trong nước biển trong vắt từ đáy lên.

c. Nhưng có lẽ là tôi không thể nào bỏ đi cho dù là một hạt xôi nếp đẹp như hạt ngọc và ngậy thơm làm vỏ dính trên chiếc bánh được.

(Nguyễn Quang Thiều – Tôi khóc những cánh đồng rau khúc)

- Ý nghĩa của câu: Nghĩa của câu không bị thay đổi về mặt nội dung, nhưng người đọc không hình dung cụ thể được đặc điểm của hạt xôi nếp.

- Giải thích: Do câu không được mở rộng thành phần câu khi lược cụm từ đẹp như hạt ngọc và ngậy thơm.

a. Biện pháp nghệ thuật:

So sánh: sông đỏ / dòng máu nóng hổi.

à Tác dụng: Cho thấy trái tim đầy yêu thương của Đan-kô với dân làng. Qua đó làm cho câu văn trở nên sinh động, hấp dẫn hơn.

b. Biện pháp nghệ thuật:

Nhân hóa: rừng rú gầm gào, bóng tối run rẩy.

à Tác dụng: Miêu tả sinh động khung cảnh Đan-kô bị dân làng kết tội. Qua đó làm cho câu văn trở nên sinh động hấp dẫn hơn.

- Sự kiện 1: Giáo sư A-rô-nắc nghĩ về thuyền trưởng Nê-mô mà không biết vì lí do gì ông ấy đã từ bỏ Tổ quốc. Thuyền trưởng Nê-mô tuy lạnh lùng nhưng tiếp đón A-rô-nắc, anh Công-xây và Nét len rất chu đáo.

- Sự kiện 2: Giáo sư A-rô-nắc lần ngón tay trên bản đồ, tìm giao điểm độ kinh, độ vĩ mà Nê-mô đã chỉ. Giáo sư thấy các đại dương, lục địa đều có dòng sông của riêng mình: hải lưu đáng kể nhất Gơn-xtơ-rim và năm hải lưu lớn nhất.

- Sự kiện 3: Tàu Nau-ti-lux chạy theo hải lưu Cư-rô-xi-ô, nghĩa là “Sông Đen” – dòng hải lưu nóng, khác hẳn các đại dương lạnh ngắt. Anh Công-xây và Nét len đã sững sờ trước cảnh huyền diệu của căn phòng trên tàu Nau-ti-lux mà Công-xây cứ ngỡ như là đang ở Viện bảo tàng Quebec. Sau đó, ba người tranh luận và say mê cảnh đẹp dưới biển sâu khi nhìn qua con tàu Nau-ti-lux…

- Ý kiến 1: Nên sử dụng khoa học để biến một người bình thường thành người cá. Vì Ích-chi-an được tiếp tục sống.

- Ý kiến 2: Không nên sử dụng khoa học để biến một người bình thường thành người cá. Vì nếu vậy, Ích-chi-an không thể có một cuộc sống bình thường.