Mẹ cho Thuỷ tiền ăn sáng mỗi ngày đi học. Thuỷ nghĩ nếu mình không ăn sáng thì mỗi năm sẽ tiết kiệm được khá đây. Thế là Thuỷ lập kế hoạch mỗi tuần chỉ ăn sáng 2 lần, còn 4 buổi sáng khác Thuỷ đều nhịn đói. Số tiền do nhịn ăn sáng mà có được, Thuỷ giữ chặt, không chi tiêu gì hết. Có bạn bảo Thuỷ làm như thế là tiết kiệm, học xong trung học cơ sở sẽ có mấy chục triệu.

a) Em hãy nhận xét cách sử dụng tiền của Thuỷ.

b) Nếu có khoản tiền như Minh, em sẽ có kế hoạch chi tiêu như thế nào?

Minh có thói quen lập kế hoạch chi tiết về chi tiêu từ các khoản tiền mình có. Hàng năm, Minh nhận được một khoản tiền nhất định như tiền lì xì trong dịp Tết, tiền họ hàng cho nhân dịp sinh nhật hay nhân dịp đầu năm học mới. Với số tiền này, Minh xác định tiết kiệm chiếm khoảng 25% số tiền có được. Số tiền còn lại, Minh sử dụng cho nhu cầu thiết yếu (mua đồ dùng học tập, mua quà tặng sinh nhật bạn, ủng hộ nhân dân vùng bị thiên tai lũ lụt,.. với tỉ lệ khoảng 75%). Nhờ vậy, mỗi năm Minh đều tiết kiệm được một số tiền như dự định để thực hiện các công việc cần thiết.

a) Theo em, kế hoạch chi tiêu của Minh đã hợp lí chưa? Vì sao?

Giả sử trong năm em có được một số tiền từ các nguồn thu khác nhau, em hãy xác định cách sử dụng số tiền này sao cho hợp lí.

Hãy liệt kê 5 việc làm thể hiện quản lí tiền hiệu quả và 5 việc làm thể hiện quản lí tiền không hiệu quả.

Cách quản lí tiền nào dưới đây là thực hiện đúng nguyên tắc quản lí tiền hiệu quả?

(Khoanh tròn chữ cái trước câu em lựa chọn)

A. Có kế hoạch cân đối các khoản cần chi trên cơ sở khoản thu đã có của mình.

B. Chỉ chi tiêu các khoản cần thiết trong khả năng của mình.

C.  Chi tiêu theo nhu cầu cá nhân, rồi cố gắng tạo thêm khoản thu để bù vào khoản chi.

D. Giữ nguyên số tiền đã có, việc chi tiêu đã có bố mẹ lo liệu.

E. Không định trước kế hoạch chi, khi nào cần thì cứ chi tiêu.

G. Để khi nào có thật nhiều tiền thì mới lập kế hoạch chi tiêu.

Em đồng ý hay không đồng ý với ý kiến nào dưới đây về quản lí tiền hiệu quả?

(Đánh dấu X vào ô em lựa chọn)

Ở hình 2, bạn học sinh đã phân chia số tiền của mình đang có như thế nào?

Quan sát hình ảnh dưới đây và cho biết

Ở hình 1, bạn học sinh đang tính toán các khoản tiền nào?

Em hãy tìm những câu danh ngôn, ca dao, tục ngữ về giữ chữ tín. Em thích nhất câu nào trong những câu đó? Hãy giải thích vì sao.

Tự liên hệ bản thân, em đã biết giữ chữ tín hay chưa. Hãy nêu những việc làm của em thể hiện giữ chữ tín hoặc không giữ chữ tín trong cuộc sống.

Em hãy kể lại một tấm gương tiêu biểu về giữ chữ tín ở trường mình. Em học tập được điều gì qua tấm gương đó?

b) Nếu em có người bạn như K, em sẽ khuyên bạn như thế nào?

