Hãy nêu ít nhất 3 hành vi, việc làm của em và các bạn để thực hành tiết kiệm trong học tập và trong cuộc sống.

Em hãy phân biệt tiết kiệm với hà tiện và hoang phí.

Quan sát các hình ảnh dưới đây và cho biết hình mỗi anh nói lên điều gì về tiết kiệm?

Theo em, vì sao mỗi người cần phải biết tiết kiệm trong cuộc sống.

Hãy viết về những nguy hiểm từ thiên nhiên có thể xảy ra tại nơi em đang sinh sống. Những nguy hiểm đó có thể gây ra hậu quả gì đối với con người và tài sản?

c) Qua cách xử trí của Huy, em có thể rút ra điều gì về cách ứng phó với những tình huống nguy hiểm từ thiên nhiên?

b) Khi đối diện với những nguy hiểm trong rừng sâu, Huy đã có những hành động nào để đảm bảo an toàn cho mình và em trai?

Đọc câu chuyện

15 GIỜ TRONG RỪNG

Vào một buổi chiều, hai anh em Huy (11 tuổi) và Hà (8 tuổi) cùng bố vào rừng Khe Ná chơi (cách nhà khoảng 3km). Sau khi đi bộ vào rừng sâu, hai anh em bị lạc, không thấy bố đâu. Trời dần tối, cả hai liền thay nhau gọi to tên bố mẹ nhưng vô vọng. Lúc này, bóng tối đã bao phủ cả núi rừng.

Bỗng một cơn mưa lớn như trút nước bất ngờ ập đến khiến cả hai anh em Huy, Hà đều ướt sũng vì không tìm được chỗ trú mưa. Đâu đó, tiếng sấm sét còn dội lại. Càng về đêm, nhiệt độ trong rừng càng hạ thấp, hai anh em vừa đói, vừa rét. Thế nhưng nỗi lo ở một mình trong rừng vào đêm tối và có thể bị thú dữ tấn công bất cứ lúc nào mới là điều đáng sợ nhất. Dưới mặt đất còn có thể có nhiều rắn, rết, kiến độc cắn nếu vô tình giẫm phải, nên từng bước đi cả hai đều phải rất cẩn thận. Mặc dù cũng rất sợ nhưng anh Huy ý thức được rằng, mình phải thật bình tĩnh để làm chỗ dựa cho em. Nếu Huy khóc thì em trai sẽ khóc theo, khiến cả hai lại càng thêm nguy hiểm.

Trong đêm tối, Huy mò mẫm đi xung quanh và may mắn bẻ được hai tán lá chuối cho lên đầu cho cả hai khỏi mưa, rồi bỏ thêm nhiều lá rừng trải xuống đất để nắm. Huy không dám ngủ vì phải canh cho em, tiếng côn trùng kêu văng vẳng trong đêm tối sâu thẳm thỉnh thoảng lại làm cho hai anh em giật mình thảng thốt. Cứ thế, hai anh em ôm nhau dưới lùm cây gần khe suối cho đến khi trời bắt đầu hửng sáng.

Hai anh em đói lả và mệt, dù đã tìm khắp xung quanh nhưng không thấy có quả rừng nào ăn được. Sợ sẽ đi quá xa chỗ trú mưa ban đầu nên hai anh em chỉ quanh quẩn ngồi bên bờ suối đợi người đến cứu. May mắn thay, sau 15 tiếng lạc trong rừng sâu, Huy và Hà đã được các lực lượng chức năng tìm thấy an toàn và đưa về nhà trong niềm hạnh phúc của gia đình, làng xóm.

a) Khi ở trong rừng, hai anh em Huy và Hà đã gặp phải những mối nguy hiểm như thế nào?

b) Chúng ta cần làm gì để ứng phó với tình huống nguy hiểm trên?

