Giải thích : Hiện tượng Mặt Trời ở đúng đỉnh đầu lúc 12 giờ trưa được gọi là Mặt Trời lên thiên đỉnh. Ở nơi mặt trời lên thiên đỉnh thì tia sáng mặt trời sẽ tạo với bề mặt một góc là 90⁰ (tia sáng mặt trời chiếu thắng góc với tiếp tuyến ở bề mặt đất).

Đáp án: A

Đáp án C.

Chuyển động biểu kiến hàng năm của Mặt Trời là chuyển động do ảo giác của Mặt Trời trong năm giữa hai chí tuyến. Ngoài phạm vi khu vực nội chí tuyến không nhìn thấy hiện tượng này.

Đáp án C.

Ở trên bề mặt Trái Đất các khu vực trong vùng nội chí tuyến có Mặt Trời lên thiên đỉnh 2 lần trong năm, đường chí tuyến Bắc và Nam có Mặt Trời lên thiên đỉnh 1 lần, còn khu vực ngoại chí tuyến không có hiện tượng Mặt Trời lên thiên đỉnh.

Giải thích : Mục I (hình 6.1), SGK/22 địa lí 10 cơ bản.

Đáp án: B

Đáp án D.

Ở trên bề mặt Trái Đất các khu vực trong vùng nội chí tuyến có Mặt Trời lên thiên đỉnh 2 lần trong năm, đường chí tuyến Bắc và Nam có Mặt Trời lên thiên đỉnh 1 lần, còn khu vực ngoại chí tuyến không có hiện tượng Mặt Trời lên thiên đỉnh.

Đáp án B.

Trong quá trình chuyển động biểu kiến hằng năm, Mặt Trời lên thiên đỉnh ở chí tuyến Bắc vào ngày 22-6; chí tuyến Nam vào ngày 22-12; ở Xích đạo vào ngày 21-3 và 23-9.

Giải thích : Mục I (hình 6.1), SGK/22 địa lí 10 cơ bản.

Đáp án: D

Giải thích : Mục I (hình 6.1), SGK/22 địa lí 10 cơ bản.

Đáp án: C

Đáp án A.

Nước Việt Nam nằm trong vùng nội chí tuyến Bắc (từ Xích Đạo đến chí tuyến Bắc), nằm trong Mặt Trời lần lượt đi qua thiên đỉnh ở các địa điểm trên đất nước Việt Nam trong khoảng thời gian từ ngày 21 - 3 đến 23 - 9 (khoảng thời gian bán cầu Bắc ngả về phía Mặt Trời nên nhận được nhiều ánh sáng, nhiệt). Thời gian này, Mặt Trời cũng lên thiên đỉnh ở chí tuyến Bắc (22 - 6), các địa điểm nằm gần chí tuyến thì hai lần Mặt Trời lên thiên đỉnh gần nhau hơn, càng xa chí tuyến hai lần Mặt Trời lên thiên đỉnh càng xa nhau.

Giải thích : Hà Nội ở gần chí tuyến nên có thời gian hai lần Mặt Trời lên thiên đỉnh gần nhau nhất. TP. Hồ Chí Minh ở gần xích đạo nên có thời gian 2 lần Mặt Trời lên thiên đỉnh xa nhau nhất trong năm.

Đáp án: D

Đáp án C.

Các chuyển động để sinh ra các mùa trên Trái Đất là Trái Đất chuyển động quanh Mặt Trời trục Trái Đất nghiêng và không đổi phương trong quá trình chuyển động.

Giải thích : Mục II (hình 6.2), SGK/23 địa lí 10 cơ bản.

Đáp án: A

Đáp án B.

Ngày 22/6 Mặt Trời lên thiên đỉnh ở chí tuyến Bắc nên thời gian này khu vực từ Xích đạo về cực Bắc nhận được bức xạ, ánh sáng từ Mặt Trời nhiều nhất trong năm.

Đáp án B.

Từ ngày 23 - 9 đến 21- 3 (năm sau) Mặt Trời di chuyển xuống phía Nam và lên thiên đỉnh ở chí tuyến Nam (22-12) -> Thời gian này nửa cầu Nam ngả về phía Mặt Trời nhiều nhất nên nhận được ánh sáng, nhiệt từ Mặt Trời nhiều (ngày dài, đêm ngắn).

Đáp án D.

Trong năm, bán cầu Nam ngả nhiều nhất về phía Mặt Trời vào ngày 22-12 (đây cũng là thời gian Mặt Trời lên thiên đỉnh ở Nam bán cầu). Sau thời gian này, Mặt Trời bắt đầu di chuyển dần về bán cầu Bắc (ở bán cầu Nam thời gian này có hiện tượng ngày dài, đêm ngắn).

Đáp án C.

Ngày 23-9 và 23-1 là hai ngày Mặt Trời lên thiên đỉnh ở Xích đạo nên không bán cầu nào ngả về phía Mặt Trời.

Đáp án B.

