- Thơ bốn chữ, thơ năm chữ thường có nhịp 2/2, 3/2 hoặc 2/3; không hạn chế về số lượng dòng thơ và thường sử dụng đan xen vần chân với vần lưng.

- Hình thức gieo vần phổ biến trong thơ là vần chân, còn gọi là cước vận là vần được gieo mỗi cuối dòng thơ.

- Ngoài ra, còn có yêu vận, là vần được gieo ở giữa dòng thơ.

- Trong thơ luôn có nhịp, giúp tạo tiết tấu, làm nên nhạc điệu của bài thơ.

Khi cây / đã thành

Nở / vài lá bé

Là nghe / màu xanh

Bắt đầu / bập bẹ.

Rằng / các bạn ơi

Cây / chính là tôi

Nay mai / sẽ lớn

Góp xanh /đất trời.

- Biện pháp tu từ điệp từ “nghe” 4 lần: nhấn mạnh mối quan hệ gắn bó, mật thiết giữa nhân vật tôi và hạt mầm. Lắng nghe từng biến chuyển nhỏ nhất của hạt mầm từ đó cho thấy mầm cũng có sức sống, có linh hồn riêng.

- Biện pháp tu từ nhân hóa (hạt nằm lặng thinh, mầm đã thì thầm, mầm kiêng gió bấc, đón tia nắng hồng, bập bẹ): làm cho hạt mầm trở nên sinh động, có hồn; giúp nó trở nên gần gũi, thân thuộc và có thể biểu hiện được những suy nghĩ hay bày tỏ được tình cảm của con người.

- Bài thơ chủ yếu gieo vần chân.

- Khổ thơ minh họa:

Khi cây đã thành

Nở vài lá bé

Là nghe màu xanh

Bắt đầu bập bẹ.

Bài thơ "Lời của cây" của Trần Hữu Thung đã để lại trong em nhiều ấn tượng sâu đậm. Đặc biệt, em ấn tượng nhất với hình ảnh về sự sinh trưởng của cây đã được tác giả đã thể hiện những cảm xúc trìu mến thương yêu. Từ khi còn là một chiếc hạt được "cầm trong tay mình" rồi gieo xuống đất, nhú lên những chiếc mầm non và lớn lên bằng sự chở che, yêu thương của mẹ thiên nhiên. Qua đó, đã thể hiện cách diễn tả những nét trạng thái, hoạt động của mầm xanh một cách sinh động. Đồng thời, ta cảm nhận được thiên nhiên cũng có tiếng nói, tâm hồn của riêng mình. Đọc bài thơ, em thêm yêu quý thiên nhiên, biết lắng nghe, bảo vệ những mầm xanh, những chồi non góp xanh cho đất trời.

- Bài thơ thuộc thể thơ năm chữ.

- Dựa vào số chữ trong mỗi dòng, nhịp thơ 3/2 và 2/3.

Bài thơ miêu tả về khoảnh khắc giao mùa từ hạ sang thu, sự biến đổi đất trời sang thu với những tín hiệu chuyển mùa rõ rệt và tâm trạng của tác giả.

- Cách gieo vần chân: se – về.

- Tác dụng: Góp phần thể hiện nội dung của văn bản về những cảm nhận tinh tế cùng sự quan sát vô cùng tỉ mỉ của tác giả về sự biến chuyển từ cuối mùa hạ sang thu. Từ đó bộc lộ tình yêu thiết tha với thiên nhiên của một tâm hồn nhạy cảm và sâu sắc.

nhẹ nhàng, chân thực, bình dị.

Thông qua bài thơ Sang thu của tác giả Hữu Thỉnh, em đã có một cái nhìn mới mẻ về cách cảm nhận sự chuyển biến giao mùa từ hạ sang thu đầy tinh tế, nhẹ nhàng. Đối với em, khoảnh khắc giao mùa của thiên nhiên để lại nhiều ấn tượng và gợi niềm say mê hơn cả. Đó là những đợt “trở mình” đầy rất duyên của trời đất. Bên cạnh đó, không chỉ có thiên nhiên, đất trời chuyển mình mà dường như con người cũng đổi thay theo. Vì vậy, khi được chứng kiến những khoảnh khắc đó, em có thể mài sắc những giác quan, giúp tâm hồn sinh động và tinh tế hơn.

- Mỗi dòng trong bài thơ có bốn chữ, ngắt nhịp 2/2, ngắn gọn, xúc tích.

- Biện pháp tu từ nhân hóa (gọi chim ơi, chim nói, tròn bụng sữa, lòng chim vui): Nhấn mạnh hình ảnh con chim cũng như hình ảnh thiên nhiên trở nên vừa gần gũi vừa sinh động trong mối quan hệ thân thiết, gắn bó và chan hoà với con người.

- Biện pháp tu từ ẩn dụ chuyển đổi cảm giác (từ thính giác sang thị giác): tiếng chim hót "làm xanh da trời" có tác dụng tăng sức biểu cảm, tạo ấn tượng cho người đọc.

Chủ đề: suy nghĩ đến một cuộc sống tự do, bình yên, êm đềm và hạnh phúc. Một cuộc sống gần gũi với thiên nhiên, từ đó thể hiện ước nguyện về một mùa xuân của đất nước tự do và bừng sáng.

Thông qua hình tượng con chim chiền chiện, Huy Cận đã gửi gắm tâm tình và những thông điệp ý nghĩa của mình. Ông mượn khung cảnh thiên nhiên bao la xinh đẹp để làm nổi bật cánh chim bay cao vút và tiếng hót ngọt ngào long lanh của chim chiền chiện là cánh chim của bầu trời cao xanh, là chim của đồng quê mang tình thương mến. Qua đó, ông muốn nhắn gửi tới con người hãy mở rộng lòng mình để hoà mình vào tự nhiên, cảm nhận và tận hưởng trọn vẹn những vẻ đẹp yên bình, thơ mộng, căng tràn nhựa sống của thiên nhiên quê nhà; hãy trận trọng và gìn giữ những vẻ đẹp tuyệt diệu ấy.