K thường xuyên đi học muộn. Cô giáo chủ nhiệm đã nhắc nhở nhiều lần nhưng K vẫn không thay đổi, nên cô đã yêu cầu K phải làm bản cam kết có ý kiến của phụ huynh. Trong bản cam kết, K hứa sẽ không bao giờ tái phạm nữa. Nhưng chỉ được mấy ngày, K lại đi học muộn như trước.

a) Em nhận xét thế nào về biểu hiện, việc làm của bạn K?

Cuộc sống của gia đình bạn D còn nhiều khó khăn vì công việc của mẹ không ổn định, còn bố thì có thu nhập thấp. Vì thế, D không bao giờ đòi hỏi bố mẹ mua sắm gì cho mình. Thấy D đi học bằng chiếc xe đạp quá cũ, thường xuyên hỏng nên bố của D rất thương D, bố hứa trước Tết sẽ mua cho D chiếc xe đạp mới. Biết hoàn cảnh nhà mình nghèo khó nên D cũng không còn nghĩ bố sẽ mua xe đạp cho mình, mặc dù bạn rất muốn có xe khác để đi cho đỡ khổ. Nhưng rồi, vào một chiều chủ nhật bố của D đã mua cho D chiếc xe đạp mới.

Em có suy nghĩ thế nào về lời hứa và việc làm của bố bạn D?

Có ý kiến cho rằng, giữ chữ tín chỉ là giữ lời hứa, còn làm được hay không lại là chuyện khác. Em có đồng ý với ý kiến đó không? Vì sao?

b) Em rút ra bài học gì qua câu chuyện trên?

CHIẾC VÒNG BẠC

Hồi ở Pác Bó, Bác Hồ sống rất chan hoà với mọi người. Một hôm được tin Bác đi công tác xa, một trong những em bé thường ngày quần quýt bên Bác chạy đến cầm tay Bác thưa:

- Bác ơi, Bác đi công tác về nhớ mua cho cháu một chiếc vòng bạc nhé! Bác cúi xuống nhìn em bé âu yếm, xoa đầu em khẽ nói:

- Cháu ở nhà nhớ ngoan ngoãn, khi nào Bác về Bác sẽ mua tặng cháu.

Nói xong Bác vẫy chào mọi người ra đi. Hơn hai năm sau Bác quay trở về, mọi người mừng rỡ ra đón Bác. Ai cũng vui mùng xúm xít hỏi thăm sức khoẻ Bác, không một ai còn nhớ đến chuyện năm xưa. Bỗng Bác mở túi lấy ra một chiếc vòng bạc mới tinh trao tận tay em bé - bây giờ đã là một cô bé. Cô bé và mọi người cảm động đến rơi nước mắt. Bác nói:

- Cháu nó nhờ mua tức là nó thích lắm, mình là người lớn đã hứa thì phải làm được, đó là “chữ tín”. Chúng ta cần phải giữ trọn niềm tin với mọi người.

Để giữ chữ tín, học sinh cần rèn luyện những hành vi, thói quen nào sau dây?

(Khoanh tròn chữ cái trước câu em lựa chọn)

A. Phân biệt được đâu là hành vi giữ chữ tín và đâu là hành vi không giữ chữ tín.

B. Học tập và noi gương những người biết giữ chữ tín.

C. Bỏ qua những điều đã hứa nếu thấy bất lợi cho bản thân.

D. Thật thà, trung thực và tôn trọng người khác.

E. Biết tôn trọng danh dự của bản thân.

G. Luôn hứa hẹn để mọi người tin mình.

H. Suy nghĩ kĩ về khả năng thực hiện trước khi đưa ra lời hứa với người khác.

Biểu hiện nào dưới đây là giữ chữ tín?

(Khoanh tròn chữ cái trước câu em lựa chọn)

Để giữ chữ tín với mọi nguời xung quanh, em cần phải làm gì? Giải thích vì sao em làm như vậy.

(Khoanh tròn chữ cái trước câu em lựa chọn)

Em hãy nêu 5 hành vi giữ chữ tín và 5 hành vi không giữ chữ tín trong cuộc sống.