Sáng 9/10/2021 trên địa bàn huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên - Huế đã có mưa vừa, mưa to và rất to, lũ trên các sông Bồ, sông Ô Lâu tiếp tục lên cao. Nhiều tuyến đường trên địa bàn huyện bị ngập và chia cắt nhiều đoạn. Quốc lộ 49B đoạn qua địa phận xã Phong Hoà, Phong Bình ngập nhiều đoạn, đoạn sâu nhất 1 - 1,5m; đoạn qua các xã Điền Hương đến Điền Lộc bị ngập nhiều đoạn, chỗ sâu nhất 0,8 m; đường từ xã Phong An đến xã Phong Xuân đoạn từ Vĩnh Hương đến Bến Củi ngập 2m, dài khoảng 100m; đường tỉnh lộ 17 từ thị trấn đi Phong Mỹ đoạn Tổ dân phố Vĩnh Nguyên bị ngập nhiều đoạn, chỗ sâu nhất 1,5 m; tỉnh lộ 4 từ Phong Bình đi Phong Chương đã ngập nhiều đoạn, chỗ sâu nhất 0,8 m. Một số tuyến đường liên thôn bị ngập từ 0,7 - 1,5m.

Để chủ động các phương án ứng phó với mưa lũ, Uỷ ban nhân dân huyện Phong Điền đã triển khai sơ tán người dân ở các khu vực có nguy cơ sạt lở ở vùng núi, gò đồi, ven sông suối, ven biển, khu vực thấp trũng, ngập úng; đồng thời nghiêm cấm các chủ đò, phương tiện vận tải không đảm bảo an toàn hoạt động trong khi mưa lũ.

a) Tình huống trên thuộc tình huống nguy hiểm gì? Có thể gây ra nguy hiểm như thế nào cho con người?

Hằng ngày, Lâm và Thuận vẫn đi học qua con đường quen thuộc bên bờ sông để tới trường. Trên con đường này có một đoạn đường đã bị sạt lở. Hôm nay, bỗng có biển báo “Đoạn đường nguy hiểm. Cấm đi!”. Lâm bàn với Thuận: “Thôi, chúng mình đi qua đường kia đi. Lâu hơn một chút nhưng an toàn”. Thuận nói: “Không sao đâu, mình cứ đi đi, người ta cắm biển phòng bị thôi mà!”.

Em đồng ý với ý kiến của Lâm hay Thuận? Giải thích vì sao.

Giờ ra chơi, đang đứng ở hành lang thì thấy một cơn lốc xoáy đang đến rất nhanh, Thuỷ và Hương vội chay ngay xuống sân trường để chụp ảnh. Thấy vậy, Hạnh ngăn lại và nói: “Nguy hiểm đấy! Đừng chạy xuống sân!”. Thế nhưng, Hạnh vẫn không ngăn được bước chân của Thuỷ và Hương.

Theo em, hành động của Thuỷ và Hương trong trường hợp trên có đúng không? Vì sao?

Em đồng tình hay không đồng tình với hành động nào dưới đây?

(Đánh dấu X vào ô tương ứng)

Những nguy hiểm nào có thể xảy ra đối với con người trong các hình ảnh dưới đây? Những hiện tượng này có thể gây nguy hiểm cho con người như thế nào?

Thanh học cùng lớp với Hoàng. Thời gian gần đây, Thanh thường phải học nhiều hơn để vừa làm hết bài tập của mình, vừa chép lại bài tập về nhà vào vở cho Hoàng. Trong các giờ kiểm tra, Thanh phải tìm cách cho Hoàng nhìn bài của mình. Cứ nghĩ đến lời đe doạ của Hoàng là Thanh lại cảm thấy lo sợ, nhưng không biết làm thế nào để thoát khỏi tình cảnh này.

Theo em, Thanh phải làm sao để không còn bị Hoàng bắt làm việc nữa?

Thời gian gần đây, Tú thường bị một nhóm lớp trên ở trường bên cạnh bắt nạt, dọa dẫm. Vì biết nhà Tú kinh tế khá giả, nên chúng bắt Tú mỗi ngày phải nộp cho chúng 50.000đ. Bọn chúng doạ, nếu Tú không nộp thì chúng sẽ không cho đi đến trường. Nếu là Tú, em sẽ làm gì để không bị nhóm bạn bắt nạt?

b) Nếu là Hương, em sẽ ứng phó như thế nào?

