Yếu tố

Châu Âu

Châu Á

Vị trí địa lí

Phía tây lục địa Á - Âu.

Phía đông lục địa Á - Âu.

Hình dạng lãnh thổ

Đường bờ biển bị cắt xẻ mạnh, tạo thành nhiều bán đảo, biển, vùng vịnh.

Dạng hình khối rõ rệt.

Phần phía bắc châu Á

- Đồng bằng: Tây Xi-bia

- Cao nguyên: Trung Xi-bia

- Núi: Xta-nô-vôi, An-tai, Xai-an

Phần trung tâm châu Á

- Núi: Hi-ma-lay-a, Côn Luân, Thiên Sơn,...

- Sơn nguyên: Tây Tạng

Phần phía đông châu Á

- Núi: I-a-blô-nô-vôi, Đại Hưng An

- Cao nguyên: Hoàng Thổ

- Đồng bằng: Hoa Bắc

Phần phía nam và tây nam châu Á

- Núi: Cáp-ca, Hin-đu-cúc

- Sơn nguyên: I-ran, Đề-can

- Đồng bằng: Ấn - Hằng

Đới, kiểu khí hậu

Phạm vi

Đới khí hậu cực và cận cực

- Phân bố chủ yếu ở vùng cực bắc của châu lục.

Kiểu khí hậu ôn đới lục địa

- Phân bố chủ yếu ở vùng trung tâm lục địa bao gồm khu vực dãy U-ran và Đại Hưng An. 

Kiểu khí hậu ôn đới gió mùa

- Phân bố chủ yếu ở miền duyên hải phía Đông, gồm lưu vực sông A-mua và đảo Xa-kha-lin. 

Kiểu khí hậu ôn đới hải dương

- Phân bố chủ yếu ơt vùng: Đông Bắc biển Ô-khốt, bán đảo Cam-sát-ca và quần đảo Cu-rin.

Kiểu khí hậu cận nhiệt địa trung hải

 - Phân bố chủ yếu ở khu vực bán đảo Tiểu Á, sơn nguyên Ác-mê-ni-a, các vùng thuộc Xi-ri, I-rắc... 

Kiểu khí hậu cận nhiệt gió mùa

- Phân bố chủ yếu phía Đông lãnh thổ Trung Quốc, phía Nam bán đảo Triều Tiên và Nam Nhật Bản. 

Kiểu khí hậu cận nhiệt lục địa

- Phân bố ở các miền nội địa, bao gồm phần Nam các đồng bằng Trung Á, Nội Á và các vùng thuộc sơn nguyên I-ran. 

Kiểu khí hậu núi cao

- Phân bố chủ yếu ở các sơn nguyên và núi cao 3500 - 4000 m trở lên, chủ yếu ở Pamir và Tây Tạng. 

Kiểu khí hậu nhiệt đới khô

- Phân bố chủ yếu Tây Nam châu Á bao gồm bán đảo Ả Rập, phần Nam sơn nguyên Iran cho tới Tây Bắc Ấn Độ.

Kiểu khí hậu nhiệt đới gió mùa

- Phân bố chủ yếu ở khu vực Nam á, Đông Nam Á và vùng phía Nam Trung Quốc.

Đới khí hậu xích đạo

- Phân bố chủ yếu ở phần Nam đảo Sri Lanka, phần Nam bán đảo Mã Lai và phần lớn quần đảo In-đô-nê-xi-a. 

Yếu tố

Khí hậu gió mùa

Khí hậu lục địa

Phân bố

Đông Á, Nam Á, Đông Nam Á.

Vùng nội địa và Tây Á.

Đặc điểm

- Mùa đông, gió từ lục địa thổi ra, khô, lạnh và ít mưa.

- Mùa hạ, gió từ đại dương thổi vào, nóng, ẩm, mưa nhiều.

- Thường chịu ảnh hưởng của bão.

- Mùa đông khô và lạnh.

- Mùa hạ khô và nóng.

- Lượng mưa rất thấp, trung bình 200 - 500 mm/năm.

Khu vực

Các sông lớn

Bắc Á

- Sông Lê-na, sông I-ê-nít-xây, sông Ô-bi

Đông Á

- Sông A-mua, sông Hoàng Hà, sông Trường Giang

Đông Nam Á

- Sông Mê Công

Nam Á

- Sông Ấn, sông Hằng, sông Bra-ma-pút

Trung Á

- Sông Xưa Đa-ri-a, sông A-mu Đa-ri-a

Tây Á

- Sông Ti-gro, sông O-phrát

A. Đới lạnh

B. Đới ôn hòa

C. Đới nóng

(7) dải hẹp phía bắc châu lục (3) rêu và địa y

(8) không có cây thân gỗ

(4) loài di cư

(2) vùng Xi-bia

(9) đông nam Trung Quốc, quần đảo Nhật Bản

(5) khí hậu khô hạn

(1) rừng lá rộng cận nhiệt

(10) rừng lá kim         

(6) rừng mưa nhiệt đới

Đặc điểm tự nhiên

Vấn đề sử dụng, bảo vệ

Địa hình

- Các khu vực cao nguyên và đồng bằng rộng lớn thuận lợi cho sinh hoạt và sản xuất.

- Phần lớn diện tích là núi cao, hiểm trở gây khó khăn cho giao thông, sản xuất và đời sống.

- Địa hình chia cắt mạnh nên cần chú ý chống xói mòn, sạt lở đất.

Khoáng sản

- Tài nguyên khoáng sản phong phú là cơ sở phát triển các ngành khai thác, chế biến, xuất khẩu khoáng sản; cung cấp nguyên liệu cho các ngành công nghiệp.

- Trong quá trình khai thác, sử dụng tài nguyên khoáng sản cần lưu ý sử dụng tiết kiệm, hiệu quả, hạn chế tàn phá môi trường.

Khí hậu

- Khí hậu phân hoá tạo nên sự đa dạng của các sản phẩm nông nghiệp và các hình thức du lịch ở các khu vực khác nhau.

- Có nhiều thiên tai và chịu nhiều tác động của biến đổi khí hậu nên cần có các biện pháp phòng tránh thiên tai và ứng phó với biến đổi khí hậu.

Sông, hồ

- Nhiều sông và hồ lớn cung cấp nguồn nước dồi dào cho sinh hoạt và sản xuất.

- Hằng năm, các sống thường gây ra lũ lụt làm thiệt hại về người và tài sản, cần có các biện pháp dự báo, phòng tránh lũ lụt.

Đới thiên nhiên

- Đới thiên nhiên phân hoá tạo nên sự phong phú của các cảnh quan và hệ động, thực vật ở các khu vực, là tiền đề phát triển các ngành nông nghiệp và du lịch.

- Nhiều diện tích rừng tự nhiên và các loài động, thực vật bị suy giảm nghiêm trọng, cần có các biện pháp bảo vệ, phục hồi rừng.