Khí nhà kính

Các hoạt động phát thải chủ yếu

Cac-bon đi-ô-xit (CO₂)

Đột nhiên liệu hóa thạch (dầu mỏ, khí đốt và than đá), cháy rừng, đốt các sản phẩm từ gỗ, hoạt động núi lửa,...

Mê-tan (CH₄)

- Quá trình sản xuất và vận chuyển dầu mỏ, khí đốt, than đá.

- Các hoạt động nông nghiệp, quá trình phân huỷ chất hữu cơ,...

Ni-to ô-xit (N₂O)

- Sản xuất và sử dụng phân bón, hóa chất trong nông nghiệp.

- Đốt nhiên liệu hóa thạch và chất thải rắn.

Các khí chứa flo

Các ngành công nghiệp sản xuất thiết bị làm lạnh, chất cách nhiệt, chất chống cháy, thiết bị điện tử,...

Lĩnh vực

Tỉ lệ (%)

Năng lượng

31

Công nghiệp

26

Nông nghiệp

18

Giao thông vận tải

16

Công trình xây dựng và nhà ở

6

Chất thải

3

Tác động

Hậu quả

- Vành đai nóng và các đới tự nhiên ở vĩ độ thấp mở rộng về phía cực.

- Ranh giới đai cao nội chí tuyến và á nhiệt đới mở rộng lên cao.

Thay đổi các quá trình tự nhiên, đặc điểm môi trường các đới và các đai cao tự nhiên.

- Mực nước biển dâng cao.

- A-xit hóa nước biển, đại dương.

Biến đổi môi trường biển, đại dương và môi trường sống của các loài sinh vật biển.

- Gia tăng lượng khí thải, suy giảm diện tích và chất lượng rừng.

- Suy giảm lớp ô-zôn trong tầng bình lưu khí quyển.

Gia tăng suy thoái môi trường (ô nhiễm môi trường, suy giảm rừng; suy giảm lớp ô-zôn,...).

Tài nguyên

Tác động

Hậu quả

Đất

- Tăng diện tích đất bị ngập lụt ở các vùng đồng bằng.

- Gia tăng mức độ, diện tích đất bị nhiễm mặn ở các đồng bằng ven biển.

- Gia tăng xói mòn đất, hoang mạc hóa ở cả miền núi và đồng bằng.

- Mất đất, thay đổi tính chất đất.

- Chi phí đầu tư xây dựng các công trình thuỷ lợi và cải tạo đất lớn.

Nước ngọt

- Nguồn nước ngọt giảm sút.

- Mặn hóa nguồn nước mặt và nước ngầm.

- Tăng nguy cơ ô nhiễm nguồn nước.

- Giảm khả năng dự báo nguồn nước.

- Thiếu nước sản xuất và sinh hoạt.

- Phát sinh mâu thuẫn trong sử dụng nước giữa các khu vực và các ngành kinh tế.

- Ô nhiễm nguồn nước.

Sinh vật

- Điều kiện sống và không gian phân bố của các loài sinh vật thay đổi.

- Môi trường sống của các loài sinh vật biển thay đổi, đặc biệt là hệ sinh thái san hô ở các vùng biển nhiệt đới.

- Tăng nguy cơ cháy rừng và hạn chế sự phát triển của sinh vật.

- Suy giảm đa dạng sinh học do suy giảm số lượng cá thể hoặc có nguy cơ tuyệt chủng.

- Suy giảm diện tích và chất lượng rừng, đặc biệt là rừng ngập mặn ven biển.

Tác động

Hậu quả

- Tăng diện tích đất nông nghiệp bị chìm ngập.

- Thay đổi tính chất đất do nhiễm mặn, nhiễm phèn.

Mất đất canh tác và suy giảm chất lượng đất, thu hẹp không gian sản xuất nông nghiệp.

- Giảm khả năng cung cấp nguồn nước tưới trong nông nghiệp.

- Tạo điều kiện cho sự phát triển của sâu bệnh hại cây trồng, vật nuôi.

- Thiếu nước cho sản xuất.

- Giảm năng suất, sản lượng cây trồng, vật nuôi.

Suy giảm nguồn lợi thuỷ, hải sản.

Giảm hiệu quả nuôi trồng và đánh bắt thuỷ, hải sản.

- Thay đổi điều kiện sống, không gian phân bố rừng.

- Gia tăng nguy cơ cháy rừng.

Suy giảm diện tích và chất lượng rừng.

Tác động

Hậu quả

- Phải tăng cường đầu tư cải tiến công nghệ nhằm giảm lượng phát thải khí nhà kính.