Hương đến chơi nhà bạn ở tầng 18 của khu chung cư. Trong thang máy chỉ có một mình Hương và một người đàn ông lạ mặt. Hương có cảm giác người đàn ông đang nhìn mình chăm chú một cách bất thường.

a) Hương có thể gặp phải mối nguy hiểm nào trong tình huống trên?

b) Nếu là bạn của M, em có thể khuyên bạn điều gì?

Đọc câu chuyện

VƯỢT QUA NGUY HIỂM

Trở về nhà hơn 2 tuần qua nhưng em H (14 tuổi, ở Hải Dương) vẫn còn hoảng loạn và sợ hãi về những gì đã trải qua. Qua mạng xã hội Facebook, M có làm quen với một bạn nữ có nick name là Bé D. Sau một thời gian nói chuyện, bạn nữ ngỏ lời rủ M đi chơi xa. Nghe lời bạn, khoảng 4 giờ sáng ngày 15/7/2021, nhân lúc bố mẹ còn đang ngủ, M đã trốn khỏi nhà lên taxi cùng bạn và nhắn lại gia đình là đi chơi ở thành phố Hải Dương.

Để có tiền đi taxi, D đã gợi ý cho M đưa điện thoại cho mình mang đi cầm đồ. Đi được khoảng 2 tiếng, M cảm thấy bất an, muốn về nhưng D không đồng ý. Lấy lí do đi tìm anh trai của mình ở thành phố Hải Dương để xin tiền chuộc lại điện thoại, M đành nghe theo bạn. Tuy nhiên, do ngủ quên trên xe nên M không nhìn đường. Lúc tỉnh dậy, M hỏi người lái taxi thì mới biết mình đang ở tỉnh Phú Thọ. D vẫn tiếp tục lấy lí do anh trai mình đã chuyển đi Tuyên Quang và tiếp tục dẫn M đi tìm anh.

Sau khi biết con gái đi khỏi nhà, bố mẹ M đã trình báo chính quyền địa phương, đồng thời đăng tải thông tin tìm kiếm M lên mạng Facebook để nhờ cộng đồng mạng tìm kiếm, giúp đỡ nhưng đến 3 ngày sau vẫn không có một tin tức gì hồi đáp.

Đến khoảng 22 giờ ngày 17/7, bố của M bất ngờ nhận được cuộc điện thoại từ Công an tỉnh Tuyên Quang thông báo tìm thấy M cùng với bạn trên địa bàn huyện này. Nhận được tin báo, gia đình M đã tức tốc đón xe đi Tuyên Quang. Họ vô cùng mừng rỡ khi nhìn thấy con gái vẫn còn an toàn trong vòng tay của mình.

a) Chi tiết nào trong câu chuyện trên cho thấy M đã trải qua nhiều mối nguy hiểm?

Những việc làm nào dưới đây là nên làm hoặc không nên làm khi ứng phó với các tình huống nguy hiểm từ con người?

(Đánh dấu X vào ô tương ứng)

Em hãy nêu các tình huống nguy hiểm từ con người và hậu quả có thể xảy ra bằng cách hoàn thành thông tin vào bảng sau:

Hình ảnh trong mỗi tình huống dưới đây nói về mối nguy hiểm nào từ con người? Những hậu quả nào có thể xảy ra từ các tình huống này?

Tình huống nguy hiểm từ con người có thể gây ra những hậu quả gì?

Tình huống nào dưới đây là tình huống nguy hiểm từ con người?

