Phương thức biểu đạt chính : Nghị luận

Hướng dẫn chấm:

- Học sinh trả lời như Đáp án: 0,5 điểm.

- Học sinh trả lời không đúng thể thơ: không cho điểm.

Điều cần làm trước mắt là:   

- tích lũy tri thức khi còn ngồi trên ghế nhà trường để mai ngày khởi nghiệp;

- tự mình xây dựng các chuẩn mực cho bản thân;

- nhận diện cái đúng, cái sai, cái đáng làm và cái không nên làm

Hướng dẫn chấm:

- Học sinh trả lời như đáp án: 0,75 điểm.

- Học sinh trả lời 1-3 ý: 0,5 điểm

- Ý kiến Trường đời….mọi mặt có thể hiểu:

+ Đời sống thực tiễn là một môi trường lí tưởng, tuyệt vời để chúng ta trau dồi kiến thức, rèn luyện kinh nghiệm, bồi dưỡng nhân cách…;

+ Song muốn thành công trước hết ta cần chuẩn bị hành trang, xây dựng nền móng vững chắc từ nhiều môi trường giáo dục khác như gia đình, nhà trường, xã hội…

Hướng dẫn chấm:

-  Học sinh trả lời  được 2 ý: 1,0 điểm.

- Học sinh trả lời được 1 trong 2  ý: 0,5 điểm

- Học sinh trả lời sai hoặc không trả lời được: 0 điểm

Học sinh bộc lộ quan điểm của mình, có thể  đồng ý hoặc không đồng ý nhưng có lí giải hợp lí không vi phạm đạo đức, pháp luật.

Gợi ý ‎:

+ Đồng ý: Vì có tài năng thiên bẩm thì đó là điều may mắn trong cuộc đời nhưng tài năng ấy cần phải được mài rũa để vượt lên trên những khó khăn thử thách thì mới tốt đẹp lên được…

 + Không đồng ý: Chỉ cần có tài năng là sẽ có thành công…

Hướng dẫn chấm:

-  Học sinh nêu quan điểm, lý giải thuyết phục, lập luận sắc bén : 1,0 điểm.

- Học sinh nêu quan điểm, lý giải không thuyết phục, lập luận không chặt chẽ: 0,5 điểm

- Học sinh trả lời sai hoặc không trả lời được: 0 điểm

Viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ về điều bản thân cần làm để tuổi trẻ có ý nghĩa.   

a. Đảm bảo yêu cầu về hình thức đoạn văn

Thí sinh có thể trình bày  đoạn văn theo cách diễn dịch, qui nạp, tổng – phân – hợp, móc xích hoặc song hành

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: điều bản thân cần làm để tuổi trẻ có ý nghĩa.   

c. Triển khai vấn đề nghị luận

 Có thể theo hướng sau:

Tuổi trẻ là giai đoạn thanh xuân, là quãng đời đẹp đẽ, có ý nghĩa nhất của đời người…Song thời gian là một dòng chảy thẳng, tuổi trẻ sẽ dần qua đi…Mặt khác, ở độ tuổi này, chúng ta dễ đối mặt với phải nhiều cám dỗ cuộc đời. Vậy phải làm gì để tuổi trẻ có ý nghĩa?

+ Trau dồi kiến thức, hiểu biết

+ Bồi dưỡng tâm hồn, nhân cách; sống có ước mơ, lí tưởng…

+Tích cực tham gia hoạt động xã hội, hoạt động thiện nguyện…

+ Dành thời gian quan tâm đến gia đình, đến những người thân yêu

+ Biết hưởng thụ cuộc sống, quan tâm đến bản thân…

Từ đó phê phán những người sống uổng phí tuổi trẻ và rút ra bài học cho bản thân

Hướng dẫn chấm:

- Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng; dẫn chứng tiêu biểu, phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn giữa lí lẽ và dẫn chứng (1,0 điểm)

- Lập luận chưa thật chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng nhưng không có dẫn chứng hoặc dẫn chứng không tiêu biểu (0,75 điểm)

- Lập luận không chặt chẽ, thiếu thuyết phục: lí lẽ không xác đáng, không liên quan mật thiết đến vấn đề nghị luận, không có dẫn chứng hoặc dẫn chứng không phù hợp (0,25 điểm)

Học sinh có thể bày tỏ suy nghĩ, quan điểm riêng nhưng phải phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật.

d. Chính tả, ngữ pháp

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt

Hướng dẫn chấm:

- Không cho điểm nếu bài làm có quá nhiều lỗi chính tả, ngữ pháp.

e. Sáng tạo

Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ

Hướng dẫn chấm: Học sinh huy động được kiến thức và trải nghiệm của bản thân để bàn luận về tư tưởng, đạo lí; có cách nhìn riêng, mới mẻ về vấn đề nghị luận; có sáng tạo trong viết câu, dựng đoạn, làm cho lời văn có giọng điệu, hình ảnh.

