Em hãy tìm hiểu một số gia đình trong cộng đồng dân tộc ở Việt Nam và viết bài giới thiệu về thực hiện quyền, nghĩa vụ giữa các thành viên trong gia đình.

Em hãy lập và thực hiện bảng kế hoạch điều chỉnh những việc làm đúng với nghĩa vụ công dân trong gia đình. Từ đó, rút ra bài học để chia sẻ cùng bạn.

Sưu tầm những câu tục ngữ, ca dao nói lên mối quan hệ giữa các thành viên trong gia đình.

Có ý kiến cho rằng: “Xây dựng gia đình thực sự là tổ ấm của mỗi người, là tế bào lành mạnh của xã hội”. Em có đồng ý với ý kiến này hay không? Vì sao?

Em hãy đọc trường hợp sau và cho biết vai trò của gia đình.

Vợ chồng anh H và chị K cùng với hai con sống chung với bố mẹ. Hằng ngày, anh chị đi làm, ông bà ở nhà trông nom hai cháu. Anh H và chị K hiếu thuận với bố mẹ. Ngoài công việc ở cơ quan, anh chị còn làm thêm ngoài giờ. Dù công việc bận rộn nhưng anh chị luôn dành thời gian cho bố mẹ và các con.

Em hãy đọc các tình huống sau và đưa ra cách xử lí phù hợp.

- Hãy nêu 3 điều em cần rèn luyện, thay đổi sau khi đọc thông tin trên.

Em hãy đọc thông tin sau và thực hiện yêu cầu.

TẤM GƯƠNG HIẾU THẢO

Ở xã Thái Mỹ, huyện Củ Chi, chị Trần Thị Hồng Linh được biết đến là một tấm gương sáng của lòng hiếu thảo, sự hi sinh, chịu đựng. Chị rất xứng đáng là tấm gương điển hình “Người con hiếu thảo” của huyện nhiều năm liền. Linh sống với bà ngoại đã già, người bác trai bị bệnh tâm thần, người mẹ bị bệnh suy thận mãn tính và em gái đang đi học. Bao nhiêu khó khăn trong gia đình đều dồn hết lên đôi vai cô gái bé nhỏ thích được làm cô giáo. Ngoài thời gian đi học, gánh vác việc gia đình, Linh còn tranh thủ đi bán vé số để trang trải học phí, đỡ đần cho mẹ và lo cho em gái. Vậy mà Linh vẫn tích cực tham gia các phong trào Đoàn - Hội tại địa phương. Không phụ sự kì vọng của gia đình, giờ đây chị Linh đã là cô giáo trẻ đang công tác tại trường gần nhà, tiện cho việc giảng dạy và chăm sóc gia đình.

Câu hỏi:

Trường hợp 3: Ông, bà nội đã ngoài 80 tuổi nên bố mẹ P đón về nhà ở cùng để tiện chăm sóc. Tuy nhiên, P thấy không thoải mái vì cho rằng ông bà thường can thiệp vào chuyện cá nhân của mình. Ngoài ra, ông bà còn làm đổ, vỡ, hỏng đồ dùng trong nhà do chân tay yếu. Mỗi khi ông bà cần nhờ giúp lấy nước pha trà, P nhiều lần trốn tránh không làm.

Em có nhận xét gì về thái độ, hành vi của P?

Trường hợp 2: Bạn D 15 tuổi. Một lần, D đi xe đạp điện vào đường ngược chiều, đâm phải chị A bị thương và hỏng xe đạp. D bị cơ quan công an tạm giữ. Khi cơ quan công an mời bố mẹ D đến để giải quyết vụ việc thì bố mẹ D không chịu. Họ cho rằng, mình không làm việc đó nên không chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại do con mình gây ra.

Theo em, bố mẹ D xử sự như vậy có đúng không? Vì sao?

Em hãy đọc các trường hợp sau và trả lời câu hỏi.

Trường hợp 1: H là học sinh lớp 7. Một lần, H nhận lời đi sinh nhật với một nhóm bạn cùng lớp. Bố mẹ H biết chuyện và không cho H đi với lí do đường xa, trời lại tối. H vùng vằng, giận dỗi và cho rằng bố mẹ đã xâm phạm quyền tự do của H?

Theo em, ai đúng, ai sai trong trường hợp trên? Vì sao?

Em hãy đọc các hành động sau và đánh dấu X vào cột tương ứng.

Em hãy kể những việc làm thể hiện sự quan tâm đến các thành viên gia đình trong cuộc sống hằng ngày.

