* Sự ra đời và phát triển của các vương quốc cổ và phong kiến ở Đông Nam Á:

- Sự ra đời của các vương quốc cổ ở Đông Nam Á:

+ Trên lãnh thổ Việt Nam ngày nay đã xuất hiện các nhà nước: Văn Lang, Âu Lạc; Vương quốc Phù Nam và Vương quốc Chăm-pa.

+ Tại lưu vực sông Mê Nam, người Môn đã thành lập Vương quốc Đva-ra-va-ti; Ha-ri-pun-giay-a.

+ Tại lưu vực sông I-ra-oa-di, người Môn thành lập các Vương quốc Tha-tơn và Pê-gu; người Pi-u thành lập Vương quốc Sri Kse-tra.

+ Trên bán đảo Mã Lai xuất hiện các Vương quốc: Kê-đa; Tam-Bra-lin-ga; Tu-ma-sic.

+ Trên lãnh thổ In-đô-nê-xi-a ngày nay ra đời các Vương quốc Ma-lay-u; Ta-ru-ma, Can-tô-li.

- Sự hình thành và phát triển của các vương quốc phong kiến Đông Nam Á:

+ Sự hình thành:

Tại lưu vực sông I-ra-oa-đi, vương quốc Kse-tra của người Pi-u, Pa-gan của người Miên.

Tại lưu vực sông Mê Nam, xuất hiện vương quốc Đva-ra-va-ti.

Trên đảo Su-ma-tơ-ra xuất hiện vương quốc Vi-giay-a.

Trên đảo Gia-va vương quốc Ca-lin-ga cũng được hình thành

Ở hạ lưu sông Sê Mun, vương quốc Chân Lạp được hình thành.

+ Bộ máy các nước được tổ chức quy củ, hệ thống và hoàn thiện. 

+ Các vương quốc lục địa có ưu thế phát triển nông nghiệp, các vương quốc hải đảo có ưu thế phát triển thương nghiệp, hải cảng... 

- Vị trí địa lí của Đông Nam Á:

+ Nằm ở phía Đông Nam của châu Á.

+ Án ngữ ở vị trí ngã tư đường giao thông quốc tế (Đông Nam Á là cầu nối giữa 2 đại dương: Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương; đồng thời là cầu nối giữa 2 lục địa (lục địa Á – Âu và lục địa Ôxtrâylia).

- Một số quốc gia sơ kì ở Đông Nam Á là: Âu Lạc, Lâm Ấp; Phù Nam; Sri Kse-tra; Dva-ra-va-ti; Ha-ri-pun-giay-a; Chân lạp; Tam-bra-lin-ga; Lang-ka-su-ka; Ma-lay; Ta-ru-ma; Ka-lin-ga.

- Hoạt động thương mại, đặc biệt là buôn bán bằng đường biển rất phát triển.

- Thị trường buôn bán rộng mở, trong đó:

+ Buôn bán giữa các quốc gia Đông Nam Á với nhau (được chứng minh qua đoạn tư liệu số 2 “ở Thái Lan, tại di chỉ khảo cổ Pông-tuc, đã phát hiện được 2 cánh hoa dát vàng, rất giống với mảnh vàng ở Óc Eo (khu vực Nam Bộ của Việt Nam hiện nay).

+ Buôn bán giữa các quốc gia Đông Nam Á với bên ngoài (được chứng minh qua đoạn tư liệu số 1: ở phía Đông đảo Booc-nê-ô phát hiện các hiện vật của Ấn Độ và nhà Hán (Trung Quốc); và đoạn tư liệu số 2: tại di di chỉ khảo cổ Pông-tuc (Thái Lan) tìm thấy 1 chiếc đèn lồng kiểu La Mã).

- Đông Nam Á là một khu vực địa lí – lịch sử - văn hóa mang sắc thái riêng biệt. với địa hình đa dạng, khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa kèm theo mưa thuận lợi cho sự phát triển của cây lúa nước. Vào những thế kỉ tiếp giáp công nguyên, cư dân Đông Nam Á đã sử dụng phổ biến đồ sắt, kinh tế nông nghiệp phát triển. 

- Đồng thời, chịu ảnh hưởng của văn hóa Ấn Độ, Trung Quốc (thông quan việc giao lưu thương mại) nhiều vương quốc cổ đã xuất hiện ở khu vực này, ví dụ:

+ Trên lãnh thổ Việt Nam ngày nay đã xuất hiện các nhà nước: Văn Lang, Âu Lạc; Vương quốc Phù Nam và Vương quốc Chăm-pa.

+ Tại lưu vực sông Mê Nam, người Môn đã thành lập Vương quốc Đva-ra-va-ti; Ha-ri-pun-giay-a.

+ Tại lưu vực sông I-ra-oa-di, người Môn thành lập các Vương quốc Tha-tơn và Pê-gu; người Pi-u thành lập Vương quốc Sri Kse-tra.

+ Trên bán đảo Mã Lai xuất hiện các Vương quốc: Kê-đa; Tam-Bra-lin-ga; Tu-ma-sic.

+ Trên lãnh thổ In-đô-nê-xi-a ngày nay ra đời các Vương quốc Ma-layu; Ta-ru-ma, Can-tô-li.

Giới thiệu Vương quốc Phù Nam

- Trên cơ sở văn hóa Óc Eo và sự ảnh hưởng của văn hóa Ấn Độ, khoảng thế kỉ I, Vương quốc cổ Phù Nam được thành lập, có phạm vi lãnh thổ chủ yếu thuộc Nam Bộ Việt Nam hiện nay.

- Từ thế kỉ III đến thế kỉ V, Phù Nam trở thành một trong những đế chế mạnh nhất trong khu vực Đông Nam Á.

- Cư dân Phù Nam sản xuất nông nghiệp, kết hợp với nghề thủ công, đánh cá và buôn bán. Ngoại thương trên biển rất phát triển.

- Tập quán phổ biến của cư dân Phù Nam là ở nhà sàn. Phật giáo và Ấn Độ giáo được sùng tín. Nghệ thuật ca, múa nhạc phát triển. Xã hội có sự phân hóa giàu – nghèo thành các tầng lớp quý tộc, bình dân và nô lệ.

- Cuối thế kỉ VI, Phù Nam suy yếu, bị Chân Lạp thôn tính.

- Một số câu thành ngữ, tục ngữ của người Việt liên quan đến lúa, gạo:

(1) “Tháng sáu mà cấy mạ già

Thà rằng công cấy ở nhà ãm con.

Tháng chạp mà cấy mạ non

Thà rằng công cấy ãm con ở nhà”.

(2) “Còn gạo không biết ăn dè

Đến khi hết gạo ăn dè chẳng ra”

(3) “Thấy nếp thì lại thèm xôi

Ngồi bên thúng gạo nhớ nồi cơm thơm

Hai tay xới xới đơm đơm

Công ai cày cấy sớm hôm đó mà”

(4) “Cơm sôi to lửa thì ngon

Cháo sôi to lửa thì còn nồi không”

(5) “Muốn cho lúa nảy bông to,

Cày sâu bừa bĩ phân tro cho nhiều”