- Đáp ứng được 1 đến 2 yêu cầu trở lên: 0,25 điểm

- Không đáp ứng được  yêu cầu: 0 điểm

Viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ về điều bản thân cần làm để tuổi trẻ có ý nghĩa.   

a. Đảm bảo yêu cầu về hình thức đoạn văn

Thí sinh có thể trình bày  đoạn văn theo cách diễn dịch, qui nạp, tổng – phân – hợp, móc xích hoặc song hành

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: điều bản thân cần làm để tuổi trẻ có ý nghĩa.   

c. Triển khai vấn đề nghị luận

 Có thể theo hướng sau:

Tuổi trẻ là giai đoạn thanh xuân, là quãng đời đẹp đẽ, có ý nghĩa nhất của đời người…Song thời gian là một dòng chảy thẳng, tuổi trẻ sẽ dần qua đi…Mặt khác, ở độ tuổi này, chúng ta dễ đối mặt với phải nhiều cám dỗ cuộc đời. Vậy phải làm gì để tuổi trẻ có ý nghĩa?

+ Trau dồi kiến thức, hiểu biết

+ Bồi dưỡng tâm hồn, nhân cách; sống có ước mơ, lí tưởng…

+Tích cực tham gia hoạt động xã hội, hoạt động thiện nguyện…

+ Dành thời gian quan tâm đến gia đình, đến những người thân yêu

+ Biết hưởng thụ cuộc sống, quan tâm đến bản thân…

Từ đó phê phán những người sống uổng phí tuổi trẻ và rút ra bài học cho bản thân

Hướng dẫn chấm:

- Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng; dẫn chứng tiêu biểu, phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn giữa lí lẽ và dẫn chứng (1,0 điểm)

- Lập luận chưa thật chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng nhưng không có dẫn chứng hoặc dẫn chứng không tiêu biểu (0,75 điểm)

- Lập luận không chặt chẽ, thiếu thuyết phục: lí lẽ không xác đáng, không liên quan mật thiết đến vấn đề nghị luận, không có dẫn chứng hoặc dẫn chứng không phù hợp (0,25 điểm)

Học sinh có thể bày tỏ suy nghĩ, quan điểm riêng nhưng phải phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật.

d. Chính tả, ngữ pháp

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt

Hướng dẫn chấm:

- Không cho điểm nếu bài làm có quá nhiều lỗi chính tả, ngữ pháp.

e. Sáng tạo

Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ

Hướng dẫn chấm: Học sinh huy động được kiến thức và trải nghiệm của bản thân để bàn luận về tư tưởng, đạo lí; có cách nhìn riêng, mới mẻ về vấn đề nghị luận; có sáng tạo trong viết câu, dựng đoạn, làm cho lời văn có giọng điệu, hình ảnh.

- Đáp ứng được 1 đến 2 yêu cầu trở lên: 0,25 điểm

- Không đáp ứng được  yêu cầu: 0 điểm

Cảm nhận về đoạn thơ “ Ta đi, ta nhớ những ngày…suối xa.”trong bài Việt Bắc của Tố Hữu. Từ đó, nhận xét về Nghệ thuật biểu hiện giàu tính dân tộc trong thơ Tố Hữu

a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận

Có đủ các phần mở bài, thân bài, kết bài. Mở bài nêu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn đề, kết bài kết luận được vấn đề.              

b. Xác định vấn đề cần nghị luận:

- Nỗi nhớ Việt Bắc của Tố Hữu.

- Nghệ thuật biểu hiện giàu tính dân tộc trong thơ Tố Hữu

Hướng dẫn chấm:

- Học sinh xác định đúng vấn đề cần nghị luận: 0,5 điểm.

- Học sinh xác định chưa đầy đủ vấn đề nghị luận: 0,25 điểm.

 c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm:

 Thí sinh có thể triển khai theo nhiều cách nhưng cần vận dụng tốt các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; đảm bảo các yêu cầu sau:

* Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm và vấn đề nghị luận; giới thiệu nỗi nhớ Việt Bắc của Tố Hữu.

- Học sinh giới thiệu đầy đủ như đáp án: 0,5 điểm.

- Học sinh chỉ nêu được 2/3 yêu cầu: 0,25 điểm.

* Nội dung:

+ Đoạn thơ là lời của người ra đi với người ở lại. Đoạn thơ đã tái hiện nỗi nhớ  của người cán bộ cách mạng về cuộc sống, con người nơi chiến khu Việt Bắc. Nhớ về Việt Bắc là nhớ về cuộc sống thiếu thốn nhưng ấm áp tình người. Nhà thơ đã điễn tả thật xúc động sự đồng cam, cộng khổ, chia sẻ ngọt bùi của nhân dân đối cới cách mạng và kháng chiến đã trở thành một biểu tượng đẹp đẽ của tình quân dân thắm thiết một thời.