Gợi ý: Chia sẻ, chăm sóc, giúp đỡ lẫn nhau trong công việc,...

h. Cha mẹ có quyền phân biệt đối xử giữa các con trong gia đình.

g. Pháp luật nghiêm cấm con cháu có hành vi ngược đãi ông bà, cha mẹ.

e. Học sinh nên tập trung vào việc học còn thực hiện nghĩa vụ đối với gia đình để khi trưởng thành.

d. Con cháu chỉ có bổn phận chăm sóc ông bà, cha mẹ khi ốm đau, già yếu.

c. Anh chị em trong gia đình, giúp đỡ lẫn nhau trong những trường hợp cần thiết.

b. Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của con, tôn trọng ý kiến của con là quyền và nghĩa vụ của cha mẹ.

Em đồng ý hoặc không đồng ý với những ý kiến nào sau đây? Vì sao?

a. Gia đình được gắn bó với nhau bởi những quan hệ hôn nhân, huyết thống và nuôi dưỡng.

Dựa vào các gợi ý, em hãy điền từ phù hợp vào chỗ trống để hoàn thành nội dung sau:

Gợi ý: gắn bó, bản thân, phân biệt, đời sống, nghĩa vụ, hành vi, bổn phận, tế bào

- Gia đình là tập hợp những người ………….. với nhau do hôn nhân, quan hệ huyết thống hoặc quan hệ nuôi dưỡng, làm phát sinh các quyền và nghĩa vụ giữa họ với nhau theo quy định của pháp luật.

- Gia đình là ............. của xã hội, cái nôi nuôi dưỡng tâm hồn, nhân cách của mỗi người; mang lại các giá trị hạnh phúc, sự hài hoà trong ……… của mỗi thành viên, là điểm tựa vững chắc để chúng ta phấn đấu vươn lên trong cuộc sống.

- Quyền và nghĩa vụ của cha mẹ, ông bà:

+ Cha mẹ có quyền và nghĩa vụ nuôi dạy con thành những công dân tốt, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của con, tôn trọng ý kiến của con; không được …………. đối xử giữa các con, không được ngược đãi, xúc phạm con, bắt buộc con làm những điều trái luật, trái đạo đức.

+ Ông bà nội, ngoại có quyền và ………… trông nom, chăm sóc, giáo dục, nuôi dưỡng cháu chưa thành niên hoặc cháu thành niên bị tàn tật nếu không có người

- Quyền và nghĩa vụ của con, cháu: Con cháu có bổn phận yêu quý, kính trọng, biết ơn cha mẹ, ông bà; có quyền và nghĩa vụ chăm sóc nuôi dưỡng cha mẹ, ông bà, đặc biệt khi ông bà, cha mẹ ốm đau, già yếu. Nghiêm cấm con cháu có ………… ngược đãi, xúc phạm ông bà, cha mẹ.

- Anh chị em có ……………. thương yêu, chăm sóc, giúp đỡ và nuôi dưỡng nhau nếu không còn cha mẹ.

- Mỗi học sinh cần thực hiện tốt nghĩa vụ của ………… đối với ông bà, cha mẹ và anh chị em trong gia đình bằng những việc làm cụ thể.

Em hãy xây dựng dàn ý bài thuyết trình để chia sẻ với các trẻ em dân tộc thiểu số ở vùng đặc biệt khó khăn về tác hại, hậu quả của tệ nạn xã hội.

Em hãy lập bảng liệt kê về tác hại của các tệ nạn xã hội. Từ đó, rút ra bài học để chia sẻ cùng bạn nhằm tránh xa tệ nạn xã hội (theo khung gợi ý).

Có ý kiến cho rằng: “Tệ nạn mại dâm là chuyện của người lớn, học sinh lớp 7 chưa cần phải quan tâm”. Em có đồng ý với ý kiến trên hay không? Vì sao?

d) Giờ tan học, có một bạn cùng lớp rủ em đi đua xe để cho biết cảm giác mạnh.

c) Một người nhờ em mang đồ vật không rõ được gói kín tại sân bay.

b) Một người rủ em thử sử dụng “thuốc lắc”.

Em hãy đưa ra cách giải quyết phù hợp và hiệu quả trong những trường hợp sau:

a) Một người bạn của em vào quán Internet chơi điện tử cá độ ăn tiền.

Em hãy đọc các tình huống dưới đây và đưa ra cách xử lí phù hợp.

- Hãy nêu 3 điều em cần rèn luyện sau khi đọc thông tin trên.

Em hãy đọc thông tin sau và thực hiện yêu cầu.

