Những tác động của thiên nhiên đối với sản xuất và đời sống của con người

- Thiên nhiên là một nơi cung cấp các nguồn tài nguyên để phục vụ cho cuộc sống và sản xuất sinh hoạt của con người: Con người hít thở không khí từ tự nhiên, uống nước từ tự nhiên, khai thác các loại khoáng sản, lâm sản, thổ sản, hải sản,… để phục vụ cho nhu cầu trong đời sống và sản xuất.

- Thiên nhiên cung cấp cho con người nhiều nguồn tài nguyên: Kim loại, nhiên liệu năng lượng (than, dầu mỏ, khí đốt), gỗ, gió, sức nước, hoa quả,… để sản xuất chế biến phục vụ đời sống con người và phát triển xã hội -> Thiên nhiên là nơi cư trú và mặt bằng sản xuất của con người.

- Thiên nhiên là nơi chứa đựng rác thải của con người: Rác thải sinh hoạt, rác công nghiệp, các thiết bị y tế,… ra môi trường hằng ngày.

- Thiên nhiên là nơi cung cấp và lưu trữ thông tin: Lưu trữ và cung cấp cho con người sự đa dạng các nguồn gen, các loài động thực vật, các hệ sinh thái tự nhiên và nhân tạo, các vẻ đẹp và cảnh quan có giá trị thẩm mỹ, tôn giáo và văn hoá khác.

- Thiên nhiên còn có vai trò chống các tác nhân gây hại đến sức khỏe và đời sống con người, nhờ có tầng ozon con người tránh được các tác động từ vũ trụ như: tia cực tím,...

Tác động tích cực và tiêu cực của con người đến thiên nhiên

- Tác động tích cực

+ Xây dựng các khu bảo tồn thiên nhiên.

+ Tăng cường trồng và bảo vệ rừng.

+ Bón phân hợp lí, cải tạo đất, chống suy thoái môi trường,…

- Tác động tiêu cực

+ Xả thải các chất thải sinh hoạt, công nghiệp chưa qua xử lí ra sông, hồ.

+ Xả khí thải độc hại từ các nhà máy, xí nghiệp,… gây ô nhiễm không khí.

+ Nạn khai thác, chặt phá rừng, đốt lửa gây cháy rừng làm giảm diện tích rừng.

+ Khai thác quá mức các tài nguyên khoáng sản, nước,… làm cạn kiệt nhiều nguồn tài nguyên, suy thoái nước,…

- Phát triển bền vững là sự phát triển nhằm thỏa mãn các nhu cầu của thế hệ hiện tại của con người nhưng không làm tổn hại tới khả năng đáp ứng các nhu cầu của thế hệ tương lai.

- Phải đặt mục tiêu phát triển bền vững bởi vì:

+ Trong suốt lịch sử phát triển của mình, con người đã luôn khai thác tài nguyên thiên nhiên nhằm phục vụ cho cuộc sống.

+ Không phải tài nguyên nào cũng là vô hạn mà sẽ dần cạn kiệt. 

-> Do đó cần phải biết cách khai thác tài nguyên thiên nhiên hợp lí, sử dụng tiết kiệm và phát triển công nghệ tìm tài nguyên thay thế.

- Các loại hình kinh tế trong hình 23.5 có thể đáp ứng được một phần mục tiêu phát triển bền vững.

- Nguyên nhân

+ Năng lượng gió là một nguồn tài nguyên có thể nói là vô tận, lại không gây hại cho môi trường, nếu tận dụng được nguồn năng lượng này sẽ rất có ích cho sự phát triển kinh tế cũng như bảo vệ môi trường.

+ Mô hình sản xuất lúa kết hợp với hoạt động du lịch là một biện pháp vừa phát triển kinh tế nông nghiệp, vừa phát triển ngành nghề dịch vụ hầu như không ảnh hưởng tới môi trường, không làm khan hiếm nguồn tài nguyên.

1. Ví dụ thể hiện các tác động của thiên nhiên lên hoạt động sản xuất và sinh hoạt của con người:

- Thiên nhiên là nơi cung cấp không khí để con người thở, nước uống, khai thác các loại khoáng sản, lâm sản, hải sản… để phục vụ cho nhu cầu trong đời sống và sản xuất.

- Thiên nhiên cung cấp cho con người nhiều nguồn tài nguyên: Kim loại, nhiên liệu năng lượng (than, dầu mỏ, khí đốt), gỗ, gió, sức nước, hoa quả,… để sản xuất chế biến phục vụ đời sống con người và phát triển xã hội -> Thiên nhiên là nơi cư trú và mặt bằng sản xuất của con người.

- Thiên nhiên là nơi chứa đựng rác thải của con người: Rác thải sinh hoạt, rác công nghiệp, các thiết bị y tế,… ra môi trường hằng ngày.

- Thiên nhiên là nơi cung cấp và lưu trữ thông tin: Lưu trữ và cung cấp cho con người sự đa dạng các nguồn gen, các loài động thực vật, các hệ sinh thái tự nhiên và nhân tạo, các vẻ đẹp và cảnh quan có giá trị thẩm mỹ, tôn giáo và văn hoá khác.

- Thiên nhiên còn có vai trò chống các tác nhân gây hại đến sức khỏe và đời sống con người, nhờ có tầng ozon con người tránh được các tác động từ vũ trụ như: tia cực tím,...

2. Sơ đồ những tác động tích cực và tiêu cực của con người đến thiên nhiên

Học sinh có thể tham khảo một số sơ đồ sau:

- Sơ đồ 1

- Sơ đồ 2

1. Một số việc để bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và môi trường tự nhiên

- Thường xuyên vệ sinh đường làng, ngõ xóm và nhà cửa.

- Hạn chế sử dụng, tái sử dụng các sản phẩm nhựa và túi ni lông.

- Phân loại rác trước khi xả thải ra môi trường tự nhiên.

- Tăng cường trồng, bảo vệ rừng và hưởng ứng ngày môi trường, giờ Trái Đất.

- Tuyên truyền để mọi người cùng chung tay bảo vệ môi trường sống,…

2. Khai thác tài nguyên thiên nhiên ở nơi em sống

- Học sinh tìm hiểu thông tin khai thác tài nguyên thiên nhiên.

- Ví dụ

+ Em sống ở Hạ Long: Công nghiệp khai thác than, có quặng than,…

+ Em sống ở Nghệ An: Công nghiệp khai thác đá quý,…

+ Em sống ở Lào Cai: Công nghiệp khai thác apatit,…