Em hãy quan sát các hình ảnh dưới đây và cho biết, mỗi hình ảnh nói lên điều gì về giữ chữ tín hoặc không giữ chữ tín?

Tự liên hệ bản thân em đã tự giác, tích cực trong học tập chưa? Em dự định sẽ làm gì để rèn luyện ý thức tự giác, tích cực trong học tập?

Theo em, vì sao chúng ta cần tự giác, tích cực trong học tập?

Hôm nay là chủ nhật, Hồng đang ngồi học thêm bài ở sách nâng cao thì Duyên và nhóm bạn thân sang rủ đi chơi. Hồng trả lời bạn: “Các cậu cứ đi chơi trước đi, chiều tớ đi sau. Tớ đã đề ra mục tiêu trong buổi sáng nay sẽ hoàn thành hết đề này nên tớ không đi được đâu”. Duyên vẫn cố gắng thuyết phục bạn: “Đi một lát rồi về học sau cũng được, đây là bài tập trong sách nâng cao mà, có phải bài tập cô giáo giao đâu”. Hồng vẫn quả quyết: “Học xong mình sẽ đi chơi cùng các cậu, còn bây giờ thì không”. Biết không thuyết phục đưọc Hồng, Hoa và các bạn giận dỗi bỏ đi.

Vì sao bạn Hồng lại không đi chơi cùng các bạn?

b) Em đã học tập được điều gì từ bạn Tú trong tình huống trên?

Minh và Tú là đôi bạn thân từ nhỏ, lại cùng học chung lớp 7C do Tú làm lớp trưởng. Tú luôn có mục tiêu rõ ràng trong học tập và luôn lập kế hoạch học tập theo tuần để cố gắng thực hiện mà không cần ai nhắc nhở. Ngoài ra, Tú còn tự tìm phương pháp học tập phù hợp với mình và tự đánh giá kết quả sau mỗi lần đổi mới phương pháp học tập để chiếm lĩnh được nhiều tri thức. Tú đã chia sẻ cách học này với Minh nhưng Minh không thích đưa ra kế hoạch và mục tiêu trong học tập, vì sợ đưa ra mà không thực hiện được. Minh nghĩ chỉ cần mình tự cố gắng, còn kết quả không quan trọng. Kết quả học tập của Tú luôn đứng đầu lớp và trở thành tấm gương sáng trong học tập. Cách học của bạn Tú đã được các bạn trong lớp làm theo. Kể từ đó, thành tích học tập của các bạn trong lớp tăng đáng kể.

a) Em thích cách học của bạn nào hơn? Vì sao?

b) Nếu là Ngọc, em sẽ khuyên Hoa điều gì đề bạn hiểu và học tập tự giác, tích cực hơn?

Trong giờ thảo luận nhóm môn Giáo dục công dân 7, Hoa ngồi ra một góc làm bài tập Toán và không tham gia thảo luận cùng các bạn. Mỗi lần cần đưa ra ý kiến, Hoa lại tảng lờ đi và nói: “Tớ không biết, các cậu thích thì cứ tìm hiểu đi, tớ không thích tìm hiểu những môn phụ”. Ngọc là nhóm trưởng khuyên Hoa nên tích cực thảo luận cùng các bạn để tìm hiểu vấn đề. Hoa vừa cặm cụi làm Toán vừa thờ ơ trả lời: “Tớ chỉ tích cực tìm hiểu môn thi cuối kì thôi, Giáo dục công dân có phải thi đâu mà tìm hiểu nhiều làm gì”.

a) Em đồng tình với việc làm của bạn nào? Vì sao?

b) Thành tích học tập của chị Gấm đã mang lai lợi ích gì cho bản thân và gia đình chị?