CHỈ ĐƯỜNG VỀ CHO NGƯỜI TỪNG SA CHÂN LỠ BƯỚC VỚI MA TUÝ

Cô Nguyễn Thị Lang (phường 8, quận Phú Nhuận, Thành phố Hồ Chí Minh) là một tấm gương tiêu biểu trong thực hiện công tác tái hoà nhập cộng đồng, giúp người lầm lỗi tại cơ sở vươn lên làm lại cuộc đời. Cô Lang luôn có nhiều hình thức vận động, tuyên truyền, đã tạo kết quả tích cực trong giúp đỡ người sau cai nghiện, phụ nữ yếu thế vượt qua mặc cảm, tái hoà nhập cộng đồng và làm lại cuộc đời bằng con đường làm ăn chân chính, lương thiện.

Câu hỏi:

- Cho biết nhận xét của em về những việc làm của cô Nguyễn Thị Lang.

Trường hợp 3: Tổ trưởng Tổ dân phố đề nghị gia đình M tối nay tham gia cuộc họp để phát động phong trào: “Toàn dẫn hưởng ứng thực hiện nếp sống văn minh, gia đình văn hoá, tích cực tham gia xoá bỏ tệ nạn mại dâm". Mẹ M không muốn tham gia, vì nghĩ rằng gia đình mình từ trước đến nay sống rất nền nếp và mọi người trong gia đình không cần quan tâm đến hoạt động này.

Em có nhận xét gì về ý kiến của mẹ bạn M?

Trường hợp 2: Anh M bị công an bắt vì đã vận chuyển ma tuý tổng hợp. Anh M cho rằng công an bắt mình là không đúng pháp luật, vì pháp luật chỉ cấm hành vi buôn bán, sử dụng ma tuý mà không cấm hành vi vận chuyển ma tuý.

Anh M có vi phạm pháp luật không? Vì sao?

Em hãy đọc các trường hợp sau và trả lời câu hỏi.

Trường hợp 1: Ở gần nhà T có một tụ điểm của các thanh thiếu niên thường xuyên cá độ đá bóng. Lúc đầu, T chơi thử và được thắng độ nhưng càng chơi càng thua nên thành con nợ của nhiều người. T đã trộm tài sản của gia đình để lấy tiền trả cho các chủ nợ.

Nếu là bạn của T, em sẽ làm gì?

Em hãy đọc các câu sau và đánh dấu X vào cột tương ứng.

Em hãy nối nội dung cột A với nội dung ở cột B sao cho phù hợp.

Em đồng ý hoặc không đồng ý với những ý kiến nào sau đây? Vì sao?

a. Những người mắc tệ nạn xã hội thường là những người lười lao động, thích hưởng thụ.

b. Không mang giúp đồ vật của người khác khi không biết rõ đó là gì, dù được trả công nhiều tiền.

c. Tuyệt đối không quan hệ bạn bè với người nghiện ma tuý vì sẽ bị lây nghiện và mang tiếng xấu.

d. Pháp luật không truy cứu trách nhiệm đối với những người nghiện và mại dâm vì đó chỉ là vi phạm đạo đức.

e. Tích cực học tập, lao động, hoạt động tập thể sẽ giúp ta tránh xa được tệ nạn xã hội.

Dựa vào các gợi ý, em hãy điền từ phù hợp vào chỗ trống để hoàn thành nội dung sau:

Gợi ý: khách quan, pháp luật, chuẩn mực, lôi kéo, ma tuý

- Tệ nạn xã hội là những hành vi sai lệch …………… xã hội, vi phạm đạo đức và pháp luật, gây hậu quả xấu đến mọi mặt của đời sống.

- Có nhiều loại tệ nạn xã hội, nhưng phổ biến nhất là cờ bạc, ma tuý, mại dâm,...

- Tệ nạn xã hội có nguyên nhân …….…như: mặt trái của nền kinh tế thị trường, môi trường sống không lành mạnh, do sự nuông chiều quá mức và buông lỏng con cái của cha mẹ,…; nguyên nhân chủ quan như: tò mò, lười biếng, ham chơi, đua đòi, thiếu hiểu biết và thiếu tự chủ,

Để phòng, chống tệ nạn xã hội, pháp luật nước ta quy định:

- Cấm đánh bạc dưới bất cứ hình thức nào, nghiêm cấm tổ chức đánh bạc.

- Nghiêm cấm sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, mua bán, sử dụng, tổ chức sử dụng, cưỡng bức, lôi kéo sử dụng trái phép chất ma tuý. Những người nghiện ………. bắt buộc cai nghiện.

- Nghiêm cấm hành vi mại dâm, dụ dỗ hoặc dẫn dắt mại dâm.