- Tăng nguy cơ ngập lụt, các thiệt hại về cơ sở vật chất và có thể làm gián đoạn quá trình sản xuất.

- Gia tăng sự bất ổn định trong sản xuất, đặc biệt là nhóm ngành công nghiệp chế biến nông, lâm, thuỷ, hải sản.

- Giảm khả năng chủ động về nguồn nước cho nhiều ngành công nghiệp như: năng lượng, dệt, khai thác và chế biến khoáng sản,...

- Gia tăng vốn đầu tư xây dựng, chi phí sửa chữa và hoạt động.

- Giảm hiệu quả kinh tế các ngành sản xuất công nghiệp.

Ví dụ: Ở nước ta, biến đổi khí hậu làm nền nhiệt ẩm cao, mưa bão thất thường -> Ảnh hưởng đến thời gian vận tải và sản xuất của các khu, ngành công nghiệp; tu sửa, bảo dưỡng trang thiết bị;…

Tác động

Hậu quả

- Giảm thời gian khai thác và gia tăng thiệt hại các công trình giao thông.

- Hoạt động giao thông vận tải có thể bị gián đoạn.

Tăng chi phí bảo dưỡng, sửa chữa và vận hành các công trình giao thông.

Tăng mức tiêu hao nhiên liệu của các phương tiện giao thông.

Tăng chi phí để đổi mới công nghệ của các phương tiện giao thông nhằm hạn chế khí thải và các khí nhà kính.

- Các tài nguyên du lịch tự nhiên, nhân văn bị chìm ngập hoặc thay đổi và hư hại.

- Hoạt động du lịch bị gián đoạn.

Giảm hiệu quả khai thác của hoạt động du lịch.

Tác động

Hậu quả

Nước biển dâng làm gia tăng diện tích và mức độ ngập lụt các vùng đất thấp.

Thu hẹp hoặc mất không gian sinh sống của con người do nhiều thành phố, làng mạc bị chìm ngập.

Sự gia tăng các thiên tai có liên quan đến biến đổi khí hậu.

- Điều kiện sống của con người khó khăn và khắc nghiệt hơn.

- Góp phần vào tình trạng di cư tạm thời đang diễn ra ở một số quốc gia trên thế giới.

Tác động

Hậu quả

- Gia tăng các bệnh liên quan đến hệ thần kinh, hệ tuần hoàn do các hiện tượng thời tiết cực đoan.

- Gia tăng các bệnh liên quan đến hệ tiêu hóa, hệ hô hấp do sự phát triển của vi sinh vật có hại, nguy cơ ngộ độc thực phẩm tăng lên, suy giảm chất lượng không khí và nguồn nước sinh hoạt, ...

- Số người chết và bị thương tăng lên do sự gia tăng các thiên tai có liên quan đến biến đổi khí hậu.

- Góp phần gia tăng tình trạng suy dinh dưỡng ở các nước đang phát triển.

- Suy giảm sức khỏe người dân.

- Gia tăng số người chết do các bệnh liên quan đến biến đổi khí hậu và số người chết do thiên tai.

- Tăng áp lực đối với ngành y tế.

- Suy giảm chất lượng nguồn lao động.

Nhóm giải pháp

Các giải pháp thích ứng chủ yếu

Trong công nghiệp

- Sửa chữa và nâng cấp hệ thống hạ tầng kĩ thuật của các cơ sở sản xuất, các trung tâm công nghiệp do tác động của biến đổi khí hậu.

- Chủ động và có biện pháp phòng tránh thiên tai, hạn chế ô nhiễm môi trường tại các cơ sở sản xuất, các trung tâm công nghiệp.

- Công tác quy hoạch, thiết kế, xây dựng các cơ sở sản xuất, trung tâm công nghiệp phải đảm bảo yêu cầu về thích ứng với biến đổi khí hậu.

Trong nông nghiệp

- Lựa chọn giống cây trồng, vật nuôi có khả năng thích nghi với các tác động của biến đổi khí hậu.

- Điều chỉnh cơ cấu mùa vụ và cơ cấu cây trồng, vật nuôi thích hợp để hạn chế ảnh hưởng của biến đổi khí hậu.

- Xây dựng các công trình thuỷ lợi nhằm điều tiết và sử dụng hiệu quả nguồn nước ngọt, hạn chế hạn hán, xâm nhập mặn vào mùa khô, lũ lụt vào mùa mưa.

- Bảo vệ rừng, tăng cường trồng rừng, đặc biệt là rừng phòng hộ đầu nguồn và ven biển để bảo vệ đất, điều hoà nguồn nước, hạn chế thiên tai.

- Tăng cường công tác dự báo, cảnh báo thiên tai.