(Khoanh tròn chữ cái trước câu em lựa chọn)

A. Trên đường đi học về, Tiến và Lâm thường bị một nhóm thanh niên bắt nạt, đòi đưa tiền.

B. Quân đang đi trên đường vắng thì bị người lạ mặt theo dõi.

C. Sau buổi học, Nga bị mệt nên phải nghỉ lại ở trường.

D. Bác N bị cướp giật, ngã xe máy xuống đường.

E. Bình doạ sẽ không cho Hưng đi nhờ xe nữa.

G. Minh đang ở nhà một mình thì thấy có kẻ lạ tìm cách đột nhập vào nhà.

Em hãy chỉ ra các cách học sinh có thể làm để tự nhận thức bản thân. Là học sinh, em và các bạn đã làm gì để tự nhận thức bàn thân?

Hãy kể về một tấm gương biết tự nhận thức bản thân để vươn lên trong cuộc sống ở quanh em. Em đã học tập được điều gì từ tấm gưrơng đó?

c) Nếu là bạn của Lan, em sẽ làm gì để giúp Lan tự nhận thức bản thân tốt hơn?

b) Theo em, Lan cần làm những cách nào để tự nhận thức bản thân?

Đọc câu chuyện

CHIẾC CẶP TÓC

Lan là một cô bé nhút nhát và tự ti. Vì cảm thấy bản thân không xinh đẹp nên lúc nào Lan cũng cúi đầu thật thấp.

Một ngày nọ, trên đường đi học, Lan đi ngang qua cửa hàng đồ phụ kiện và nhìn thấy một chiếc cặp tóc hình cái nơ rất đẹp. Thấy Lan cài chiếc cặp lên tóc, chủ cửa hàng liền chạy tới và không ngớt lời khen cô bé thật xinh xắn, đáng yêu.

Nghe thấy những lời khen chân thành ấy, Lan vốn không tin, nhưng trong lòng cô bé cảm thấy rất vui và vô ý ngẩng đầu lên thật cao. Lan nhanh chóng trả tiền rồi chạy đến lớp, cô bé quả thực rất nôn nóng muốn cho mọi người thấy được vẻ xinh xắn khác mọi ngày của mình.

Vừa ra khỏi cửa hàng, Lan vô tình đụng trúng một người. Cô bé vội vàng xin lỗi rồi chạy thẳng một mạch tới lớp học. Vừa bước vào lớp, Lan gặp ngay cô giáo ở cửa. Cô giáo vỗ vai Lan, tỏ vẻ trầm trồ: “Lan, em ngẩng đầu lên thật xinh đẹp!”. Ngày hôm đó, Lan nhận được rất nhiều lời khen ngợi từ bạn bè và mọi người. Cô bé cho rằng chiếc cặp tóc nơ kia đã giúp bản thân trở nên xinh đẹp.

Lan vui sướng lấy gương ra soi, để nhìn ngắm lại thứ “vũ khí bí mật” mới của mình. Tuy nhiên, tới lúc này cô bé mới phát hiện ra chiếc cặp tóc tuyệt diệu đã không cánh mà bay. Kì thực, chiếc cặp tóc ấy đã bị rơi khi Lan va chạm với người lạ ở cửa hàng phụ kiện.

a) Em có nhận xét gì về bạn Lan trong câu chuyện trên?

b) Nếu là bạn của Hoa, em sẽ khuyên Hoa điều gì?

Hoa là lớp trưởng lớp 6A, lại học giỏi tất cả các môn nên bạn rất tự tin về bản thân mình. Mỗi lần lên thuyết trình trên lớp, các bạn góp ý Hoa đều gạt di. Hoa cho rằng mình là số một, các bạn trong lớp đều kém hơn mình thì không thể góp ý được gì tốt cho Hoa.

a) Em có đồng ý với suy nghĩ của Hoa không? Vì sao?

c) Theo em, ban ly cần áp dụng thêm cách nào khác để tự nhận thức bản thân?

b) Nếu là bạn của Ly, em sẽ khuyên Ly điều gì để tự nhận thức bản thân tốt hơn?