- Trẻ em không được đánh bạc, uống rượu, hút thuốc và dùng chất kích thích có hại cho sức khoẻ. Nghiêm cấm …………. trẻ em đánh bạc, cho trẻ em uống rượu, hút thuốc, dùng chất kích thích; nghiêm cấm dụ dỗ, dẫn dắt trẻ em mại dâm, bán hoặc cho trẻ em sử dụng văn hoá phẩm đồi truy, đồ chơi hoặc chơi trò chơi có hại cho sự phát triển lành mạnh của trẻ.

- Trách nhiệm của học sinh: Chăm chỉ học hành, rèn luyện đạo đức; sống giản dị, lành mạnh, tích cực rèn luyện thể dục thể thao; không uống rượu, đánh bạc, biết giữ mình, giúp đỡ nhau cùng tiến bộ. Tuân thủ ………… Nhà nước, tích cực tham gia các hoạt động phòng, chống tệ nạn xã hội trong nhà trường và ở địa phương.

Em hãy lập kế hoạch chi tiêu hiệu quả để tiết kiệm một khoản tiền nhằm giúp đỡ các bạn học sinh ở một số vùng sâu, vùng xa (theo khung gợi ý).

Em hãy chọn một thông điệp dưới đây, viết bài và thuyết trình trước lớp về giá trị của việc quản lí tiền hiệu quả.

- Nếu bạn muốn giàu có thì chẳng những phải học cách làm ra tiền mà còn phải học cách sử dụng đồng tiền” (Franklin)

- Bạn phải làm chủ được tiền của mình, bằng không tình cảnh thiếu thốn sẽ mãi mãi kiểm soát bạn. (Dave Ramsey)

Tình huống 2: Th rất khéo tay và ham học hỏi. Ngoài giờ học trên lớp, Th còn lên mạng tự học cách nấu các món chè khác nhau. Do khéo tay nên chè của Th nấu rất ngon và được nhiều người trong xóm mua ủng hộ. Đến cuối năm, khi đập heo đất số tiền để dành được 5 triệu đồng. Th hỏi: “Nhiều tiền thế này thì anh quản lí như thế nào?".

- Cách ứng xử:

Em hãy đọc các tình huống sau và đưa ra cách ứng xử phù hợp để giúp T và Th quản lí tiền hiệu quả.

Tình huống 1: Vào dịp Tết, T và anh trai cùng với gia đình đi chúc Tết người thân và nhận được rất nhiều tiền lì xì. Anh trai nói với T rằng: “Anh sẽ dùng số tiền lì xì có được để mua đôi giày mà anh yêu thích”. Còn T lại nói rằng: “Lần đầu tiên có số tiền lớn như vậy, em không biết làm gì với số tiền trên.

- Cách ứng xử:

- Hãy nêu 3 điều em cần rèn luyện để quản lí tiền hiệu quả sau khi đọc thông tin trên.

Em hãy đọc thông tin sau và thực hiện yêu cầu

5 QUY LUẬT VÀNG

- Tiền đến với người nào biết để dành

- Tiền sinh sôi nảy nở với ai biết đầu tư nó

- Tiền ở lại với người biết ủy thác nó cho người khôn ngoan

- Tiền bị mất khi đầu tư vào những thứ mà bạn không am hiểu

- Tiền mất đi nhanh chóng theo kế hoạch làm giàu cũng nhanh chóng

Câu hỏi:

- Em hãy liệt kê những việc làm thể hiện việc quản lí tiền hiệu quả trong thông tin trên.

Trường hợp 3: K có năng khiếu về bơi lội. Ngoài giờ học trên lớp, K còn tham gia cuộc thi bơi lội dành cho học sinh do huyện M tổ chức và đạt được khá nhiều giải thưởng, K dùng một nửa số tiền thưởng gửi tặng cho các bạn trong lớp có hoàn cảnh khó khăn, số tiền còn lại K dành để đóng học phí vào năm học mới.

Em có nhận xét gì về cách sử dụng tiền thưởng của K

Trường hợp 2: Bố mất sớm nên kinh tế gia đình của G rất khó khăn. Ngoài giờ học, G còn đi tìm rau tập tàng và bán cho những người trong xóm để kiếm thêm tiền phụ gia đình

Em đồng tình về cách tạo thu nhập của G không? Vì sao?

Em hãy đọc các trường hợp sau và trả lời câu hỏi.

Trường hợp 1: Do điều kiện kinh tế gia đình khó khăn, khi biết tin sẽ vào được trường chuyên của tỉnh. T quyết tâm sẽ học tập thật tốt để đạt được học bổng nhằm giảm bớt gánh nặng kinh tế cho gia đình.

Em có nhận xét gì về cách tạo thu nhập của T?

Em hãy đọc các thông tin sau và đánh dấu X vào cột tương ứng.

Em hãy nối nội dung ở cột A với nội dung ở cột B sao cho phù hợp.