Trong dịch vụ (giao thông vận tải và du lịch)

- Xây dựng và nâng cấp, cải tạo các công trình giao thông đáp ứng các yêu cầu kĩ thuật nhằm thích ứng với biến đổi khí hậu.

- Đa dạng hóa các loại hình giao thông vận tải, kết nối hợp lí, hiệu quả các loại hình giao thông.

- Phát triển các loại hình giao thông công cộng và khuyến khích người dân sử dụng các phương tiện giao thông công cộng.

- Điều chỉnh các hoạt động du lịch phù hợp với điều kiện và tác động của biến đổi khí hậu.

- Xây dựng, cải tạo nhằm nâng cao mức độ an toàn cho hệ thống cơ sở vật chất kĩ thuật phục vụ hoạt động du lịch.

Trong giáo dục, y tế và đời sống

- Sử dụng tiết kiệm điện, nước trong cuộc sống hằng ngày.

- Tăng cường sử dụng các phương tiện giao thông công cộng.

- Nâng cấp cơ sở hạ tầng và hoạt động y tế; xây dựng kế hoạch kiểm soát dịch bệnh, hạn chế tai nạn trong điều kiện biến đổi khí hậu và thiên tai.

- Tổ chức tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức cộng đồng về tác động của biến đổi khí hậu và các giải pháp thích ứng với biến đổi khí hậu.

- Xây dựng cộng đồng dân cư có ý thức, sẵn sàng thích ứng, tương trợ lẫn nhau trong phòng ngừa, khắc phục khó khăn và hậu quả của biến đổi khí hậu.

Nhóm giải pháp

Các giải pháp giảm nhẹ chủ yếu

Trong công nghiệp

- Phát triển nông nghiệp hữu cơ bền vững, hạn chế sử dụng chất hóa học trong nông nghiệp.

- Tăng cường xử lý và tái sử dụng phụ phẩm, phế thải trong sản xuất nông nghiệp (tạo ra bi-ô-ga, thức ăn chăn nuôi, phân bón hữu cơ, nguyên liệu cho sản xuất công nghiệp) và giảm phát thải khí nhà kính.

- Bảo vệ rừng và tăng cường trồng rừng (vừa là giải pháp thích ứng vừa là giải pháp giảm nhẹ biến đổi khí hậu).

Trong nông nghiệp

- Đầu tư cải tiến công nghệ, kĩ thuật để sử dụng tiết kiệm, hiệu quả năng lượng trong các ngành sản xuất, đặc biệt là trong công nghiệp năng lượng.

- Thay thế nguồn năng lượng truyền thống bằng các nguồn năng lượng mới và năng lượng tái tạo, ít phát thải khí nhà kính.

- Điều chỉnh hoặc hạn chế các cơ sở sản xuất có lượng chất thải lớn, gây ô nhiễm môi trường, tạo điều kiện phát triển các ngành sản xuất xanh.

- Đẩy mạnh hoạt động tái chế, tái sử dụng các chất phế thải; phát triển ngành công nghiệp tái chế thân thiện với môi trường.

Trong dịch vụ (giao thông vận tải và du lịch)

- Đổi mới công nghệ, cơ sở hạ tầng và công tác quản lí nhằm sử dụng tiết kiệm, hiệu quả nguồn năng lượng trong hoạt động giao thông vận tải.

- Tăng cường sử dụng nhiên liệu sạch, ít khí thải trong hoạt động giao thông vận tải, phát triển các phương tiện giao thông chạy điện.

- Quy hoạch mạng lưới đường giao thông và hệ thống chiếu sáng giao thông hợp lí, hiệu quả.

- Tăng cường các loại hình và hoạt động du lịch gắn với bảo vệ môi trường.

Giáo dục và tuyên truyền

- Tổ chức tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức cộng đồng về các giải pháp giảm nhẹ biến đổi khí hậu.

- Xây dựng nếp sống văn minh, hạn chế rác thải sinh hoạt, xây dựng không gian sống xanh - sạch - đẹp.

- Có hình thức khen thưởng (hoặc kỉ luật) phù hợp với các cá nhân, tập thể có thành tích (hoặc vi phạm quy định) về giảm nhẹ biến đổi khí hậu.

STT

Các hoạt động chính

Các khí nhà kính

1

Đốt rừng, cháy rừng.

Cac-bon đi-ô-xit (CO₂).

2

Làm nông nghiệp, sự phân hủy của rác thải nông nghiệp,…

Mê-tan (CH₄).

3

Sử dụng phân bón, hóa chất trong nông nghiệp.

Ni-to ô-xit (N₂O).