Đọc câu chuyện

CÔ BÉ BÁN KHOAI THI ĐỖS VÀO TRUỜNG ĐẠI HỌC

Bình Gấm sinh năm 1980, ở hẻm Trần Văn Đang, Quận 3, Thành phố HồChí Minh. Ba chị đạp xích lô, mẹ bán hàng ngoài chợ, hai chị em đi bán vé số. Không may ba bị bệnh nặng, cả nhà phải mượn tiền để chạy chữa, khi hết tiền cũng là lúc ba của chị ra đi. Từ ngày đó, cả nhà chị Gấm không lúc nào được yên khi bị chủ nợ đến cả ngày lẫn đêm, năm chị em và mẹ cũng phải dắt nhau chạy trốn. Thời ấy, trong con hẻm Trần Văn Đang không ai là không biết đến một cô bé gầy nhom, đen nhẻm bán khoai, vé số nhưng luôn nở nụ cười rất sáng. Ít ai biết trong một cơ thể nhỏ xíu mà nhiều người nói vui “gió thổi cũng ngã” ấy lại có một nghị lực phi thường.

Mỗi ngày 6 tiếng, Gấm đi bán vé số hoặc khoai lang, khi cô về đến nhà cũng là lúc nửa đêm, vất vả là thể nhưng số tiền kiếm được chỉ khoảng 10 000 - 15 000 đồng. Trên vỉa hè của con đường nắng gắt, người ta đã quen với việc một cô bé khi đi bán thì thôi, đến khi ngồi xuống nghỉ ngơi là mang sách ra đọc. Có người thương tình mua giúp, khen Gấm hiếu học, có người thì dè bỉu kêu Gấm nên nghỉ học vì trước sau gì cūng sẽ bỏ học vì không có tiền.

Mặc ai nói gì thì nói, Gấm vẫn lặng lẽ vừa là lao động quan trọng trong nhà, vừa cố gắng đến trường, bạn bè biết có người cảm thông, kẻ lại kì thị, nhưng Gấm luôn tự nhủ phải học để vượt lên số phận. Năm 1998 có lẽ là mùa hè khó quên của cô gái nghèo Trần Bình Gấm, vì cô đã viết nên một câu chuyện cố tích về cuộc đời mình qua những năm tháng tự vượt khó vươn lên trong học tập, cuối cùng Gấm đã thi đậu vào Trường Đại học Y khoa Thành phố Hồ Chí Minh. Gấm đã trở thành niềm tự hào của cả gia đình, tên Gấm “phủ sóng” cả con hẻm nghèo vì những người biết đến Gấm luôn lấy cô làm tấm gương cho con của mình.

Trải qua nhiều sóng gió của cuộc đời, cô gái bán khoai, bán vé số đen nhẻm ngày nào giờ đã trở thành một vị bác sĩ chuyên khoa I, Khoa Lão học Bệnh viện Nhân dân Gia Định (quận Bình Thạnh, Thành phố Hồ Chí Minh).

Em đồng tình hay không đồng tình với biểu hiên, việc làm nào dưới đây?

(Đánh dấu X vào ô em lựa chọn)

Biểu hiện, việc làm của bạn nào dưới đây là học tập tự giác, tích cực?

(Khoanh tròn chữ cái trước câu em lựa chọn)

Việc làm nào dưới đây là học tập tự giác, tích cực?

(Khoanh tròn chữ cái trước câu em lựa chọn)

Biểu hiện nào dưới đây là đúng về học tập tự giác, tích cực?

(Khoanh tròn chữ cái trước câu em lựa chọn)

Em hãy chỉ ra 5 biểu hiện, việc làm thể hiện học tập tự giác, tích cực và 5 biểu hiện, việc làm không thể hiện học tập tự giác, tích cực thông qua thái độ khi được phân công công việc và thái độ khi thực hiện công việc

Quan sát hình ảnh và cho biết bạn nào đã học tập tự giác, tích cực, bạn nào chưa học tập tự giác, tích cực?

Có người cho rằng, cảm thông là chiếc chìa khóa để mở cửa trái tim người khác. Em đồng ý với ý kiến trên không? Vì sao?

Em hãy tìm hiểu thêm các câu ca dao, tục ngữ nói về quan tâm, cảm thông và chia sẻ trong cuộc sống hằng ngày và giải thích ngắn gọn ý nghĩa của một câu mà em tâm đắc.