Theo dương lịch, các ngày xuân phân, hạ chí, thu phân, đông chí ở bán cầu Bắc lần lượt là 21 – 3; 22 – 6; 23 – 9; 22 – 12.

Đáp án A.

Theo dương lịch, các ngày xuân phân, hạ chí, thu phân, đông chí ở bán cầu Nam lần lượt là 23 – 9; 22 – 12; 21 – 3; 22 – 6.

Đáp án C.

Theo dương lịch, mùa hạ ở bán cầu bắc từ ngày 22 – 6 đến ngày 23 – 9. Vậy mùa hạ ở bán cầu Nam theo dương lịch sẽ là từ 23 – 9 đến 22 – 12 nguyên nhân là do Trái Đất có dạng hình cầu và quay xung quanh Mặt Trời.

Đáp án A.

Ở bán cầu Bắc, hiện tượng ngày dài hơn đêm diễn ra trong khoảng thời gian ngày 21/3 đến ngày 23/9, thời gian này Mặt Trời di chuyển lên phía Bắc nên bán cầu Bắc nhận được lượng nhiệt, ánh sáng nhiều (ngày dài, đêm ngắn). Đồng thời, khoảng thời gian trên Mặt Trời cũng lên thiên đỉnh ở chí truyến Bắc vào ngày 22/6.

Đáp án C.

Ở bán cầu Nam, hiện tượng ngày dài hơn đêm diễn ra trong khoảng thời gian từ 23 – 9 đến 21 – 3. Thời gian này Mặt Trời di chuyển xuống phía Nam bán cầu và lên thiên đỉnh ở chí tuyến Nam ngày 22/12, bán cầu Nam nhận được nhiều nhiệt và ánh sáng -> Ngày dài, đêm ngắn.

Đáp án B.

Ngày 21-3 và ngày 23-9 Mặt Trời chiếu thẳng góc với Xích đạo nên mọi nơi trên Trái Đất đều nhận được lượng nhiệt, ánh sáng như nhau.

Đáp án D.

Các địa điểm nằm trên đường Xích đạo luôn nhận được lượng ánh sáng lớn hàng năm và tia sáng Mặt Trời chiếu thẳng góc nên ở đây có hiện tượng ngày, đêm dài như nhau quanh năm.

Đáp án B.

Vào ngày 22-6 Mặt Trời lên thiên đỉnh ở chí tuyến Nam, Mặt Trời di chuyển xuống bán cầu Nam nên bán cầu Bắc nhận được lượng nhiệt trong năm ít -> Thời gian ban ngày ngắn, ban đêm dài và sự chênh lệch thời gian ban ngày và thời gian ban đêm lớn nhất trong năm.

Đáp án D.

Ngày 22-12 Mặt Trời di chuyển lên bán cầu Bắc và lên thiên đỉnh ở chí tuyến Bắc (22-12) nên ở bán cầu Bắc nhận được nhiều nhiệt, ánh sáng -> Có đêm ngắn, ngày dài. Còn thời kì này ở bán cầu Nam nhận được ít ánh sáng, nhiệt từ Mặt Trời nên có đêm dài, ngày ngắn -> Sự chênh lệch thời gian ban ngày và thời gian ban đêm lớn nhất trong năm.

Giải thích : Mục III, SGK/24 địa lí 10 cơ bản.

Đáp án: C

Đáp án A.

Trong khi chuyển động quanh Mặt Trời, do trục Trái Đất nghiêng và không đổi phương nên tuỳ vị trí Trái Đất trên quỹ đạo mà ngày, đêm dài ngắn theo mùa và theo vĩ độ. Vào mùa hạ ngày dài hơn đêm và xu hướng ngày càng ngắn lại, đêm càng dài ra (Từ 21/3 đến 23/9 ngày dài hơn đêm).

Đáp án D.

Vào mùa thu, thời điểm này trong năm có ngày ngắn hơn đêm và xu hướng ngày càng ngắn dần, đêm càng dài dần do Mặt Trời xa dần, lượng nhiệt nhận được ít và chuyển dần sang mùa đông (đêm dài, ngày ngắn).

Đáp án B.

Vào mùa đông ở cả hai bán cầu trong năm có hiện tượng ngày ngắn hơn đêm và xu hướng ngày càng dài ra, đêm càng ngắn lại do thời kì mùa đông (khoảng 23-9 đến 21-3 năm sau), bắt đầu chuyển dần từ những ngày đông sang xuân và hạ nên bức xạ nhiệt nhận được từ Mặt Trời ngày càng nhiều (bán cầu mùa đông ngả dần về phía Mặt Trời).

Giải thích : Hiện tượng Mặt Trời ở đúng đỉnh đầu lúc 12 giờ trưa được gọi là Mặt Trời lên thiên đỉnh. Ở nơi mặt trời lên thiên đỉnh thì tia sáng mặt trời sẽ tạo với bề mặt một góc là 90⁰ (tia sáng mặt trời chiếu thắng góc với tiếp tuyến ở bề mặt đất).

Đáp án: A