+ Đoạn thơ là nỗi nhớ của người cán bộ cách mạng về những con người Việt Bắc: nghèo nhưng ân tình, ân nghĩa, chịu thương, chịu khó. Đẹp nhất là hình ảnh người mẹ dân tộc hiện lên một cách chân thực, xúc động về nỗi vất vả nặng nhọc của người mẹ cách mạng, người mẹ kháng chiến vừa nuôi con khôn lớn thành người lại vừa hăng hái nhiệt tình tham gia cách mạng

+ Cuộc sống trong kháng chiến tuy có nhiều thiếu thốn nhưng vẫn tràn đầy niềm vui, niềm lạc quan, tin tưởng. Đọng lại trong tâm trí của người ra đi là kỉ niệm về cuộc sống thanh bình.

+ Đoạn thơ khắc họa rõ nét vẻ đẹp tâm hồn, tính cách con người Việt Nam luôn sống gắn bó thủy chung, hết lòng yêu cách mạng, yêu quê hương đất nước.

* Nghệ thuật: Thể thơ lục bát đậm đà tính dân tộc; tứ thơ đối đáp “mình - ta” truyền thống mà hiện đại; giọng thơ tâm tình ngọt ngào, thương mến; hình ảnh thơ gần gũi, bình dị; các biện pháp tu từ: điệp từ, lặp cấu trúc ngữ pháp

Hướng dẫn chấm:

- Học sinh phân tích đầy đủ, sâu sắc: 2,0 điểm

- Học sinh phân tích chưa đầy đủ hoặc chưa sâu sắc: 1,25 điểm  - 1,75 điểm.

- Học sinh phân tích chung chung, chưa rõ các biểu hiện: 1,0 điểm - 1,5 điểm

- Học sinh phân tích sơ lược, không rõ các biểu hiện: 0,25 điểm - 0,75 điểm

* Nghệ thuật biểu hiện giàu tính dân tộc trong thơ Tố Hữu

- Nội dung:

+ Những bức tranh chân thực, đậm đà bản sắc dân tộc về thiên nhiên và con người Việt Bắc được tái hiện trong tình cảm tha thiết , gắn bó sâu sắc của tác giả.

+ Tình nghĩa của người cán bộ và đồng bào Việt Bắc với cách mạng, kháng chiến, là những tình cảm cách mạng sâu sắc của thời đại mới. Những tình cảm ấy hòa nhập và tiếp nối mạch nguồn tình cảm yêu nước, đạo lí ân tình thủy chung vốn là truyền thống sâu bền của dân tộc.
- Hình thức:

+ Thể thơ: thể thơ lục bát truyền thống được thi sĩ vận dụng tài tình và có những biến hoá, sáng tạo cho phù hợp với nội dung, tình ý câu thơ.

+ Hình ảnh: Tố Hữu có tài sử dụng hình ảnh dân tộc một cách tự nhiên và sáng tạo trong bài thơ. Có những hình ảnh chắt lọc từ cuộc sống thực cũng đậm tính dân tộc, đậm đà tình giai cấp.

+ Ngôn ngữ: ngôn ngữ vừa giản dị, gần gũi với đời thường lại dễ thuộc, dễ nhớ.
+ Giọng thơ: ngọt ngào, tâm tình, cách xưng hô mình- ta quen thuộc trong ca dao khiến bài thơ như một bản tình ca về lòng thủy chung son sắt của người cách mạng với người dân Việt Bắc.

Hướng dẫn chấm:

- Học sinh phân tích đầy đủ, sâu sắc: 2,0 điểm

- Học sinh phân tích chưa đầy đủ hoặc chưa sâu sắc: 1,25 điểm  - 1,75 điểm.

- Học sinh phân tích chung chung, chưa rõ các biểu hiện: 1,0 điểm - 1,5 điểm

- Học sinh phân tích sơ lược, không rõ các biểu hiện: 0,25 điểm - 0,75 điểm

* Đánh giá:

- Hai đoạn thơ đặc sắc góp phần tạo nên thành công của Việt Bắc, góp phần sáng tỏ ý nghĩa tình ca - hùng ca của Việt Bắc.

- Tố Hữu xứng đáng được vinh danh là lá cờ đầu của thơ ca cách mạng Việt Nam.

Hướng dẫn chấm:

- Học sinh trình bày được 2 - 4  ý: 1,0 điểm

- Học sinh trình bày được 1 – 3 ý: 0,75 điểm

d. Chính tả, dùng từ, đặt câu: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ nghĩa, ngữ pháp

Hướng dẫn chấm:

 Không cho điểm nếu bài làm mắc quá nhiều lỗi chính tả, ngữ pháp.

e. Sáng tạo: Có cách diễn đạt mới mẻ, thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận

Hướng dẫn chấm: Học sinh biết vận dụng lí luận văn học trong quá trình phân tích, đánh giá; biết so sánh với các tác phẩm khác để làm nổi bật nét đặc sắc thơ của Tố Hữu; biết liên hệ vấn đề nghị luận với thực tiễn đời sống; văn viết giàu hình ảnh, cảm xúc.

- Đáp ứng được 2 yêu cầu trở lên: 0,5 điểm.

- Đáp ứng được 1 yêu cầu: 0,25 điểm.