Ly rất thích nấu ăn, ước mơ sau này của em là trở thành đầu bếp nổi tiếng. Nhưng nấu ăn lại là sở đoản của Ly. Ly luôn cố gắng tự hoàn thiện bản thân bằng cách nấu ăn mỗi ngày nhưng lần nào cũng mặn chát, hoặc quá nhạt, có lần còn cháy sém cả nồi. Ly rất thất vọng và tự ti về điều đó nên định bỏ cuộc. Trong một lần đi chợ cùng mẹ, vô tình Ly gặp bác Vân - bạn mẹ, đang là bếp trưởng của khách sạn 5 sao. Ước mơ trở thành đầu bếp của em lại trỗi dậy. Ly quyết không bỏ cuộc mà đã nhờ mẹ và bác Vân hướng dẫn thêm, kể từ đó em nấu ăn ngon lên mỗi ngày và đạt được ước mơ của mình.

a) Bạn Ly đã sử dụng cách thức nào để tự nhận thức bản thân?

Có ý kiến cho rằng “Chỉ những người hiểu biết kém, không biết mình ở vị trí nào mới phải tự nhận thức bản thân, còn những người học giỏi, hoàn hảo thì không cần tự nhận thức bản thân”. Em có đồng tình với ý kiến đó không? Giải thích tại sao.

Em đồng tình hoặc không đồng tình với ý kiến nào dưới đây?

(Đánh dấu X vào ô tương ứng)

Việc nào dưới đây không thể hiện việc rèn luyện kĩ năng tự nhận thức bản thân?

(Khoanh tròn chữ cái trước câu em lựa chọn)

A. Tự phê bình thường xuyên.

B. Luôn tự tin về bản thân mình, không cần thay đổi.

C. Viết ra những kế hoạch của mình trong tương lai và hoàn thành từng kế hoạch.

D. Thay đổi cách nhìn nhận về bản thân theo hướng tích cực, khách quan.

Quan sát hình ảnh và cho biết, các nhân vật trong những hình ảnh trên đã tự nhận thức bản thân như thế nào?

Hãy tự nhận xét về tính tự lập của em trong học tập, lao động và nêu cách khắc phục.

- Những biểu hiện tự lập:

- Những biểu hiện chưa tự lập:

- Cách khắc phục:

Theo em, vì sao mỗi người cần rèn luyện tính tự lập trong cuộc sống?

b) Theo em, nhờ có tính tự lập, Bác Hồ đã đạt được thành công như thế nào?

Đọc câu chuyện

HAI BÀN TAY

Sài Gòn năm 1911. Năm ấy, Bác Hồ 21 tuổi. Một hôm, anh Ba - tên Bác Hồ lúc bấy giờ - được một người bạn đưa đi xem đèn điện ở trước cửa tiệm cà phê của Pháp, xem chiếu bóng và máy nước. Những cái đó trước kia anh chưa hề thấy.

Hai người dắt nhau đi nhiều nơi trong thành phố, những cảnh tượng đầy rẫy bất công đập vào mắt họ. Đột nhiên, anh Ba hỏi người bạn:

- Anh Lê, anh có yêu nước không?

Người bạn ngạc nhiên và đáp:

- Tất nhiên là có chứ.

Anh Ba hỏi tiếp:

- Anh có thể giữ bí mật được không?

- Có.

- Tôi muốn đi ra nước ngoài, xem nước Pháp và các nước khác. Sau khi xem xét họ làm như thế nào, tôi sẽ trở về giúp đồng bào nước ta. Nhưng nếu đi một mình, thật ra cũng có điều mạo hiểm, ví dụ như khi đau ốm. Anh có muốn đi với tôi không?

- Nhưng bạn ơi, chúng ta lấy đâu ra tiền mà đi?

- Đây, tiền đây - anh Ba vừa nói vừa giơ hai bàn tay. Chúng ta sẽ làm việc. Chúng ta sẽ làm bất cứ việc gì để sống và để đi. Thế thì anh cùng đi với tôi chứ?

Bị lôi cuốn vì lòng hăng hái của anh Ba, anh Lê đồng ý. Nhưng sau đó anh Lê không đủ can đảm để giữ lời hứa.

Thế là chỉ có một mình Bác, lúc đó lấy tên là Ba, rời bến cảng Nhà Rồng bước chân xuống tàu để sang các nước, trước hết là sang Pháp.