Tự liên hệ bản thân em đã làm những việc gì để thể hiện quan tâm, cảm thông và chia sẻ với bạn bè, người thân trong gia đình.

b) Em học hỏi được điều gì từ tấm gương của Ngọc?

Ngọc và Ly chơi thân với nhau từ nhỏ, cả hai bạn đều học rất giỏi. Gần đây, Ngọc thấy Ly học hành chểnh mảng, lại hay nghỉ học nên lực học sa sút hẳn. Ngọc tìm hiểu nguyên nhân thì biết được bố Ly đang bị ốm nặng, Ly phải nghỉ học phụ mẹ chăm bố và các em. Từ đó, cứ cuối tuần hoặc khi nào không phái đi học, Ngọc lại sang nhà cùng học với Ly. Sau một thời gian, lực học của Ly đã trở nên tốt hơn, cuối năm học, cả Ly và Ngọc đều được là học sinh Giỏi. Biết được việc làm của Ngọc, cô giáo đã nêu gương để các bạn trong lớp học tập và noi theo.

a) Vì sao Ngọc trở thành tấm gương được cả lớp học tập và noi theo?

b) Nếu gặp phải tình huống trên, em sẽ làm gì?

Trên đường đi học về, Nam gặp một người bị tai nạn giao thông nằm ở lề đường do đâm phải vỉa hè. Nam gọi Hoàng dừng lại để giúp đỡ người bị nạn nhưng Hoàng không giúp mà còn bảo: “Giúp đỡ người bị tai nạn giao thông là việc của người lớn, học sinh vẫn nhỏ, có giúp được gì đâu mà đứng lại”. Nói xong Hoàng kéo tay Nam đi về. Nam vẫn muốn ở lại giúp đỡ người bị nạn nên nhất định kéo Hoàng ở lại nhờ người lớn hỗ trợ và gọi cấp cứu.

a) Em có nhận xét gì về lời nói, việc làm của Nam và Hoàng?

b) Em học tập được điều gì từ Bác Hồ qua câu chuyện trên?

Đọc câu chuyện

BÁT CHÈ XẺ ĐÔI

Đồng chí liên lạc đi công văn 10 giờ đêm mới đến. Bác gọi mang ra một bát, một thìa con. Rổi Bác đem bát chè đậu đen, đường phèn, mà anh em phục vụ vừa mang lên, xẻ một nửa cho đồng chí liên lạc.

- Cháu ăn đi!

Thấy đồng chí liên lạc ngần ngại, lại có tiếng đằng hắng bên ngoài, Bác giục:

- Ăn đi, Bác cùng ăn,...

- Cảm ơn Bác, đồng chí liên lạc ra về.

Ra khỏi nhà sàn, xuống sân, đồng chí cấp dưỡng bấm vào vai anh lính liên lạc.

- Cậu chán quá. Cả ngày Bác có bát chè để bồi dưỡng làm đêm mà cậu lại ăn mất một nửa.

- Khổ quá,anh ơi! Em có sung sướng gì đâu. Thương Bác, em vừa ăn vừa rớt nước mắt, nhưng không ăn lại sợ Bác không vui, mà ăn thì biết cái chắc là các anh mắng rồi,...

Em đồng tình hay không đồng tình với hành vi, việc làm nào dưới đây?

(Đánh dấu X vào ô em lựa chọn)

Câu ca dao, tục ngữ nào dưới đây không nói về quan tâm, cảm thông và chia sẻ? Em hiểu thế nào về những câu ca dao, tục ngữ đó?

(Khoanh tròn chữ cái trước câu em lựa chọn)

A. Uống nước nhớ nguồn.

B. Thương người như thể thương thân.

C. Lá lành đùm lá rách.

D. Chị ngã, em nâng.

E. Nhường cơm, sẻ áo.

G. Một con ngựa đau, cả tàu bỏ cỏ.

Việc làm nào dưới đây thể hiện quan tâm, cảm thông, chia sẻ với người khác?

(Khoanh tròn chữ cái trước câu em lựa chọn)