Chuyện về cổ tích loài người, Lượm, Mùa thu của em, Hai chị em, Quê tôi,...

PHIẾU ĐỌC THƠ

Bài thơ: Chuyển về cổ tích loài người

Thể thơ: thơ năm chữ

Nội dung: nói về cuộc sống trên Trái Đất khi mới có loài người, và sự thay đổi của Trái Đất từ khi có loài người ngày một tiến bộ, ngày một văn minh. Mọi vật sinh ra trên Trái Đất là vì con người, vì trẻ em. Hãy chăm sóc, thương yêu, dạy dỗ trẻ em và dành cho thế giới tuổi thơ mọi điều tốt đẹp nhất.

Cách gieo vần: vần chân.

Cách ngắt nhịp: 2/3, 3/2, 1/2/2.

Hình ảnh em ấn tượng nhất: Hình ảnh trong khổ thơ đầu giúp ta hình dung cuộc sống trên Trái Đất khi mới có loài người “chỉ toàn lủ trẻ con”, vạn vật còn phôi thai còn rất trẻ, sự sống chỉ mới là bắt đầu; Trái Đất còn hoang sơ “trụi trần”, chưa có màu xanh, “không dáng cây ngọn cỏ”.

Biện pháp tu từ: điệp ngữ.

Thông điệp: Chuyện về cổ tích loài người không chỉ đơn giản là kể lại câu chuyện về lịch sử loài người qua các giai đoạn khác nhau. Mà qua đó, tác giả còn muốn nhắn nhủ một điều rằng hãy chăm sóc, yêu thương trẻ thơ để tất cả các em bé có được một môi trường phát triển tốt. Đó là tình cảm gia đình quý báu và vô cùng thiêng liêng.

- Vào những ngày ấy, nhà ông tưng bừng và chật ních người.

=> phó từ “những” đứng trước danh từ “ngày ấy” bổ sung ý nghĩa về số lượng.

- Tôi đoán được hai loại hoa: hoa mồng gà và hoa hướng dương.

=> phó từ “được” đứng trước danh từ “hai loại hoa” chỉ khả năng.

- Khi biết mọi tiếng rống gọi đều vô ích, con voi lồng chạy vào nhà.

=> phó từ “mọi” đứng trước danh từ “tiếng rống” bổ sung ý nghĩa về số lượng.

- Chưa gieo xuống đất

Hạt nằm lặng thinh.

=> phó từ “chưa” đứng trước động từ “gieo” chỉ sự phủ định cho hành động.

- Trời vẫn mưa lớn.

=> phó từ “vẫn” đứng trước động từ “mưa” chỉ sự tiếp diễn đang diễn ra.

- Sương chùng chình qua ngõ

Hình như thu đã về.

=> phó từ “đã” đứng trước động từ “về” chỉ quan hệ thời gian.

- những, mỗi:

+ Trong vườn nhà bà có những bông hoa đang khoe sắc.

+ Ở nhà em, mỗi phòng ngủ đều có một chiếc ti vi.

- chưa, vẫn:

+ Hải chưa hoàn thành bài tập mà cô giao.

+ Trời vẫn mưa to.

- quá, lắm:

+ Bạn xinh lắm!

+ Linh về nhà quá muộn.

Trong số những sáng tác của Huy Cận, bài thơ “Con chim chiền chiện” đã để lại cho em nhiều ấn tượng và cảm xúc. Tác giả đã khắc họa hình ảnh trung tâm của bài thơ - con chim chiền chiện thật chân thực và sáng tạo. Cánh chim bay giữa trời bao la cùng với tiếng hót được so sánh rất độc đáo - giống như cành sương chói, làm xanh thêm bầu trời khiến cho người lòng người thêm bối rối. Tiếng hót còn trong veo như “tiếng ngọc” gửi gắm mong ước về một cuộc sống ấm no, đủ đầy với những năm tháng bình yên tươi đẹp. Có thể thấy, hình ảnh cánh chiền chiện tuy bé nhỏ nhưng không mờ nhạt trước không gian rộng lớn mà trở thành trung tâm của cảnh vật. Tiếng của của con chim như làm bừng sáng mọi vật, khiến lòng người thêm tưng bừng, vui tươi hơn. Bài thơ gửi gắm đến người bạn bài đọc thông điệp con người cần sống giao hòa, gắn bó với thiên nhiên để cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên, đồng thời thêm yêu mến, trân trọng thiên nhiên hơn.

Một mùa xuân đến

Trăm hoa đua nở

Khoe sắc rực rỡ

Làm nên ngày hội.

Hoa đào dịu dàng

Hoa mai ấm áp

Hoa hồng ngọt ngào

Hoa ly tinh khôi.

Loài nào cũng đẹp

Rạng ngời sức sống

Tô điểm vạn vật

Bức tranh tuyệt vời.

Để tóm tắt được ý chính do người khác trình bày, chúng ta cần lưu ý:

- Nghe ý chính và ghi tóm tắt: Chú ý phần mở đầu và phần kết thúc, những phần được lặp đi lặp lại trong thân bài, chú ý tốc độ nói, từ khóa của bài nói, các phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ.

- Đọc lại và chỉnh sửa: đọc lại phần ghi tóm tắt và chỉnh sửa các sai sót (nếu có); xác định với người nói về nội dung vừa tóm tắt; trao đổi với người nói ý kiến chưa hiểu rõ hoặc quan điểm khác; trao đổi với người nghe khác để chỉnh sửa chính xác.