Với quyết tâm và lòng yêu nước sâu sắc, Bác đã làm nhiều nghề khác nhau như: nhặt rau, đốt lò, rửa chảo,.. suốt từ 4 giờ sáng đến 9 giờ tối hàng ngày. Bác chỉ mong sao tìm ra con đường giải phóng dân tộc

Ý chí, nghị lực của anh thanh niên Nguyễn Tất Thành thật lớn lao, niềm tin, lí tưởng của anh thật cao đẹp. Và lí tưởng, niềm tin ấy đã thành sự thật bởi chính sự ra đi của anh đã mở ra bước ngoặt cho dân tộc và sau đó đã mang lại tự do, độc lập cho Tổ quốc và ấm no, hạnh phúc cho nhân dân.

a) Tính tự lập của Bác Hồ được thể hiện như thế nào qua câu chuyện trên?

Tuấn và Quang là hai bạn học sinh giỏi của lớp. Trong học tập, bạn Tuấn thường chủ động, tích cực nêu ý kiến tham gia thảo luận nhóm, đồng thời biết lắng nghe ý kiến của các bạn khác, cùng các bạn trao đối để tạo thành sản phẩm học tập của cả nhóm. Bạn Quang cũng vậy, luôn chủ động học tập, chịu khó suy nghĩ, nhưng đôi khi hay xem thường ý kiến của các bạn khác.

Theo em, Tuấn và Quang ai có tinh thần tự lập trong học tập hơn ? Giải thích vì sao.

b) Cách học tập của Tân đã dẫn đến hậu quả như thế nào?

b) Điều gì đã mang đến thành công của Liên trong học tập?

Liên sinh ra trong gia đình nghèo khó. Nguồn sống của gia đình là thu nhập bấp bênh từ nghề sửa xe đạp của bố và nghề lao công vất vả sớm hôm của mẹ. Với hoàn cảnh gia đình khó khăn, ngoài học ở trường thì ở nhà Liên phải lo liệu các công việc của cả nhà và của mình, từ việc nấu cơm, dọn dẹp nhà cửa đến nuôi heo, nuôi gà, xong xuôi hết mới có thời gian học bài. Nhờ biết tự lo liệu công việc mà Liên vẫn là học sinh giỏi suốt 12 năm, lại dạy thêm tiếng Anh ở các mái ấm tình thương và các trung tâm ngoại ngữ.

Sau khi thi đỗ vào một trường đại học ở Thành phố Hồ Chí Minh, Liên còn nhận được học bổng trong suốt 4 năm học của một trường đại học ở Mỹ.

a) Tính tự lập của Liên được thể hiện như thế nào trong tình huống trên?

b) Em nhận xét thế nào về suy nghĩ của Thái?

Đọc bài báo tiếng Anh, có một cụm từ Thành thấy khó hiểu. Thành đã tra từ điển để tìm cụm từ đó, nhưng trong từ điển không thấy. Thành nghĩ nên nhờ cô giáo dạy tiếng Anh giải thích. Thành chia sẻ ý định đó với Thái. Thái khuyên Thành hãy nỗ lực tìm hiểu thêm, không nên hỏi cô giáo vì như thế là không có tính tự lập.

a) Em có đồng ý với suy nghĩ của Thành hay không? Vì sao?

Biểu hiện nào dưới đây là biểu hiện của tính tự lập?

(Khoanh tròn chữ cái trước câu em lựa chọn)

A. Tự lo liệu công việc của mình, không ỷ lại vào người khác.

B. Không bao giờ nhận sự giúp đỡ của người khác.

C. Luôn làm theo ý mình, không nghe ý kiến của người khác.

D. Sống biệt lập, không quan hệ với người khác.

E. Tự mình tìm cách vượt qua khó khǎn thử thách.

G. Tự giải quyết công việc của mình, trước khi nhờ người khác giúp đỡ.

H. Nhờ người khác giúp đỡ khi không tự mình làm được.